Trần Mỹ Duyệt
Bạn tôi khi còn sống đã có lần nói rằng anh mong những thời gian cuối đời của anh được sống trong một viện dưỡng lão, hay một trung tâm chăm sóc người cao niên. Anh kể cho tôi nghe về một vài người bạn khác của anh đã cho anh biết sống trong viện dưỡng lão thoải mái, không bận tâm về vấn đề ăn uống, sức khỏe. Muốn ăn thì ăn, ngủ thì ngủ, khi bệnh có bác sỹ, y tá tận tình chữa chạy. Không phiền hà con cháu. Không sợ con rể, con dâu mặt nặng, mặt nhẹ làm khổ cho con cái mình.
Nhưng hình ảnh mà anh tả thật sự không giống những gì mà tôi đã từng chứng kiến mỗi khi thăm bệnh nhân cao tuổi tại các viện dưỡng lão hoặc trung tâm người cao niên. Có thể những lúc ấy các cụ không được khỏe, và cũng có thể các cụ đang mang những tâm sự buồn nên ít khi thấy các cụ vui. Cảm động nhất là trước lúc ra về, nhìn ánh mắt các cụ thấy như muốn nói với mình: “Sao mau về thế? Không nán lại ít phút được hay sao?” Những kinh nghiệm này, cũng đã được giải thích qua những tài liệu sau:
Một người sống bao lâu tại một viện dưỡng lão (nursing home)? Con số trung bình thời gian tại một viện dưỡng lão khoảng 13 tháng tới hơn 2 năm, tùy theo mỗi trường hợp. [1]
Thời gian kỳ vọng cho một người được săn sóc tại gia (care home residents) giữa năm 2021 và 2022 kéo dài khoảng 7 năm ở tuổi 65-69. 2,9 năm ở tuổi 90 hoặc lâu hơn đối với quí bà; và từ 6,3 năm ở tuổi 65-69 tuổi, 2, 2 năm ở tuổi 90 hoặc hơn cho quí ông. [2]
Phải chăng đó cũng là những băn khoăn, thao thức đối với người Việt cao niên ở Mỹ? Rất nhiều trường hợp đã và đang phải đối diện với những khó khăn đến từ hai phía cha mẹ, con cái và cả dâu/rể nữa. Nhiều cặp vợ chồng lục đục hay ly dị vì chuyện này. Vậy câu hỏi là liệu có nên đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão, các trung tâm chăm sóc người cao niên hoặc săn sóc các cụ tại nhà? Có thì sao và không thì sao? Đâu là sự chọn lựa?
Những khó khăn săn sóc tại gia:
Đối diện với những khó khăn trong cuộc sống thực tế hiện nay, việc săn sóc người cao niên tại nhà không chỉ là một cố gắng, hy sinh mà còn là một vấn đề liên quan đến công ăn việc làm, khả năng chuyên môn, và mối tương quan của anh, chị, em trong gia đình.
-Khó khăn về thời gian. Thí dụ, thời gian dành cho vợ, cho chồng, cho con, và thời gian dành cho công việc. Một vài người đã hy sinh việc làm để ở nhà chăm sóc cho cha mẹ. Nhưng đó là những trường hợp rất hiếm, và thường xảy ra đối với những người độc thân, hoặc phần nào ổn định về tài chính.
-Khó khăn do những hiểu lầm về tâm lý và bệnh lý. Theo tâm lý tự nhiên, người già, người cao niên luôn sống bằng hoài vọng, bằng quá khứ. Họ rất nhạy cảm và hay tủi thân. Và đây là một khó khăn cho lớp người trẻ, đặc biệt cho những con cháu lớn lên hoặc sinh ra tại Hoa Kỳ bao gồm những người con dâu, và những chàng rể. Họ thuộc lớp người trẻ lớn lên và hấp thụ nền văn hóa Tây Phương. Hiểu biết rất giới hạn về văn hóa cũng như cách thức giao tiếp, đối xử với những người cao niên theo truyền thống, văn hóa Đông Phương. Làm sao bây giờ, mỗi khi có những xích mích xảy ra, những hiểu lầm xảy ra thì người trong cuộc phải giải thích như thế nào? Bênh ai? Bỏ ai? Nghe ai? Ai đúng? Ai sai??? Thực tế này hết sức tế nhị nhưng thông thường khi có những cha mẹ già sống chung. Đó là chưa kể những rắc rối khác khi những đứa cháu đối xử với ông bà. Nhiều khi ông bà muốn tìm một tình cảm quyến luyến, một bầu khí ông cháu, bà cháu như trước đây hồi còn ở Việt Nam mà không được. Trước những tình cảnh này cả về phía người già lẫn người trẻ đều gặp khó khăn.
