Có
được một mái ấm gia đình hạnh phúc là một điều ai cũng ước mơ.
Rất nhiều người thành công trên con đường công danh sự nghiệp,
danh vọng tiền bạc dư đầy nhưng lại thất bại trong đời sống hôn
nhân, đã khiến cho cuộc sống của họ trở thành bất hạnh. Quả
thật, đó là một điều đáng tiếc vì nếu họ có được một gia đình
đầm ấm bên cạnh những giàu sang phú quí và danh vọng tràn đầy
như họ đang có thì quả thật còn gì lý tưởng hơn. Nhưng không, họ
đã không có được cái may mắn đó. Vậy đâu là lý do? Và làm thế
nào để có được một gia đình êm ấm?
Có
rất nhiều nguyên nhân và cũng có nhiều phương cách khác nhau.
Nhưng ở đây tôi chỉ xin trình bãy một vài nguyên tắc thiết thực
mà chúng ta cần nên biết để áp dụng nếu chúng ta muốn có được
một gia đình lý tưởng như chúng ta ước mơ.
Sự Bình Đẳng Trong Tương Quan Vợ Chồng.
Chúng ta đang sống trong một đất nước tự do và dân chủ. Chúng ta
cần phải thích nghi với sự tự do và dân chủ của xã hội chúng ta
đang sống. Tất nhiên, điều đó không phải dễ, nhất là khi chúng
ta càng đi gần đến sự bình đẳng thì những xung đột và căng thẳng
càng trở nên rõ rệt. Chúng ta cảm thấy khó sống một cách bình
đẳng với những đồng bạn chúng ta vì những đặc tính tương quan kẻ
trên người dưới của xã hội phong kiến vẫn còn ăn sâu trong con
người, trong tư tưởng, cũng như trong quan niệm của chúng ta.
Trong xã hội phong kiến, những gia chủ cũng như những vị lãnh
đạo xã hội cố gắng áp đặt ý muốn của mình lên trên người khác.
Trong xã hội dân chủ, điều đó không còn mang lại những kết quả
lâu bền nữa. Người chồng không còn có thể áp đặt luật cho vợ.
Cha mẹ cũng nhận thấy rằng mình không còn có một quyền hành lớn
lao trên con cái như trong xã hội ngày xưa nữa. Nhưng thường thì
đàn ông vẫn thích tư tưởng này là nam giới thì đồng nghĩa với
sức mạnh và quyền hành, cũng như cha mẹ thường cũng thích nghĩ
rằng mình có quyền điều khiển con cái theo ý muốn và lợi ích của
mình.
Trên bình diện xã hội, những tranh đấu quyền hành như thế cũng
tạo nên những xung khắc giữa chủ và thợ hay giữa giới tư bản và
công nhân. Chúng ta biết rằng bất cứ ở đâu khi còn có một nhóm
người nắm giữ quyền hành trên người khác, ở đó sẽ còn có đấu
tranh. Dĩ nhiên, đối với những người đang được ăn trên ngồi
trốc, họ không thích có sự bình đẳng bỡi lẽ chính sự bình đẳng
sẽ làm mất đi rất nhiều quyền lợi của họ. Nhưng những người đang
bị áp bức bao giờ cũng muốn sớm thoát ra khỏi tình trạng bi đát
khốn nạn đó.
Trong xã hội phong kiến, thưởng và phạt là những phương cách để
giữ được trật tự trong xã hội. Những cách thức đó rất thích hợp
và có hiệu quả. Lời hứa và sự đe dọa làm cho cấp dưới sợ sệt lo
tuân giữ lề luât được áp đặt trên người họ. “Hãy làm như ta bảo
và sẽ được khen thưởng. Nếu ngươi bất tuân ngươi sẽ bị phạt.” Đó
là luật trong xã hội phong kiến và đó cũng là truyền thống mà
những người quyền thế vẫn còn muốn bám víu. Nhưng những điều đó
không còn thích hợp trong xã hội dân chủ và tự do hôm nay.
