Không có
gì phải nghi ngờ về điều này: Nuôi dạy những đứa trẻ ở vào độ
tuổi thanh thiếu niên chính là một trong những thách thức đặc
biệt trong cuộc sống. Độ tuổi thanh thiếu niên là thời gian khó
khăn, và thường thì những đứa trẻ ở độ tuổi này sẽ “chia sẻ”
những khó khăn với những ai sống xung quanh chúng.Việc đôi lúc
chúng cộc cằn, thiếu tôn trọng hay ương bướng có thể sẽ dọa dẫm
hoặc làm cho cha mẹ rơi vào tình trạng hoang mang do bị sốc, tự
hỏi không biết họ đã sai chỗ nào. Rất nhiều bậc cha mẹ không
biết phải làm gì để giúp đỡ những đứa con ở độ tuổi thanh thiếu
niên của mình và đã lùi bước. Đó chính là một sai lầm thảm hại,
bởi vì, trong tất cả mọi hoàn cảnh, bên trong thâm tâm, những
đứa trẻ ở độ tuổi thanh thiếu niên khao khát có được lời chỉ
bảo, sự động viên, tình yêu, sự ủng hộ, sự cảm thông, và sự dìu
dắt. Những đứa trẻ ở độ tuổi thanh thiếu niên vô cùng cần cảm
giác an toàn và cảm giác được yêu một cách không điều kiện.
Chúng cần được biết rằng ai đó để ý đến những vấn đề của chúng
và quan tâm đến việc giúp chúng dù bất cứ giá nào. Đó không phải
là chuyện dễ, nhưng những bậc cha mẹ kiên trì, luôn yêu thương
và đến gần với con cái đang ở độ tuổi thanh thiếu niên của họ,
sẽ có nhiều khả năng thành công hơn những bậc cha mẹ ít chịu
tích cực.
Dưới đây
là 21 cách đã được thử nghiệm trong thực tế để giúp cải thiện
mối quan hệ của bạn với những đứa con đang ở độ tuổi thanh thiếu
niên.
1. Hãy
chấp nhận sự thay đổi vai trò. Sự chuyển tiếp từ trẻ con thành
một người mới bắt đầu trưởng thành là một quá trình chuyển tiếp
dần dần, vì thế cha mẹ không nhìn thấy được sự cần thiết của
việc phải ngưng việc đối xử với những đứa con ở độ tuổi thanh
thiếu niên như đối xử với trẻ con, cho đến khi mọi việc đã quá
muộn. Những đứa trẻ ở độ tuổi thanh thiếu niên đang ở trong quá
trình khám phá cá tính, khả năng, và mục tiêu của riêng chúng,
và việc tách rời bản thân với cha mẹ để có được một phạm vi rộng
lớn hơn đó chính là một phần của quá trình ấy. Những đứa trẻ ở
lứa tuổi thanh thiếu niên muốn được cư xử như những người đã
trưởng thành và được tôn trọng sự riêng tư. Trong quá trình tìm
kiếm sự độc lập, những đứa trẻ ở độ tuổi thanh thiếu niên đặt
một bức chắn bảo vệ nhằm chống lại “sự dạy dỗ” của cha mẹ. Nếu
bạn có thể học cách cư xử với chúng như những người bạn trong
những lúc thích hợp, chúng sẽ dễ có thể hạ bức chắn bảo vệ ấy
xuống.
2. Hãy
đặt mình vào vị trí của những đứa con ở tuổi thanh thiếu niên
của bạn. Những cảm giác bất an là hoàn toàn bình thường trong
những năm đang ở tuổi thanh thiếu niên. Những đứa trẻ ở vào độ
tuổi thanh thiếu niên không còn là trẻ con, nhưng cũng chưa hoàn
toàn lớn. Cơ thể của chúng đang trải qua những thay đổi lớn,
những cảm xúc và những hóc-môn biến đổi rất phức tạp. Chúng học
cách sử dụng sự tự lập nhiều hơn và có trách nhiệm hơn, và chúng
phải đương đầu với những quyết định và những áp lực mà chúng
chưa từng gặp phải trước đó. Ghi nhớ điều này sẽ giúp bạn không
cho rằng những cảm xúc hay những lời nói giận dữ của chúng là
nhằm vào bạn. Nếu thật lòng cố gắng thông cảm, bạn sẽ hiểu được
chúng và những vấn đề của chúng một cách tốt hơn, và chúng sẽ
cảm thấy rằng mình đang có một đồng minh chính là bạn.