-Khó khăn về chuyên môn. Tuổi già cũng là thời gian của bệnh tật, của những khó khăn liên quan đến sức khỏe. Những bệnh lý trực tiếp liên quan đến tuổi già đó là bệnh lãng trí hay mất trí nhớ (Alzheimer's disease), run rẩy (Parkinson), hoặc tai biến gây bại liệt một phần hoặc toàn thân. Chăm sóc những trường hợp như thế này không những đòi hỏi khả năng y khoa, chuyên môn mà còn cần đến một sự hiểu biết về tâm lý, đặc biệt là tâm lý người cao niên. Sau đây chỉ là một trong số những tâm sự của người con săn sóc cho mẹ:
“Em ở với mẹ lo cho mẹ đến lúc trút hơi thở nên em biết nỗi buồn khổ của người già và em cũng biết luôn nỗi khổ của chính mình và đuối sức muốn gục ngã luôn vào những tháng cuối. Cũng may hai mẹ con ở với nhau nên em lo cho mẹ được toàn thời gian mình có. Có những lúc mệt mỏi quá nên cũng đâm gắt gỏng với mẹ. Nghĩ lại hối hận vô cùng!”
Đó cũng là lý do tại sao ít ai biết rằng có đến 30% những người chăm sóc cho người bệnh tại nhà chết trước người bệnh.[3]
-Khó khăn về những bất đồng, gây bất hòa giữa anh chị em. Nếu trong gia đình có 2, 3, 4, hoặc 5 anh chị em thường nảy sinh tâm lý đùn đẩy, bì tị và kết quả là thái độ vô trách nhiệm.
Ai trông coi cha mẹ? Quan niệm Á Đông là con trai cả hay con trai út. Nhưng khi trong gia đình không có con trai thì sao? Trong trường hợp này thường là: “Cha chung không ai khóc”, và nếu có con nào thương cha mẹ hoặc cha mẹ muốn được ở chung thì người đó hầu như sẽ gánh trách nhiệm suốt đời, và cũng rất ít được sự hợp tác của các anh, chị, em khác. Kết quả là những xào xáo, ghen tỵ, so sánh, và bất hòa. Anh, chị, em không lo cho cha mẹ thì cũng phải đóng góp với tôi chút đỉnh chứ? Sao lại khoán trắng cho vợ chồng tôi? Nhưng khi bàn đến của cải, tài sản cha mẹ để lại thì vấn đề lại khác!
Một điều mà thực tế đã diễn ra, đó là nhiều người khi cha mẹ còn sống đã không hề thăm hỏi, quà cáp, khi yếu đau cũng không thuốc thang, săn sóc, nhưng khi cha mẹ chết thì khóc lóc, vật vã, rồi lo ma chay linh đình. Họ giả hình, bôi bác như lời ca dao của ông bà để lại:
“Sống thì con chẳng cho ăn,
Chết thì xôi thịt, làm văn tế ruồi.”
Gửi cha mẹ vào các viện dưỡng lão:
Đối với người Việt Nam và với truyền thống văn hóa Việt Nam, khó khăn lớn nhất là những người trong cuộc không không hiểu và ý thức được bổn phận, trách nhiệm cũng như vai trò của nhau. Đặc biệt với đạo lý đề cao chữ hiếu. Đôi khi sự hiểu biết này chỉ là hình thức, câu nệ và giả dối, nhưng lại rất dễ bị phê phán và đàm tiếu.
Đạo hiếu. Đây là ngãng trở và khó khăn nhất mỗi khi nghĩ đến việc gửi cha mẹ già vào một viện dưỡng lão. Ai cũng biết rằng sống trong các viện dưỡng lão, các trung tâm chăm sóc người cao niên thì chắc chắn không bằng sống ở nhà. Tình cảm gia đình, sự chăm sóc của con cái, những buổi xum họp gia đình tuy thưa thớt nhưng dầu sao vẫn là niềm vui, là động lực tinh thần cho tuổi già của cha mẹ.
Khi một người phải sống trong các viện dưỡng lão, các trung tâm chăm sóc người cao niên thì những tình cảm gia đình, bạn bè không còn nữa. Những lần thăm viếng của con cháu và người thân sẽ thưa thớt và giảm dần. Người già trong hoàn cảnh này sẽ rơi vào cảm giác cô đơn, bị bỏ rơi và quên lãng. Với những người cao niên Việt Nam, những khó khăn ngôn ngữ, văn hóa và tuổi tác sẽ ảnh hưởng một cách tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, tâm lý và thể lý của các vị. Cái cảm giác bị bỏ rơi và loại bỏ khỏi sinh hoạt xã hội sẽ làm cho những ngày tháng trở nên như tù tội. Một bệnh nhân mà tôi gặp trong một viện dưỡng lão đã khóc lóc, năn nỉ con cho mình được về nhà.
Làm sao dung hòa:
“Trẻ cậy cha, già cậy con”. Câu tục ngữ này thoạt nghe như không còn thích hợp với hoàn cảnh và quan niệm sống của con người thời đại. Nhưng bình tâm suy nghĩ, nó vẫn còn giá trị ngay trong vấn đề tâm lý tuổi già và cuộc sống xã hội của thời đại chúng ta. Tuổi trẻ, dù là tuổi trẻ của thời đại văn minh, tân tiến, tự do vẫn cần phải có cha mẹ, và sự nuôi nấng, dạy dỗ của cha mẹ. Một cách tương tự, tuổi già dù ở thời đại nào, nền văn minh nào cũng cần được sự săn sóc và nâng đỡ của con cháu. Đây là định luật tự nhiên và thiên phú.