Chúng ta có thể nói nguyên nhân căn bản gây ra xung khắc giữa
người với người là sự bất bình đẳng giữa cá nhân với cá nhân
hoặc giữa nhóm nầy với nhóm khác. Những xung khắc có thể tức
thời được giải quyết nhưng cũng có thể vẫn còn kéo dài mãi bao
lâu sự bất bình đẳng chưa được giải quyết một cách tốt đẹp. Chỉ
có sự bình đẳng, nền tảng của dân chủ mới có thể mang lại cho
con người sự hòa hợp và bình an cũng như mối tương quan bền vững
và tốt đẹp. Điều đó quả thật rất đúng trên mọi lãnh vực: hôn
nhân, gia đình, và xã hội.
Để
sống bình đẳng với người bạn của mình, chúng ta không nên dùng
áp lực và quyền bính nhưng chúng ta phải thay thế bằng một
phương pháp mới: đó là sự cộng tác. Sự cộng tác trong một xã hội
dân chủ phải đặt nền tảng trên sự quan tâm đến quyền lợi và lợi
ích của người khác cũng như quyền lợi của chính cá nhân mình.
Đây chính là công thức cần thiết cho sự bình đẳng, và sự kính
trọng lẫn nhau chính là tiền đề của nó.
Sự
trọng kính quyền lợi của nhau là điều kiện tất yếu cho sự hòa
hợp hòa giải tốt đẹp đối với những xung đột đang có. Tóm lại,
những cố gắng hoặc tạo cho mình những quyền hành trên người
khác, hoặc chủ trương đầu hàng, hoặc nhượng bộ trước những áp
lực, ngày xưa có thể là những phương thức giải quyết những xung
đột, bây giờ không còn thích hợp để giải quyết vấn đề nữa. Những
xung khắc đó chỉ có thể được giải quyết bằng sự thõa thuận tự
nguyện với nhau. Nhưng để đạt được sự thõa thuận tự nguyện đó,
nó đòi hỏi một sự thay đổi hoàn toàn trong thái đô cũng như
trong tiến trình đi đến hòa giải của mỗi một người chúng ta.
Những cố gắng giải quyết vấn đề dựa trên phương cách hoặc không
kính trọng người khác hoặc không kính trọng chính mình, tất cả
đều là sai lầm. Cố gắng khống chế người khác ám chỉ sự không
kính trọng quyền lợi và nhân phẩm của người đó, trong khi quá
nhượng bộ cũng ám chỉ một sự thiếu kính trọng chính mình. Bằng
sự kính trọng và cảm thông lẫn nhau, chúng ta sẵn sàng chấp nhận
người khác có quyền tư tưởng theo lối riêng của họ cũng như
chúng ta có lối nhìn riêng của chúng ta.
Có
điều chắc chắn này là trong chế độ dân chủ thật sự không ai có
thể chiếm được cùng đích của mình bằng đường lối bạo hành và áp
lực. Nền tảng căn bản cho sự hòa hợp, cho sự cảm thông lẫn nhau
cũng như để đạt được những giải quyết bền vững lâu dài không gì
khác hơn là sự đồng thõa thuận giữa những người được xem là bình
đẳng với nhau. Một số người nghĩ rằng điều đó khó có thể đạt
được nhưng riêng tôi, tôi xin quả quyết rằng không những nó có
thể đạt tới một sự thõa thuận mà còn có thể hoàn thành được
những điều mà chúng ta thõa thuận với nhau nữa.
Phương Cách Giải Quyết Những Xung Đột Trong Cuộc Sống Hôn Nhân:
Thay Đổi Chính Con Người Mình Chứ Không Phải Thay
Đổi Người Khác.
Chúng ta nên biết rằng chúng ta chỉ có thể làm
thay đổi cuộc sống và thái độ của những người chung quanh chúng
ta bằng cách thay đổi chính con người của chúng ta mà thôi.
