| |
Tạ ơn Chúa đă cho chúng ta sống tới ngày đầu tiên trong
một năm mới. Thế là năm cũ, cũng như các năm trước đó,
không bao giờ c̣n nữa, hoàn toàn qua đi, vĩnh viễn trở
thành quá khứ. Trong ngày đầu năm mới đây, cũng như sau
một chuỗi ngày dài sống trên trần gian này, một câu hỏi
cần thiết và quan trọng có lẽ chúng ta thường nên tự
vấn, đó là: ngày tháng đă
qua đi nhưng c̣n lại trong tôi những ǵ nhỉ?
Phải chăng là một thứ trống rỗng mung lung, một tâm
trạng buồn chán, một mơ mộng viễn vông, một tiếc nuối
không tưởng, một bất an bất định, một bất măn khôn nguôi
v.v. Hay là một lạc quan yêu đời, dấn thân phục vụ, cảm
thông tha thứ, tin tưởng phó thác, nhẫn nại chịu đựng,
khôn ngoan nhận thức, b́nh an thanh thoát!?! Nếu thời gian đă đưa chúng ta đến gần Chúa là cùng đích
của chúng ta là chúng ta đă đi đúng hướng!
Thật vậy, tất cả rồi cũng qua đi, bao gồm cả chính thời
gian. Thế nhưng, chúng ta
vẫn có thể sống vượt thời gian và biến đổi thời gian,
biến thời gian thành vĩnh hằng, và sống vĩnh hằng ngay
trong thời gian. Ở chỗ, lúc nào chúng ta cũng
sống theo Thánh Ư Chúa là những ǵ tuyệt đối bất biến,
và sống trong đức ái là những ǵ bất diệt không bao giờ
qua đi: "Ai thực thi Ư Chúa sẽ tồn tại muôn đời" (1Gioan
2:17).
Chết không phải chỉ là hiện tượng vĩnh viễn tắt thở hay
là sự kiện linh hồn ĺa xác, mà chết chính là v́ con người đă hết thời, và
chính v́ đă hết thời của ḿnh ở trên trần gian này mà
con người mới vĩnh viễn tắt thở, linh hồn mới ĺa xác.
Nghĩa là con người sống chết có số, sống chết theo thiên
định, đúng như Sách Giảng Viên đă cảm nhận và khẳng
định: "Có thời sinh ra cũng có thời chết đi" (3:2).
Con người đến trần gian này chỉ một lần duy nhất, một
khi qua đi sẽ không bao giờ trở lại nữa. Bởi thế, thời
gian sống trên trần gian này, từng giây từng phút, rất
quí báu, đến độ, ở một nghĩa nào đó, có thể nói thời gian quí bằng Thiên Chúa,
bởi v́ chỉ trong ṿng một tích tắc, một nháy mắt, như
trường hợp chết bất đắc kỳ tử, con người một là được
Chúa hằng sống hay là muôn đời mất Chúa là cùng đích của
ḿnh.
Cuộc sống của con người ở trên trần gian này thật
là ngắn ngủi, có thể so sánh với thời gian 9 tháng trong
ḷng mẹ, để nhờ đó và sau đó họ được sinh vào đời sống
vĩnh hằng, và để tiến về cơi phúc trường sinh, thời gian được ban cho con người như là một phi
thuyền phóng vào cơi không gian hầu như vô cùng bất tận
là h́nh ảnh của cơi sống vô biên mà họ là chính phi hành
gia của phi thuyền thời gian này vậy.
Bốn mùa xuân hạ thu đông không
phải chỉ là một chu kỳ liên lỉ tiếp diễn trong
ṿng một năm 365 ngày, mà c̣n trong ṿng một ngày nữa:
xuân vào buổi sáng mát mẻ, tươi trẻ và mới mẻ, hạ vào
buổi trưa thường nắng nóng, thu vào buổi chiều thường
dịu mát và đông vào buổi tối lành lạnh kéo dài qua cả
một đêm.