-Không đâu bằng nhà: Để cha mẹ ở nhà tự chăm sóc là giải pháp đẹp nhất, tốt nhất cho cả hai phía. Cha mẹ già không phải buồn tủi vì sống xa con cháu. Con cái có dịp trả hiếu cho cha mẹ. Cũng có thể, anh chị em thay phiên nhau đón tiếp cha mẹ, và cùng nhau hỗ trợ, giúp đỡ người đã lãnh nhận lo phần chăm sóc cha mẹ.
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”.
Cha mẹ chắc không nghĩ đến chuyện này khi sinh thành, nuôi nấng và dưỡng dục con cái. Nhưng
“làm con phải hiếu”. Sống sao “cho tròn chữ hiếu”.
Ngoài ra, nếu hoàn cảnh tài chính cho phép chúng ta vẫn có thể thuê những người chăm sóc tại gia cho cha mẹ già. Hoặc xin những được người đến nhà giúp chúng ta tùy theo mỗi chương trình. Tuy nhiên cũng cần lưu ý là khi săn sóc người thân tại nhà, đôi khi người bệnh vì quá yếu không tự ngồi dậy để tiểu tiện hay để tắm rửa được thì phải có người giúp đỡ mới làm được vì chính con cái cũng không đủ sức để đỡ nâng, bế bồng. Người đến giúp họ chỉ giúp vài tiếng ban ngày rồi về, thuê người đến làm việc thêm 8-10 tiếng 1 ngày thì đêm khuya lại ngủ khò ... Và như vậy, trong nhiều trường hợp lòng mình muốn lo và chăm sóc, nhưng sức mình yếu đuối nếu không khéo lại làm người bệnh té ngã, gây thương tích: “Lực bất tòng tâm”.
-Viện dưỡng lão: Khi cha mẹ già yếu quá luôn cần đến sự trợ giúp của y khoa. Hoặc để bảo vệ hạnh phúc gia đình, hạnh phúc hôn nhân thì cũng phải chấp nhận gửi cha mẹ vào viện dưỡng lão. Dĩ nhiên là có sự giải thích cho các cụ và bàn tính với anh chị em trong gia đình. Đây là một chọn lựa cuối cùng khi không còn chọn lựa nào khác. Vì trường hợp cha mẹ không thể lo lắng được tại nhà, một trung tâm dưỡng lão với đội ngũ bác sỹ, y tá và nhân viên túc trực 24 giờ mỗi ngày là một chọn lựa. Tại đây người già ngoài việc săn sóc thuốc men, còn được huấn luyện, lo lắng về khả năng nói năng và những khả năng sinh hoạt cá nhân.
Đời sống con người luôn là một sự lựa chọn (dilemma). Việc chăm sóc cho cha mẹ tại nhà hay gửi cha mẹ vào viện dưỡng lão cũng là một chọn lựa. Chỉ cần ta sống sao không thẹn với Trời, với lòng mình, và với người đã sinh thành, dưỡng dục và thương yêu mình.
_________
Tài liệu trích dẫn:
1.
myLifeSite
https://www.mylifesite.net › blog › post › so-ill-probably...
2.
Office for National Statistics
https://www.ons.gov.uk › lifeexpectancies › articles › life...
3.
-Sầu Đông hôm qua đem sổ điểm về em la cho nó một mẻ. -Nó phạm lỗi gì mà em la nó? -Nó bị một con B. -Em không biết là thang điểm, B đứng hạng nhì không? A,B,C. Làm gì phải la nó, vả lại chỉ có một con B thôi mà. -Em muốn nó được A tất cả. Em muốn nó phải vào được trường giỏi, ra trường thủ khoa và có tương lai. Em một mình nuôi nó ăn học, em có quyền hy vọng điều đó. Câu chuyện giữa tôi và cô em trên chắc cũng là giấc mơ của nhiều phụ huynh.
-Sầu Đông hôm qua đem sổ điểm về em la cho nó một mẻ. -Nó phạm lỗi gì mà em la nó? -Nó bị một con B. -Em không biết là thang điểm, B đứng hạng nhì không? A,B,C. Làm gì phải la nó, vả lại chỉ có một con B thôi mà. -Em muốn nó được A tất cả. Em muốn nó phải vào được trường giỏi, ra trường thủ khoa và có tương lai. Em một mình nuôi nó ăn học, em có quyền hy vọng điều đó. Câu chuyện giữa tôi và cô em trên chắc cũng là giấc mơ của nhiều phụ huynh.
Mấy người bạn của tôi nay người này, mai người khác cứ lần lượt rủ nhau từ giã cõi đời. Những người còn lại thì hồi hộp, thấp thỏm: “Bao giờ đến phiên mình?” Vẫn biết rằng có sinh thì phải có tử, nhưng chuyện gì xảy ra trước và sau đó vẫn là điều mà nhiều người thường hay băn khoăn, lo lắng.