3. Hãy
giữ bình tĩnh. Đừng để mình bực tức trước những điều kỳ quặc
chúng nói hoặc làm. Đôi khi, những đứa trẻ ở tuổi thanh thiếu
niên nói và làm những điều kỳ lạ chỉ để xem phản ứng mà chúng
nhận được là gì. Đôi khi, chúng cố gắng bày tỏ những tình cảm
trong lòng, nhưng lại không biết diễn tả thế nào hay ngay cả
không hiểu được chính bản thân mình. Có những lúc, đơn giản chỉ
là chúng tự cho mình là trung tâm, đó chính là khuynh hướng của
những đứa trẻ ở độ tuổi thanh thiếu niên. Sự lo lắng hoặc biểu
lộ sự hoang mang hay kinh hoàng sẽ chỉ làm cho vấn đề trở nên tệ
hại hơn. Hãy học cách thích nghi với khó khăn. Nếu những đứa con
ở độ tuổi thanh thiếu niên của bạn biết được bạn sẽ cố gắng hiểu
và thông cảm khi
chúng trút tất cả nỗi niềm, chúng sẽ cảm thấy được an toàn khi ở
quanh bạn.
4. Hãy
tôn trọng những đứa con tuổi thanh thiếu niên của bạn. Tôn trọng
chính là dấu hiệu của lòng tin. Khi những đứa trẻ ở độ tuổi
thanh thiếu niên gặp khó khăn trong việc tin tưởng vào bản thân,
một chút sự tôn trọng có thể tăng cường lòng tin của chúng,
khích lệ chúng, và giúp chúng thành công. Ngược lại, nếu chúng
nghĩ bạn không có lòng tin nơi chúng, chúng sẽ dễ dàng bỏ cuộc
trước khi cố gắng hết khả năng của mình.
5. Đừng
trêu chọc hoặc xem thường. Khi con cái ở độ tuổi thanh thiếu
niên của bạn cảm thấy yếu đuối - điều rất thường xảy ra - cô bé
hay cậu bé rất nhạy cảm với những lời nói đùa và xem đó như là
sự chế giễu hơn là trò đùa vô hại.
6. Hãy
tích cực và luôn động viên. Hầu hết những đứa trẻ ở tuổi thanh
thiếu niên thường cảm thấy bị thua kém về mặt này hay mặt khác,
và cách nhìn tiêu cực của chúng về bản thân thường thể hiện ra
bên ngoài hành động. Hãy luôn cố giữ những phản ứng mang tính
tích cực và động viên. Lẽ dĩ nhiên, bạn không thể nào bỏ qua
những vấn đề hay những sai lầm nghiêm trọng, nhưng bạn có thể
đặt trạng thái tích cực trong hầu hết bất kỳ tình huống nào bằng
cách chủ yếu nói về những giải pháp hay bài học phía sau vấn đề,
hơn là bày tỏ sự giận dữ và thất vọng. Luôn có cái nhìn tích cực
chính là dấu hiệu của một tình yêu không điều kiện, tình yêu ấy
làm giảm đi sự thiếu tự tin. Hãy khen ngợi con của bạn mỗi khi
có cơ hội.
7. Hãy
tránh những quy tắc không cần thiết. Việc có quá nhiều những quy
tắc, những giới hạn có thể gây nên sự ương bướng ở hầu hết bất
cứ đứa trẻ ở tuổi thanh thiếu niên nào. Tuy nhiên, một số quy
tắc là rất cần thiết bởi vì việc được hoàn toàn tự do là rất
nguy hiểm. Khi bạn cảm thấy một quy tắc mới là cần thiết, tốt
hơn hãy nên cố gắng bàn luận và cùng nhau quyết định, đừng ra
lệnh. Giải thích nguyên nhân của bạn, lắng nghe con của bạn, và
đạt được càng nhiều sự thoả thuận với chúng về những giới hạn và
những hình phạt do vi phạm quy tắc càng tốt.
8. Hãy
giao trách nhiệm cho con cái thanh thiếu niên của bạn. Những đứa
trẻ ở tuổi thanh thiếu niên cần những chỉ dẫn, nhưng chúng cũng
cần có sự tự do và cảm thấy được tin tưởng. Tin tưởng chúng với
những trách nhiệm của người lớn, và cô bé hoặc cậu bé sẽ cố gắng
hơn nữa để hành động như một người lớn. Một người khôn ngoan đã
từng nói: “Hãy đối xử với mọi người theo đúng khả năng của họ,
và bạn giúp họ trở thành người đủ khả năng”. Con cái tuổi thanh
thiếu niên của bạn sẽ phạm lỗi như mọi người, nhưng khi chúng
nhận thấy điều đó không làm giảm đi tình yêu và lòng tin của bạn
đối với chúng, chúng sẽ tiếp tục cố gắng và cuối cùng thành
công.
9. Hãy
khiến chúng tin tưởng bằng cách giữ bí mật. Những đứa trẻ ở tuổi
thanh thiếu niên rất nhạy cảm với mọi việc xảy ra với chúng.
Không ai thích trở thành đối tượng của những chuyện tầm phào hay
một cuộc trò chuyện vô tình - đặc biệt là thanh thiếu niên. Khi
thanh thiếu niên tin tưởng vào bạn, chúng muốn chắc rằng những
gì chúng nói sẽ được giữ bí mật. Điều này dường như là một vấn
đề nhỏ đối với bạn, nhưng có thể là một vấn đề to lớn đối với
chúng. Nếu bạn phụ lòng tin của chúng, sẽ có thể mất thời gian
rất lâu để có lại được niềm tin nơi chúng.