Nhưng điều đó không phải là dễ. Sự thăng tiến chỉ có thể có được
khi sự khởi đầu nơi chính mình được nhận thức và được chấp nhận.
Thông thường người ta chỉ muốn cố gắng giáo dục và sửa đổi người
khác. Nhưng hãy nhớ rằng chỉ bằng thái độ riêng của chúng ta,
chúng ta mới có thể ảnh hưởng đến những người cùng chung sống
với chúng ta. Bất cứ điều gì xảy ra trong tương quan vợ chồng
cũng đều cho thấy mối tương giao của hai người phối ngẫu. Chúng
ta không nên nói rằng nếu anh ấy hay chị ấy thay đổi, tôi cũng
sẽ sẵn sàng thay đổi. Chúng ta nên biết rõ sự thật nầy là nếu
tôi thay đổi thái độ của tôi, chắc chắn anh ấy hay chị ấy không
thể tiếp tục cách sống của họ nữa. Ngay dầu chỉ một chút thay
đổi trong thái độ sống của chúng ta, nó cũng sẽ ảnh hưởng tức
khắc đến thái độ sống của người khác.
Nên
biết rằng không ai hoàn toàn xấu cũng không ai hoàn toàn tốt cả!
Cái khả năng trở nên tốt hoặc xấu đều nằm sẵn trong mỗi con
người chúng ta. Chính người chồng cũng như người vợ đều có khả
năng để làm cho cái tốt hoặc cái xấu của người bạn mình chổi
dậy. Nhưng rồi, họ biết gì về người bạn của mình?
Cứ
sự thường họ chỉ biết về những thói xấu của nhau như thích nắm
quyền, thích phàn nàn, thích tiêu tiền, thích làm đẹp, thích cờ
bạc, thích rượu chè, không thích làm việc…nhưng họ không biết
được nguyên nhân nào đã làm cho người bạn mình có thái độ sống
như vậy.
Chính việc không biết đến những quyền lợi căn bản của người khác
đã làm cho họ cứ tiếp tục tranh đấu cho quyền lợi cá nhân riêng
mình. Dĩ nhiên, điều mà họ nói về người khác thường thì đúng dẫu
những tường thuật giữa họ xem ra là mâu thuẫn với nhau. Nhưng
hãy nhớ rằng điều quan trọng không phải là ai sai ai đúng, vì
mỗi ngưòi đều đúng dưới cái nhìn của riêng mình nhưng lại sai
dưới cái nhìn của đối phương. Nếu chúng ta yêu một người nào
chúng ta sẽ không hỏi người đó đúng hay sai. Đó là lý do tại sao
người ta thường nói yêu là mù quáng. Nhưng tình yêu thì
không mù quáng. Chúng ta thường nói: anh yêu em dẫu em có bất
toàn. Điều đó có nghĩa là anh yêu em và chấp nhận em dẫu em có
là gì đi nữa, dẫu em đẹp hay em không đẹp, em tốt hay em xấu anh
vẫn yêu em. Nhưng sau đó, khi quyền lợi của chúng ta bị đe dọa,
chúng ta không thích chấp nhận nhau như trước nữa. Trái lại, để
tranh đấu cho ưu thế của chúng ta, chúng ta thường đi tìm những
lỗi lầm nơi người bạn chúng ta và dùng những cái đó như những lý
do chính đáng để chấm dứt sự cộng tác của chúng ta. Hãy nhớ rằng
đối với sự hạnh phúc của hôn nhân, câu hỏi sai hay đúng không
phải là quan trọng nhưng biết chấp nhận cái xấu cũng như cái tốt
của người khác mới là quan trọng. Chúng ta cần nhớ rõ điều đó
khi có sự bất đồng ý kiến hoặc sự chán nản đang đe dọa đời sống
hôn nhân của chúng ta.