Trải qua bao thế kỷ, Giáo Hội Công Giáo đã dành tháng Năm để đặc biệt tôn kính Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa. Không phải chỉ là một ngày, mà toàn tháng Năm. Như mùa Đông qua, tháng Năm được coi như khởi đầu một sức sống mới của vạn vật. Truyền thống dành riêng tháng Năm tôn kính Đức Mẹ bắt nguồn từ việc người Rôma tôn kính nữ thần mùa xuân. Các Kitô hữu ban đầu đã tôn giáo hóa tập tục này, và tổ chức những cuộc rước kiệu hoa và cầu nguyện cho mùa màng phong phú.
Chúa Giêsu, qua trích đoạn Tin Mừng của Thánh Gioan (15:1-8) đã diễn tả về mối tương quan giữa Ngài và các môn đệ qua hình ảnh quen thuộc mà mọi người Do Thái đều biết, đó là hình ảnh cây nho. Ngài là cây nho và chúng ta là cành.
Cây nho mọc khắp nơi tại Palestine. Dù trồng ở đâu, việc chuẩn bị đất trồng vẫn là việc chính yếu.
Câu truyện truyền tin của Đức Maria đã được Thánh sử Luca (1:26-38) ghi lại một cách chi tiết và đầy đủ. Trong biến cố này Đức Maria đã trở nên một gương mẫu đức tin cho chúng ta. Người cho chúng ta thấy rằng đức tin không chỉ là hành động chấp nhận, nhưng còn là sự tín thác, trung tín, vâng lời, và phục tùng nữa.
“Đừng sợ, Ta là nguyên thủy và cùng đích, và là Đấng hằng sống. Ta đã chết, và nay ta đang sống tới muôn đời” (Khải Huyền 1:17-18).
Chúng ta nghe những lời yên ủi này trong Bài Đọc Thứ Hai trích từ Sách Khải Huyền. Những lời mời gọi chúng ta hướng tầm nhìn vào Đức Kitô, để cảm nghiệm sự hiện diện an ủi của Ngài.
Thứ Sáu Tuần Thánh. Đồi Golgotha. Cây thập tự. Không gian, thời gian và vật dụng ấy nhắc tôi về cái chết đau thương, đầy nhục nhã của Đức Giêsu Cứu Thế. Ngài bị đóng đanh và chết trên thập giá. Nhưng cái chết của Người thực sự đem lại cho tôi điều gì? Tại sao tôi phải xót xa và thương cảm? Thánh Phaolô trong thư gửi giáo đoàn Rôma (6:3-11) đã trả lời tôi về những gì mà tôi đang suy tư, khi liên kết cái chết của Chúa Giêsu với cái chết của người Kitô hữu qua Bí Tích Thánh Tẩy:
Mỗi lần Chúa Nhật Lễ Lá mở đầu Tuần Thánh, Giáo Hội lại cho đọc những trình thuật về cuộc khải hoàn của Chúa Giêsu vào Thành Thánh Giêrusalem. Gọi là cuộc khải hoàn, nhưng đúng hơn, đây là hình ảnh của việc chiếm ngự tâm linh mà Chúa Giêsu sẽ thực hiện khi ngài chịu chết để cứu chuộc nhân loại. Một hình ảnh của cuộc chiến thắng tinh thần.
“Khi đến gần làng Bethphage, bên triền núi gọi là Ôliu. Người sai hai môn đệ và bảo: “Các anh đi vào làng trước mặt kia. Khi vào sẽ thấy một con lừa con chưa ai cỡi bao giờ, đang cột sẵn đó. Các anh tháo dây ra và dắt nó đi. Và nếu có ai hỏi: “Tại sao các anh tháo lừa người ta ra, thì cứ nói: “Chúa cần đến nó!”
Thánh Giuse là một vị thánh cao cả và vỹ đại nhất trong Giáo Hội Công Giáo. Hình ảnh của ngài luôn gắn liền với hình ảnh Đức Trinh Nữ Maria và Chúa Giêsu, Đấng cứu chuộc nhân loại. Tuy nhiên, sự cao cả và vỹ đại của Ngài không được những tài liệu, sách báo do con người ghi chép, nhưng tiềm ẩn trong Thánh Kinh Tân và Cựu Ước.
Chúa Giêsu sau khi chịu Phép Rửa trên sông Gordan, Ngài được Thánh Thần đưa vào sa mạc, ở đó 40 ngày ăn chay và chịu Satan cám dỗ. Để tìm hiểu những cám dỗ ấy của Ngài, cũng như chúng có ý nghĩa gì trong đời sống tâm linh của chúng ta, đặc biệt trong Mùa Chay Thánh này. Sau đây là bài viết của cha Thomas G. Weinandy, OFM, Cap., một nhà thần học, một nhà trước tác và cựu thành viên trong Ủy Ban Thần Học Thế Giới của Vatican,
Chúa Giêsu đã đem ba môn đệ là Phêrô, Giacôbê và Gioan lên núi cao, ở đó Chúa biến hình trước mặt các ông (x. Marcô 9:2-10).