Cuộc đời của con người cũng diễn tiến theo tiến tŕnh 4
mùa xuân hạ thu đông:
xuân là giai đoạn xuân xanh của con người, thời kỳ phát
triển cả về thể lư lẫn tâm một cách mới mẻ, tươi trẻ và
vui vẻ, từ lúc mới sinh cho đến năm 21 tuổi; hạ là giai
đoạn con người mang một tâm lư rất hăng say nhiệt nồng
và năng nổ trong hết mọi sự, mọi hoạt động; thu là giai
đoạn bắt đầu từ 45 tuổi, tuổi được gọi là down hill -
xuống dốc, về tâm lư trở nên chín chắn hơn nên hành động
tỏ ra chậm lại, và về thể lư mắt có thể phải đeo kính
lăo; đông là giai đoạn từ 65 vốn được coi là tuổi bắt
đầu được hưu trí theo dân sự ở Mỹ cho đến khi qua đời,
về thể lư mắt mờ, tai khó nghe, tay chân vụng về, thích
uống nước trà nóng hơn là soda lạnh, các chứng bệnh bắt
đầu xẩy ra hay trầm trọng hơn, và về tâm lư th́ xu hướng
về nội tâm, sống bằng kư ức, kèm theo những hành động
đôi khi "cải lăo hoàn đồng", cả về thể lư v.v.
Con người ở trên trần gian này luôn sống trong một tâm
trạng thật là mâu thuẫn và giằng co nội tâm.
Ở chỗ, một đàng họ không muốn chết, muốn sống măi, đàng
khác, họ lại hướng về tương lai là chiều hướng tiến gần
đến nấm mồ. Con người không thể sống mà không có hy
vọng, bằng không, con người không muốn sống nữa một khi
tuyệt vọng, mà hy vọng gắn liền với tương lai, và tương
lai lại là thời điểm của t́nh trạng gần đất xa trời. Con
người không thể sống cứ măi ấu trĩ, không già, trái lại,
luôn muốn vươn lên và trưởng thành, khôn ngoan chín
chắn, thế nhưng nếu càng sống con người càng nên người
và làm người th́ con người lại càng bỏ lại quá khứ chậm
tiến, ngây ngô, để tiến đến một thế giới sẽ không c̣n
thuộc về thế gian này nữa v.v.
Dù con người hoàn toàn không muốn chết, muốn sống măi
không già, hay cho dù già đời nhưng dáng vẻ và h́nh hài
vẫn muốn làm sao cứ măi măi trẻ trung, xinh đẹp, duyên
dáng, khả ái v.v. Bởi thế, cứ
mỗi khi năm qua tết đến con người lại chúc nhau những ǵ
tốt đẹp nhất theo họ nghĩ. Những lời chúc
xuân thông dụng nhất trong dân gian Việt Nam thường là:
1- "chúc... được mọi sự như ư (hay) vạn sự như ư", hay
2- "chúc... khang an, thịnh vượng, sống lâu trăm tuổi,
trẻ măi không già... ", hoặc chúc trông trống vậy thôi
như 3- "chúc... những lời chúc tốt đẹp nhất - best
wishes to you".
Trước hết, lời "chúc... được
mọi sự như ư (hay) vạn sự như ư" có thể nói là lời chúc hồ hởi
nhất mà lại có vẻ giả tạo nhất, kiểu cho nhau ăn bánh
vẻ, bởi v́ chẳng bao giờ có ai được mọi sự như ư hay vạn
sự như ư trên đời này cả, bởi vậy mà chúc cho nhau những
ǵ không thể nào đạt được, không thể nào có được th́
không phải là chúc cho nhau sống trong ảo tưởng, chúc
cho nhau sống mơ tưởng hăo huyền hay sao, thậm chí chúc
cho nhau luôn đau khổ v́ đau khổ là gặp trái ư, không
được như ư trong mọi sự, hay không được mọi sự như ư
cũng vậy.
