TTO - Dạy trẻ cách kiểm soát
những hành vi bộc phát và sự nóng nảy, mất bình tĩnh là một phần
quan trọng trong việc giáo dục con cái của bố mẹ. Nó cũng quan
trọng như khi bạn tập ăn cho bé, hay tập cho bé đi xe đạp.
Những cơn làm nũng hay khó chịu trong cách cư
xử có thể xảy ra bất cứ nơi nào và chúng sẽ dễ kiểm soát hơn nếu
trẻ của bạn sớm được học những bài học về cách làm chủ bản thân.
Tự chủ là gì?
Là khả năng lựa chọn, quyết định hành vi,
thái độ nào nên làm và không nên làm. Thay vì những cơn bốc đồng
theo bản năng hoặc phản ứng ngay lập tức thì trẻ - bố mẹ nên chủ
động dừng lại và đánh giá hoàn sự việc, kết quả có thể xảy ra từ
hành động của mình.
Chẳng hạn như nếu bạn nói với trẻ rằng bé
không được ăn kem cho đến buổi chiều, thì phản ứng đầu tiên của
bé có thể là khóc, nũng nịu thậm chí cáu kỉnh với hy vọng rằng
bạn sẽ đáp ứng đòi hỏi của chúng. Ngược lại, một đứa trẻ biết
cách kiểm soát bản thân sẽ có dễ hiểu hậu quả của việc nũng nịu,
cau có đó, chúng vẫn sẽ không được ăn kem vì vậy tốt nhất là nên
đợi đến chiều. Những bài học cách kiểm soát bản thân sẽ giúp trẻ
thực hiện nhiều quyết định và lựa chọn thích hợp.
Tại sao tự chủ lại quan trọng?
Nếu không biết cách tự chủ trẻ sẽ nói và hành
động nhiều điều thiếu suy nghĩ và không chú ý đến hậu quả của
nó. Điều này không chỉ đặt chúng vào những tình huống đổ vỡ, là
điều dễ dẫn đến việc mất bình tĩnh mà còn đặt chúng lâm vào tình
trạng nguy hiểm. Như trẻ rất dễ bị lôi kéo bởi bạn bè trong việc
hút thuốc, uống rượu... Dạy trẻ cách tự chủ sẽ giúp trẻ hoà đồng
với bạn bè đồng lứa, và các thành viên gia đình, nó cũng giúp
trẻ an toàn.
Giúp trẻ học cách tự chủ bản thân như thế
nào?
Cũng như các mặt phát triển về tinh thần và
thể chất khác, bài học cách tự nên phù hợp với từnh độ tuổi.
Trẻ sơ sinh đến 2 tuổi:
Đây là lứa tuổi thường hay bị thất vọng nhất vì có một sự khác
nhau rất lớn giữa những thứ chúng muốn làm và trình độ khả năng
thực sự của chúng. Bạn có thể dạy trẻ bằng cách tự chủ bãn thân.
Trẻ rất dễ bị đánh lạc hướng vì những trò chơi vui khác, chúng
sẽ nhanh chóng quên đi những đòi hỏi ban đầu. Khi trẻ 2 tuổi,
chúng leo trèo bàn ghế, cầu thang, hãy dành cho chúng 1 đến 2
phút "đợi" và ra hiệu để chúng biết đây là việc làm không hay.
Từ 3 đến 5 tuổi:
Đây là độ tuổi đang phát triển, bạn có thể sử
dụng thời gian "chết" (kéo dài thời gian phù hợp với tuổi của
trẻ ra khoảng 5 phút để trẻ có cơ hội nguội xuống. Và thời gian
"ngoài giờ" này nên chấm dứt ngay khi trẻ lấy lại được bình tĩnh
chứ không phải là tự giới hạn cho trẻ. Đây là cách rất tốt để
khuyến khích trẻ tự chủ. Bạn cũng có thể khuyến khích trẻ không
nên đánh mất bình tĩnh khi gặp khó khăn, thất bại.
Từ 6 đến 9 tuổi:
Trẻ bắt đầu đến trường nên chúng có nhận thức tốt hơn về mọi hậu
quả khi chúng hành động. Chúng có thể kiểm soát được hành vi và
sự lựa chọn của mình. Đây là thời điểm cho trẻ lời khuyên về
những việc chúng cần làm.
Từ 10 đến 12:
Trẻ đã có thể phân tích tốt hơn những điều chúng nghĩ. Hãy
khuyến khích trẻ nghĩ đến những hoàn cảnh sẽ làm chúng mất bình
tĩnh và phân tích nó. Bạn phải biết khuyến khích trẻ tiếp tục
phát huy bài học về khả năng "nhìn xa trông rộng" và sự kiềm
chế. Thỉnh thoảng có những điều chúng thấy không đúng gì với bản
chất thực của nó vì vậy phải suy nghĩ cẩn thận trước khi làm.
Từ 13 đến 17 tuổi:
Vào độ tuổi này trẻ có thể kiểm soát hầu hết hành động của mình.
Tuy nhiên, điều quan trọng là nên nhớ rằng tuổi teen thường
không nhạy lắm trong việc đánh giá hậu quả lâu dài của hành động
chúng gây ra. Khuyến khích chúng trò chuyện trong những trường
hợp khó xử hơn là việc đánh mất bình tĩnh, đập cửa hay la hét.
Kỷ luật của bố mẹ lúc này là rất cần thiết để nhấn mạnh thêm một
lần nữa tự chủ là một kỹ năng rất quan trọng.
Tuy nhiên, cách giáo
dục quan trọng với con cái là bạn phải biết làm gương cho chúng.
Khi bạn biết tự làm chủ thì trẻ cũng sẽ tiếp nhận được một cách
phản ứng tích cực trong những tình huống căng thẳng. |