Thánh sử Marcô đã tả lại quang cảnh này bằng những từ ngữ rất gợi hình, truyền cảm: “Y phục Người trở nên rực rỡ, trắng tinh, không có thợ nào ở trần gian giặt trắng được như vậy.” (3) Có Maisen và Êlia cùng xuất hiện đàm đạo với Chúa. Điều này khiến các ông vui sướng, và phản ứng lúc đó của Phêrô là muốn ở lại luôn trên núi với Thầy:
Anh chị em thân mến!
Khi Thiên Chúa của chúng ta mặc khải Ngài chính Ngài, thông điệp của Ngài luôn luôn nói đến tự do: “Ta là Chúa, Thiên Chúa các ngươi, người đã đem các ngươi ra khỏi đất Ai Cập, khỏi nhà nô lệ” (Ex 20:2). Đây là những lời đầu tiên trong Mười Giới Luật mà Ngài đã ban cho Maisen trên núi Sinai.
Vợ chồng xưng hô với nhau bằng Chồng ơi – Vợ ơi, Bố ơi – Mẹ ơi, Anh ơi – Em ơi, hoặc Mình ơi thì đến già vẫn yêu thương mặn nồng, kẻ thứ 3 khó có chỗ chen chân vào. Những từ ngữ trên là cách gọi vừa thể hiện chủ quyền sở hữu, trách nhiệm, và tình cảm mà cả hai dành cho nhau.
Thống kê cho thấy, ngày nay rất nhiều phụ nữ chọn sống độc thân, không lấy chồng và sinh con. Lý do vì họ muốn được tự do theo đuổi những giấc mộng riêng tư, vì không muốn chịu ràng buộc với trách nhiệm làm vợ và làm mẹ. Nhưng tự thâm tâm và bản năng, người phụ nữ luôn muốn có một người chồng và được làm mẹ.
Qua hai câu Thánh Kinh ngắn gọn, Thánh Ký Marcô đã vẽ ra hai khuôn mặt trái ngược nhau về Chúa Giêsu: “Người trở về nhà và đám đông lại kéo đến, thành thử Người và các môn đệ không sao ăn uống được. Thân nhân của Người hay tin ấy, liền đi bắt Người, vì họ nói rằng Người đã mất trí.” (3:20-21)
Ba nhà chiêm tinh hoặc đạo sỹ (magi). Các ngài là Caspar hay Caspas, Jaspas, Gathaspa. Melchior hay Melichior. Và Balthasar hay Balthazar, Balthassar hoặc Bithisarea. Các ngài đã lận lội đường xa đến thờ lạy Đức Kitô vừa giáng sinh. “Chúng tôi đã thấy ngôi sao của Người xuất hiện bên phương Đông, nên chúng tôi đến bái lạy Người” (Mt 2:2).
“Ngài đã trở nên một trẻ thơ, để Ngôi Lời có thể được chúng ta nắm bắt. Bằng cách này, Thiên Chúa dạy chúng ta yêu thương những người bé mọn… Ngài dạy chúng ta yêu những ai yếu đuối.”
“Ngài đã trở nên một trẻ thơ, để Ngôi Lời có thể được chúng ta nắm bắt. Bằng cách này, Thiên Chúa dạy chúng ta yêu thương những người bé mọn… Ngài dạy chúng ta yêu những ai yếu đuối.” Trong bài giảng dưới đây, Đức Thánh Cha đã lưu tâm đến những trẻ em bị lạm dụng, xâm phạm, bao gồm những thai nhi bị giết hại,
Thấm thoát mà đã 2023 lần kỷ niệm ngày Giêsu giáng trần. Mỗi năm mỗi khác, và mỗi nơi cũng mỗi khác. Có những năm trời mưa, giông bão, tuyết rơi. Có những năm thanh bình, và cũng có những năm chiến tranh. Riêng tại quê hương Việt Nam tuy hết chiến tranh nhưng lại chưa có thanh bình!
Advent xuất phát từ tiếng Latin là adventus có nghĩa là đang đến, đang tới gần. Theo lịch phụng vụ, đây là thời gian mong chờ và chuẩn bị đón mừng Sinh Nhật của Đức Giêsu Kitô trong đêm Giáng Sinh, và ở một nghĩa khác, nhắc nhở chúng ta hướng tới ngày trở lại lần thứ hai của Ngài. Mùa Vọng kéo dài qua 4 tuần lễ với 4 Chúa Nhật Mùa Vọng.
Hôm 8 tháng 9 năm 2023 lễ Sinh Nhật Đức Mẹ, trong lúc nguyện ngắm buổi sáng trước Thánh Lễ, tôi đã dùng cuốn sách Vinh Quang Mẹ Maria (The GLORIES of MARY) của Thánh Alphonsus De Liguori làm tư tưởng cho phần suy niệm. Và tôi đã cùng ngài suy niệm câu: “Đến sau cõi đời này, xin Mẹ cho chúng con được thấy Chúa Giêsu quả phúc của lòng Mẹ”
Theo truyền thống đã có từ những thế kỷ đầu, Giáo Hội Công Giáo tôn kính 7 Tổng Thần có tên là Michael, Gabriel, Raphael, Uriel, Camael, Jophiel, and Zadkiel. Ba vị đầu là Michael, Gabriel và Raphael
Sau khi đọc bài “KHI THA THỨ LÀ TỰ THA CHÍNH MÌNH”, một độc giả đã email phản ảnh ý kiến của mình. Ông viết: “Bài học này tôi đã học mãi mà chưa thuộc. Tha đã khó mà quên những điều người khác làm cho mình phải khổ, phải thiệt thòi, hoặc phải mất danh dự thì càng khó hơn”.