Sau nữa, lời "chúc ... khang
an, thịnh vượng, sống lâu trăm tuổi trẻ măi không già..."
là lời chúc theo công thức "phúc, lộc, thọ - happiness,
prosperity, long-life". Chúc nhau được "khang an"
có nghĩa là chúc nhau hạnh "phúc", ở chỗ sống "vui vẻ
b́nh an" (ư nghĩa của chữ "khang an" theo Hán Việt).
Chúc nhau "thịnh vượng" (theo tiếng Mỹ chính là
prosperity, chính là "lộc"). Chúc nhau "sống lâu trăm
tuổi trẻ măi không già" nghĩa là chúc nhau sống trường
"thọ" vậy.
Tuy nhiên, công thức "phúc
lộc thọ" theo văn hóa Á Đông nói chung và
Việt Nam nói riêng có những điều c̣n chấp nhận được ở
tại địa phương thuộc nền văn hóa cũ hay ở vào thời xưa,
c̣n thời nay, nhất là ở tại một xă hội văn minh tân tiến
ngày nay, những lời chúc theo công thức "phúc lộc thọ"
ấy đôi khi không c̣n thích hợp nữa, đến độ có thể trở
thành lời chúc dữ hơn là chúc xuân, chúc tết.
Đúng thế, công thức chúc xuân "phúc lộc thọ" theo văn
hóa Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng ngày xưa là
một công thức chúc nhau rất có ư nghĩa và ai cũng mong
được như vậy. Công thức chúc tết này thật sự có một liên
hệ chặt chẽ với nhau: "Phúc" là hạnh phúc, may lành,
bằng an, vui vẻ; "lộc" liên quan đến "lợi", "lợi lộc",
tức là các thứ hoa trái của hạnh "phúc" hay các thứ lợi
"lộc" của hạnh phúc, như giầu sang phú quí, danh vọng
chức quyền, tài giỏi trẻ đẹp, đa tử đa tôn đa phú
quí v.v.; và "thọ" là sống lâu trăm tuổi, một trong
những yếu tố cần có của hạnh "phúc", một trong những thứ
lợi "lộc" hơn hết bất khả thiếu của hạnh phúc.
Thực tế cho thấy có những thứ "lộc" ngày nay chẳng những
không c̣n hợp thời nữa mà c̣n trở thành "bất lợi" đến độ
không ai c̣n dám chúc nhau "đa tử đa tôn" trong một nền
văn hóa có quyền phá thai và ngừa thai nhân tạo và hôn
nhân đồng tính. Thậm chí cái "lộc" đệ nhất và trên hết
là "thọ" cũng cần phải rất cẩn thận trong việc chúc cho
nhau. Bởi v́, ngày nay trong một nền văn hóa cho phép
triệt sinh an tử hay triệt sinh trợ tử, người ta c̣n
mong cho nhau, thậm chí là thân nhân ruột thịt của nhau,
hay chính đương sự, chết sớm để đỡ gánh nặng cho
gia đ́nh, nếu chẳng may rơi vào những thứ bệnh trạng bất
trị nguy tử (terminal illness), t́nh trạng sống như cây
cỏ. Về cái "lộc" giầu sang phú quí, danh vọng chức
quyền, tài giỏi trẻ đẹp v.v., nếu chúng thật sự trở
thành dịp tội cho một người anh chị em nào đó mà chúng
ta biết được, hơn là "phúc" thật cho họ th́ chúng ta
không nên chúc cho họ tiếp tục được hưởng những cái
"lộc" bất lợi cho phần rỗi của họ và rất nguy hiểm cho
cái "lộc" được trường sinh bất tử là sự sống vinh
phúc trong cơi vĩnh hằng!
Đó là lư do, theo đức tin Kitô giáo, chúng ta có thể chúc cho nhau được tất cả những ǵ là
tốt đẹp nhất về cả phương diện tự nhiên lẫn siêu nhiên,
chẳng hạn chúc nhau được "hồn
an, xác mạnh, đời vui, sống thánh, chết lành",
một lời chúc bao gồm tất cả mọi phương diện về con
người: cả "hồn xác" lẫn "đời sống" cho tới "chết". Lời
chúc "hồn an" đầu tiên là lời chúc chính yếu và quan
trọng nhất, có thể nói bao gồm và chi phối 4 lời
chúc c̣n lại. Ở chỗ, dù xác có yếu, đời có khổ, sống có
lỗi và chết có đau, th́ chính nhờ "hồn an" mà Kitô
hữu nạn nhân vẫn chẳng những không cảm thấy bất hạnh mà
c̣n biết lợi dụng cơ hội hiếm có của ḿnh để nhờ đó
quyền lực phục sinh của Chúa Kitô đă chiến thắng tội lỗi
và sự chết được tỏ hiện rạng ngời nơi họ.