Bước đầu tiên cũng như điều kiện trước tiên cho mọi cuộc thăng
tiến là chấp nhận tình trạng hiện đang có. Cần phải đối diện vấn
đề một cách can đảm là điều kiện thiết yếu cần có trước nhất để
có một lối thoát cho vấn đề đang gặp phải. Điều đó dĩ nhiên
không phải là dễ. Nhưng chạy trốn thực tại thì không phãi là
cách thế thực tế. Không có vấn đề nào được giải quyết bằng cách
thế đó. Một khi chúng ta đã quyết đối diện vấn đề là chúng ta
đang đi đúng đường.
Thắng vượt được cảm giác đầu hàng, loại bỏ được ảo giác chúng ta
có thể thành công bằng một cuộc chiến, và biết rằng người khác
cũng đau khổ như chúng ta đang đau khổ, những tư tưởng đó sẽ
giúp chúng ta tìm ra được những giải pháp tốt đẹp cho chính
chúng ta. Tuy chậm nhưng với sự can đảm gia tăng, chính sự tự
tin sẽ làm cho chúng ta ít bị thương tổn và giúp chúng ta ngày
càng đạt được kết quả tốt đẹp hơn.
Mẫu
chuyện sau đây sẽ giúp chúng ta ít nhiều kinh nghiệm trong việc
đối đầu với những lủng củng, lục đục của chúng ta trong đời sống
hôn nhân. Những lủng củng đó có thể được loại bỏ hoặc giải quyết
một cách dễ dàng nếu hai người phối ngẫu hiểu được những động
lực sâu xa đang tiềm ẩn đằng sau những biến chứng đang xảy ra.
Một khi họ nhận thức được tất cả những nguyên nhân đó, họ sẽ
không còn giận dữ và lên án nhau nữa. Trái lại, họ cố gắng đi
tìm những cách thế để thay đổi tình huống một cách tốt đẹp.
Chị
Anna Nguyễn là một người đàn bà Việt Nam. Chị có một vấn đề xem
ra không có gì là quan trọng, nhưng đang đe dọa đời sống hôn
nhân của chị. Chị lấy chồng được một năm và xem ra rất hài hòa
trong đời sống vợ chồng cũng như trên bình diện xã hội. Nói
chung, vợ chồng chị sống vui vẻ với nhau ngoại trừ một vấn đề
bất ổn nho nhỏ dần dần đã làm cho cuộc hôn nhân của họ mất đi
hòa khí và trở thành nặng nề.
Chị
ta cho biết rằng dầu chị đã cố gắng hết sức, chị cũng không thể
làm cách nào để chồng chị trao tiền cho chị mua thức ăn cũng như
trang trải những chi phí khác đúng thời hạn. Chị ta cứ phải hỏi
tiền mỗi tuần nhiều lần. Nếu chị ta không hỏi, anh ta quên đưa
tiền cho chị cho tới khi tuần đó qua đi. Chị có đem chuyện đó ra
nói với anh ta, rồi còn năn nỉ và hăm dọa anh ta nữa nhưng tất
cả đều vô ích. Chị càng gây lộn với anh thì anh càng ít đưa tiền
cho chị. Vậy chị ta nên phải làm gì? Bây giờ thì anh ta bắt đầu
tố cáo chị tiêu tiền quá nhiều. Chị ta phải làm gì để tránh
chiến tranh bùng nổ?
Chúng ta có thể hiểu được tình cảnh khó khăn của chị. Chị không
thể nào đự trù được ngân quỹ của chị ngay cả đến những bữa ăn.
Chị ta phải đi mượn tiền, phải đi vay nợ, đó là những điều mà
chị rất ghét nhưng chị ta cũng không thể làm gì khác hơn là năn
nỉ và đe dọa.
Thật rõ ràng: đó là một thái độ phi lý của người chồng. Người
chồng xem ra là kỳ cục nếu chỉ được nhìn trên bình diện lý trí.