“Tha thứ là tự tha cho chính mình”. Tư tưởng này xem ra như không hợp với suy nghĩ và lối sống của nhiều người. Làm gì có chuyện tha cho kẻ cướp chồng mình, kẻ phản bội mình vì một người đàn bà khác, kẻ cướp của, giết hại cha mẹ, anh chị em mình, hoặc kẻ tham ô khiến mình phải mất đất, mất nhà, mất việc làm để rồi đến nỗi táng gia bại sản, thân bại danh liệt, gia đình đổ vỡ, con cái nheo nhóc, lâm cảnh tù tội…
Hôn nhân là một đời sống hạnh phúc. Nó chính là nền tảng của gia đình, của xã hội, và cả tôn giáo nữa. Bởi đó hôn nhân có rất nhiều kẻ thù. Thoạt nhìn vào những đổ vỡ của hôn nhân, người ta thường cho rằng kẻ thù của nó là những tệ nạn của xã hội: rượu chè, nghiện hút, cờ bạc, và lăng nhăng trai gái. Một số nguyên nhân khác bao gồm: vợ chồng ghen tương, lười biếng, thiếu trách nhiệm, nếp sống gia trưởng, và bạo hành trong gia đình.
Hôm nay (8 tháng 9 năm 2023) lễ Sinh Nhật Đức Mẹ, trong lúc nguyện ngắm buổi sáng trước Thánh Lễ, tôi đã dùng cuốn sách The GLORIES of MARY (Vinh Quang Mẹ Maria) của Thánh Alphonsus De Liguori làm tư tưởng cho phần suy niệm. Trong phần tài liệu, tôi đã đọc bài viết của thánh nhân, và cùng ngài suy niệm câu: “Et Jesum benedictum fructum ventris tui nobis post hoc exilium obstande”
Chư huynh đáng kính trong hàng Giám Mục và Linh Mục
Anh chị em thân mến, Trong bài ca Ngợi Khen (Magnificat), một thi ca tuyệt vời của Đức Mẹ mà chúng ta vừa nghe trong Tin Mừng, chúng ta tìm thấy một số từ ngữ gây kinh ngạc. Maria nói: “Từ nay muôn thế hệ sẽ gọi tôi diễm phúc”.
Những hình ảnh cổ nhất diễn tả việc Chúa Giêsu biến hình có từ thế kỷ thứ Sáu được tìm thấy trong tu viện St. Catharine ở Siani, đã diễn tả những gì mà thánh ký Matthêu đã ghi lại trên núi. Theo truyền thống thì Chúa Giêsu đã biến hình trên núi Tabor. Đây là ngọn núi cao 575m ở cuối hướng đông của Thung Lũng Jezreel, cách Biển Galilee 18 Km.
Qua Tiên Tri Isaia, Thiên Chúa được diễn tả như một Thiên Chúa đáng yêu, giầu lòng rộng rãi, nhân ái và bao dung. Ngài luôn mời gọi mỗi người chúng ta đến với Ngài. Lời “mời” của Ngài trường hợp này mang hai nghĩa: -Sự thu hút của lời mời. Trong Isaia chúng ta tìm thấy ý nghĩa của sự thu hút ấy qua những lời: Khát nước, đói, đồ bổ, món ăn mỹ vị, bánh, sữa và rượu…
Nếu có dịp đọc tác phẩm “The Surrendered Wife” (Người Vợ Về Nguồn) của Laura Doyle [1], thì cũng giống như phần lớn các độc giả, bạn sẽ bị thu hút vào một cuộc tranh chấp nội tâm: tán thành hoặc phản đối nội dung và triết lý được tác giả trình bày trong đó.
Trong khi cao trào về nam nữ bình quyền, về nữ quyền đang được đề cao mà có ai đó nói rằng đã đến lúc chị em phụ nữ cần dừng lại để xem xét lại những gì mình đã làm,
Trong thế giới tự do hiện nay, con người xem như muốn giành lấy quyền làm chủ đời mình. Họ muốn biết lành, biết dữ. Với trào lưu tư tưởng không ngừng phản ảnh đến suy nghĩ và hành động. Thêm vào đó, được tiếp tay bởi truyền thông, sự lạm dụng và khuynh loát của giới chính trị, các chủ thuyết tự do của xã hội, và sự suy sụp về luân lý, đạo đức, những phong trào đồng tính, hôn nhân đồng tính và chuyển giới ngày một trở nên thách đố hệ thống luân lý, luật pháp, trật tự xã hội, đạo đức xã hội và cả Thiên Chúa nữa.