Cũng theo đức tin Kitô giáo, chúng ta có thể chúc nhau
theo công thức "phúc lộc thọ" của trần gian, đó là chúc
cho nhau được "ân sủng
của Chúa Giêsu Kitô, t́nh yêu của Chúa Cha và ơn thông
hiệp của Chúa Thánh Thần" (2Corinto
13:13).
Thật vậy, cái "phúc" hơn hết của Kitô hữu ở đây là "ân
sủng của Chúa Giêsu Kitô", v́ nhờ Phép Rửa họ đă được
"phúc" hoan hưởng ơn cứu độ của Người, chẳng những họ
được giải thoát khỏi tội lỗi và sự chết họ c̣n được
"phúc" làm con cái của Cha trên trời nữa. Bởi thế, cái
"lộc" đầu tiên của "phúc" được "ân sủng của Chúa Giêsu Kitô" cứu độ đây
là cái "lộc" được phục hồi "quyền làm con cái" (Gioan
1:12) của Cha Trên Trời, "lộc" được hoan hưởng "t́nh yêu của Chúa Cha", Đấng "đă yêu
thế gian đến không tiếc Con Một của Ngài" (Gioan
3:16) mà c̣n thông ban Thánh Linh của Ngài cho họ nữa
(xem Roma 5:5). Do đó và nhờ đó, nhờ "ơn thông hiệp của Chúa Thánh Thần" là "Đấng
được ban cho họ" (Roma 5:5), họ mới được hưởng cái "thọ"
chân thực nhất và toàn hảo hơn hết đó là một "sự sống và
là sự sống viên măn hơn" (Gioan 10:10), một sự sống vinh
phúc bất diệt trường "thọ"!
Có lẽ lời chúc xuân hay chúc tết vừa vắn gọn, vừa đầy đủ
ư nghĩa nhất và vừa cần thiết nhất đó là lời chúc "được
mọi sự như ư", nhưng không phải theo kiểu chúc trần gian
mà là đức tin siêu nhiên. Bởi thế, lời chúc này cần thêm
một chữ duy nhất nhưng vô cùng quan trọng nữa, ở cuối
cùng, đó là chữ "Chúa": "được
mọi sự như ư Chúa!".
Chúc nhau "được mọi sự như ư Chúa" nghĩa là ǵ, nếu
không phải là chính người chúc tỏ ra là muốn thấy được
"Nước Chúa và sự công chính của Ngài trước" (Mathêu
6:33) nơi người anh chị em ḿnh muốn chúc, và người anh
chị em họ chúc cũng được trở nên mọi sự như Chúa muốn:
"dưới đất cũng như trên trời" (Mathêu 6:10), tức "nên
trọn lành như Cha trên trời là Đấng trọn lành" (Mathêu
5:48). Và việc nên trọn lành như Cha trên trời, tuy vượt
khả năng và ḷng mong ước của con người tạo vật vô cùng
thấp hèn và tội lỗi, nhưng thật ra không phải là chuyện
xa vời và không tưởng, v́ chính Thiên Chúa mới là Đấng
thánh hóa con người và biến đổi con người để họ có thể
"được mọi sự như ư Chúa"!
Ngày tất niên âm lịch Thứ Năm 30/1/2014
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL
Xin theo dơi lại bài viết ở cái link mp3 hay youtube
có thêm nhạc phụ họa dưới đây
ChucXuan-ChucTuoi-ChucTho.mp3
https://youtu.be/y2ZttFKIh_Y
|
|