Anh ta không có quyền cũng như không có lý do chính đáng để hành
động như thế. Nhưng tình huống có thể là khác hẳn nếu được nhìn
dưới nhãn quan tâm lý. Anh ta yêu vợ và hy sinh cho vợ rất nhiều
đến nỗi chị ta có thể thuyết phục anh ta làm bất cứ điều gì chị
ta muốn, và chị đã làm được như thế ngoại trừ trong vấn đề nầy,
bỡi lẽ chỉ còn có một lãnh vực duy nhất mà anh ta cảm thấy mình
còn giữ được chút uy thế, còn giữ được thế thượng phong, đó là
vai trò cung cấp. Anh ta muốn lợi dụng vai trò nầy để giữ được
ưu thế của mình trên người vợ, nhưng anh ta hoàn toàn không ý
thức gì về chuyện đó. Anh chỉ muốn được hỏi và được xin. Nếu anh
ta trao cho chị số tiền ngay vào đầu tuần, uy quyền của anh sẽ
không còn. Nhưng anh ta không có thể cắt nghĩa điều đó cho chị
ta được vì anh ta hoàn toàn vô ý thức về vấn đề nầy. Anh ta thật
sự hoàn toàn vô thức về động lực tâm lý của mình. Vì thế, khi
chị ta tố cáo anh ta, anh ta phải đi tìm những lý do loanh quanh
để cắt nghĩa. Nhưng những lý do loanh quanh đó chỉ làm cho chị
ta thêm tức giận mà thôi. Do đó, họ đã đi đến chỗ bế tắc trong
cuộc chiến tranh lạnh và xem ra cũng rất nguy hiểm cho cuộc hôn
nhân của ho, vì có thể một ngày nào đó nó sẽ làm cho cuộc hôn
nhân của họ đi đến chỗ tan vỡ.
Sau
khi đã nghe chị trình bày tất cả, tôi hiểu được động lực tâm lý
nằm đằng sau vấn đề, và vì thế tôi đã giúp chị hiểu rõ những lý
do tại sao chồng chị đã làm như thế. Sau đó, chị ta không còn
buồn phiền và giận dữ nữa vì chị đã nghĩ ra một phương cách để
giải quyết vấn đề một cách thích thú. Trở về nhà, từ hôm đó chị
tỏ ra luôn vui vẻ và lịch sự hỏi anh ta tất cả những điều chị
cần đến. Anh ta cũng rất vui vẻ và sung sướng thõa mãn tất cả
những gì chị ta yêu cầu. Và nếu đó là cách làm cho anh ta cảm
thấy vui sướng thì tại sao chị lại không cứ như thế mà làm. Chị
có thể lấy một vài trăm đô một cách dễ dàng nếu chị chịu khó vui
vẻ hỏi nhiều lần. Quả thật, anh ta rất rộng rãi với chị và yêu
thương chị. Vì thế, sau đó chị đã không những lấy một vài trăm
mà ngay cả một vài ngàn một cách dễ dàng vui vẻ để chi trong
những công việc cần thiết mà không có gì rắt rối.
Điều mà chị ta học được từ kinh nghiệm nầy là cần làm một cái gì
khác hơn là giải quyết vấn đề tiền bạc. Chị đã khám phá ra rằng
cái nguy hiểm thật của họ nằm
trong chỗ tranh chấp quyền hành và anh ta thật sự lo sợ
chị nắm quyền trên anh ta. Nhờ yếu tố tâm lý, chị ta đã hiểu
được cái gì là động lực sâu xa, đâu là lý do đã khiến anh ta
hành động như vậy. Và sau khi đã khám phá ra được điều đó, chị
đã có thể tìm được một phương cách để giải quyết vấn đề của chị
một cách thành công và dễ dàng.
Xin
cầu chúc quý anh chị đang gặp phải những khó khăn trong đời sống
hôn nhân cũng tìm được một lối thoát tốt đẹp cho cuộc hôn nhân
của chính mình cũng như cho sự hạnh phúc của con cái trong gia
đình mình. |