Phải bắt đầu dạy đứa trẻ 20 năm trước khi nó chào đời”. Câu nói này được cho là của Napoleon, nhưng quan niệm về tâm lý giáo dục thì cho rằng đứa trẻ không chỉ “sẵn sàng để học”, mà nó đã thực sự học ngay vừa khi chào đời.
Thời gian gần đây thỉnh thoảng tôi vẫn nhận được những cuộc gọi nhờ giúp đỡ hoặc hỏi ý kiến qua điện thoại. Phần lớn những thắc mắc đều quy về hai điểm chính: Hôn nhân và giáo dục con cái.
Tâm lý nhàm chán cho chúng ta lý do để “xét lại”. Theo tâm lý này, người ta có trăm ngàn lý do để đến với nhau, và cũng có trăm ngàn lý do để xa nhau. Một khi tình yêu đã ra nhạt nhẽo, hững hờ, người ta sẽ cảm thấy hối tiếc, thấy phàn nàn, và muốn “thay đổi”. Và hậu quả là đem đến những cám dỗ về ngoại tình, nhất là những lúc “cơm không lành, canh không ngọt”. Như Nguyễn Ánh 9, Hồ Dzếnh cũng có một cái nhìn bi quan về một tình yêu chung thủy, hay đúng hơn một sự mơ mộng về cái thuở còn yêu nhau, theo đuổi và tán tỉnh nhau:
“Nhất quỷ nhì ma, thứ ba học trò”. Câu nói này hầu như ai cũng đã nghe và đã biết về ý nghĩa của nó. Tuổi trẻ mà không chút phá phách, nghịch ngợm không phải là tuổi trẻ. Nhưng lưu manh, côn đồ, du đãng, và bắt nạt lẫn nhau thì đó là những hành động không thể chấp nhận. Hậu quả của nó còn để lại một hiện tượng xã hội tồi tệ sau này, đó là: “Cá lớn nuốt cá bé!”
Một trong những cái làm căng thẳng nhất đối với một đứa trẻ là sức ép từ bạn bè “peer pressure”. Ai cũng có kinh nghiệm này khi còn là một trẻ em cắp sách đến trường, đặc biệt ở tuổi vị thành niên, và cả sau này khi đã bước chân vào cuộc sống với những giao tiếp xã hội.
Thánh Giuse, Cha Nuôi Đức Kitô. Ngài đã sinh sống và nuôi vợ con với đôi tay và sức lao động của chính mình bằng nghề thợ mộc. Chúa Giêsu lớn lên cũng theo nghề của dưỡng phụ ngài, và đã trở thành một anh thợ mộc: “Đây không phải là ông thợ mộc sao? Không phải là con bà Maria và anh em với Giacôbê, Giuse, Giuđa và Simon sao? Chị em của ông không ở đây với chúng ta sao? Và họ xúc phạm đến Ngài” (Marcô 6:3).
Dù chỉ là một người thợ mộc bình dân, âm thầm, và nghèo nàn, nhưng theo huyết thống, Thánh Giuse thuộc hoàng tộc David. Ở vào thời ngài, dòng dõi David tuy không còn lừng lẫy như xưa, Thánh Giuse vẫn cho thấy ngài là người có tâm hồn cao thượng và thánh thiện. Thánh Kinh kể lại sau khi kết hôn với Maria, do nhận ra Maria có thai, nhưng vì “là người công chính và không muốn công khai tố cáo người bạn mình” (Matthêu 1:19), nên Thánh Giuse đã định tâm lìa bỏ Maria một cách kín đáo. Hành động của ngài đã khiến Thiên Đàng phải can thiệp. Thiên thần Chúa đã được sai đến và cho ngài hay con trẻ đó là Con Thiên Chúa, và Con Thiên Chúa đây được hoài thai bởi quyền năng Chúa Thánh Thần.
“Người Do-thái liền xầm xì phản đối, bởi vì Đức Giê-su đã nói: “Tôi là bánh từ trời xuống.” Họ nói: “Ông này chẳng phải là ông Giê-su, con ông Giu-se đó sao? Cha mẹ ông ta, chúng ta đều biết cả, sao bây giờ ông ta lại nói: “Tôi từ trời xuống?” Đức Giê-su bảo họ: “Các ông đừng có xầm xì với nhau! Chẳng ai đến với tôi được, nếu Chúa Cha là Đấng đã sai tôi, không lôi kéo người ấy, và tôi, tôi sẽ cho người ấy sống lại trong ngày sau hết. Xưa có lời chép trong sách các ngôn sứ: Hết mọi người sẽ được Thiên Chúa dạy dỗ. Vậy phàm ai nghe và đón nhận giáo huấn của Chúa Cha, thì sẽ đến với tôi. Không phải là đã có ai thấy Chúa Cha đâu, nhưng chỉ có Đấng từ nơi Thiên Chúa mà đến, chính Đấng ấy đã thấy Chúa Cha. Thật, tôi bảo thật các ông, ai tin thì được sự sống đời đời. Tôi là bánh trường sinh. Tổ tiên các ông đã ăn man-na trong sa mạc, nhưng đã chết. Còn bánh này là bánh từ trời xuống, để ai ăn thì khỏi phải chết. Tôi là bánh hằng sống từ trời xuống. Ai ăn bánh này, sẽ được sống muôn đời. Và bánh tôi sẽ ban tặng, chính là thịt tôi đây, để cho thế gian được sống.”
“Đừng sợ! Ta là Đầu và là Cuối. Ta là Đấng Hằng Sống, Ta đã chết, và nay Ta sống đến muôn thuở muôn đời” (Khải Huyền 1:17-18). *
Chúng ta vừa nghe những lời an ủi này trong Bài Đọc Thứ Hai trích từ sách Khải Huyền. Những lời mời gọi chúng ta hướng tầm nhìn vào Chúa Kitô, để cảm nghiệm sự hiện diện bảo đảm của Ngài. Đối với mỗi người, trong bất cứ điều kiện nào, dù cho là phức tạp và bi đát nhất, Đấng Phục Sinh đều lập lại: “Đừng sợ, Ta đã chết trên Thập Giá nhưng nay Ta sống đến muôn đời”, “Ta là đấng trước hết và sau hết, và là đấng hằng sống.”
Theo trình thuật của thánh sử Luca (Lc 24,13-35), hôm đó trên đường từ Giêrusalem về Emmaus có ba người lữ hành. Họ đi bên nhau, chia sẻ những suy tư của mình về một biến cố, theo họ, rất quan trọng và có ảnh hưởng đến không chỉ riêng họ mà còn cả toàn dân Israel nữa. Ba người gồm một người được ghi rõ tên, một người không ghi rõ tên, và một người sau cuối ngày danh tính mới được biết đến. Đây cũng là người, là nhân vật chính trong câu chuyện mà cả ba đã trao đổi suốt dọc đường.
Anh chị em thân mến,
Đây là thời khắc mà tôi đã từng mong đợi. Tôi đã đứng trước Khăn Liệm Thánh trong nhiều trường hợp khác nhau, nhưng lúc này, qua cuộc Hành Hương này và giây phút này tôi đang cảm nghiệm về nó bằng một cường độ đặc biệt: Có lẽ vì trong những năm vừa qua đã cho tôi cảm nhận nhiều hơn đối với thông điệp của Hình Ảnh phi thường này. Và trên tất cả, tôi có thể nói bởi vì giờ này, tôi ở đây như Đấng Kế Vị của Phêrô, và tôi mang trong tim tôi toàn thể Giáo Hội, đúng ra, toàn thể nhân loại.
Các nhà chú giải Thánh Kinh đã đếm được 365 lần câu “đừng sợ” (don’t be afraid) trong Kinh Thánh. Nếu một năm 365 ngày chia đều cho 365 lần nhắc nhở “đừng sợ”, thì ít nhất mỗi ngày một lần, Thánh Kinh nhắc bảo con người rằng “đừng sợ!” Vậy, con người sợ cái gì? Và tại sao Thiên Chúa lại phải trấn an con người như vậy? [1]
Thế gian này là một “vũng lệ sầu” như lời trong kinh Lạy Nữ Vương, vì thế cuộc lữ hành đi về vĩnh hằng của con người chính là một hành trình gặp phải rất nhiều sự sợ hãi. Trước hết, con người phải đối diện với những sợ hãi do ma quỷ là loài thần thiêng, nhưng luôn luôn ghen tỵ và tìm mọi cách để làm hại con người.
Tuần Thánh (Holy Week), tiếng Latin là Hebdomas Sancta hay Hebdomas Maior. Tuần lễ trọng đại này đối với người Kitô Giáo là tuần trước Phục Sinh. Theo Tây Phương, nó bắt đầu bằng tuần lễ sau cùng của Mùa Chay, bao gồm Chúa Nhật Lễ Lá, Thứ Tư, Thứ Năm, Thứ Sáu và Thứ Bẩy tuần Thánh.
Thế là Giêsu người thành Nagiarét đã “mồ yên mả đẹp”.
Vâng! Hỡi Giêsu. Xin hãy yên nghỉ và quên đi những vất vả sau ba năm truyền giảng Tin Mừng. Quên đi những roi đòn làm tan nát tấm thân. Quên đi mão gai. Quên đi những tiếng la ó đòi kết án. Quên đi bản án bất công. Quên đi thánh giá nặng trên vai. Quên đi những tiếng búa chát chúa làm xuyên thấu tay chân bằng những chiếc đinh dài và nhọn nhưng rất vô tình. Quên đi cơn hấp hối kinh hoàng tưởng chừng “Cha nỡ bỏ con.” (Mt 27:46) Quên đi đồi Golgotha loang máu. Và Giêsu ơi! Xin hãy ngủ yên.
Có khi nào chúng ta đã tự đặt mình vào số những người vây quanh Chúa Giêsu mỗi khi Ngài rao giảng không? Và thái độ của chúng ta lúc đó như thế nào: Hăm hở nghe lời Ngài, suy tôn và thần tượng Ngài về những lời giảng dạy khôn ngoan; hoặc ngược lại, cảm thấy chói tai, mỉa mai Ngài rồi bỏ đi?