10. Hãy
cầu nguyện. Bất cứ lúc nào bạn cảm thấy không chắc phải nói gì
hay phải phản ứng như thế nào trước khó khăn mà đứa con thanh
thiếu niên của bạn đang gặp phải, hãy cầu nguyện. Hãy cầu nguyện
thầm lặng để có được ơn khôn ngoan, xin Thiên Chúa ban cho bạn
sự thông hiểu và những giải pháp của Ngài.
11. Hãy
dành thời gian cùng với nhau. Rất nhiều bậc cha mẹ dành thời
gian cho những đứa con thanh thiếu niên ít hơn so với lúc chúng
còn nhỏ. Điều này dường như rất tự nhiên bởi vì những thanh
thiếu niên không cần phải được canh chừng nhiều như những đứa
trẻ và thanh thiếu niên đòi quyền tự do, nhưng thường thì đó là
một việc sai lầm. Những thanh thiếu niên cần rất nhiều sự ủng
hộ, chỉ dẫn và những thách thức mới. Chúng cần ai đó huấn luyện,
có kinh nghiệm, và dạy dỗ chúng, và không ai khác đủ điều kiện
phù hợp với vị trí ấy cho bằng cha mẹ của chúng. Không một sự
đầu tư nào khác làm nên những sự ràng buộc mạnh mẽ giữa cha mẹ
và con cái ở độ tuổi thanh thiếu niên và mang lại lợi ích cao
hơn cho bằng thời gian.
12. Thừa
nhận những sai xót của bạn. Những đứa trẻ thanh thiếu niên rất
ghét những nguyên tắc không đồng nhất. Cần đến sự hạ mình để
thừa nhận những sai xót của bạn và nói lời xin lỗi khi bạn phạm
sai lầm hay khi bạn làm tổn thương những đứa con ở độ tuổi thanh
thiếu niên của mình, nhưng việc thành thật về những lỗi lầm và
thiếu xót của bạn sẽ giúp chúng thành thật và cởi mở với bạn về
chính bản thân chúng. Nó sẽ giúp bạn và chúng nhìn rõ vấn đề.
13. Hãy
hài hước. Có những lúc cần phải nghiêm chỉnh và tập trung vào
những mục tiêu dài hạn, nhưng cũng có lúc phải thoải mái. Những
thanh thiếu niên rất ngưỡng mộ những người lớn biết cách làm thế
nào có được điều vui thú và tận hưởng cuộc sống. Chỉ cần chắc
rằng những sự hóm hỉnh của bạn phải tế nhị và không nói xấu đến
ai, bởi vì thanh thiếu niên thường hay làm theo những người lớn
mà chúng ngưỡng mộ.
14. Hãy
biểu lộ tình yêu của bạn. Những thanh thiếu niên có thể không
thích được hôn hay âu yếm như khi chúng còn nhỏ, nhưng nhu cầu
cảm thấy được yêu thì không mất được. Cố gắng đừng để một ngày
trôi qua mà không thể hiện tình yêu của bạn đối với con cái qua
những lời nói và củng cố những lời ấy bằng hành động.
15. Hãy
lắng nghe. Mỗi một thanh thiếu niên đều cần có một người bạn để
tâm sự - một người bạn chân chính mà chúng biết rằng mình có thể
tin tưởng để chia sẻ những bí mật thầm kín nhất. Những thanh
thiếu niên luôn có rất nhiều điều trong lòng khiến chúng bối
rối, tuy nhiên thường thì chúng lo lắng phải nói về điều đó vì
sợ bị hiểu lầm, bị chế nhạo, hoặc bị coi là khờ dại. Hãy dành
thời gian để lắng nghe chúng. Chúng cần cảm thấy có ai đó hiểu
(nhưng tránh câu trả lời “khi bố/mẹ ở vào tuổi con”, điều này
hầu hết những thanh thiếu niên đều rất ghét nghe). Một sai lầm
thông thường mà bố mẹ thường mắc phải chính là không lắng nghe
hết đã đưa đến những kết luận sai trái. Tốt hơn là “chỉ cho
chúng ánh sáng”, nhẹ nhàng chỉ dẫn để chúng tự đến với những kết
luận đúng đắn khi chúng nói rõ cảm xúc của mình.
16. Hãy
đối xử như những người bạn đối với bạn bè của con cái đang ở độ
tuổi thanh thiếu niên. Hãy bày tỏ sự quan tâm chân thành đối với
bạn bè của con cái đang ở vào độ tuổi thanh thiếu niên của bạn.
Hãy tìm kiếm điều tốt nhất nơi chúng, và có thể chúng sẽ xem bạn
như bậc cha mẹ tuyệt vời nhất mà chúng biết. Như vậy không ngạc
nhiên gì khi nhà của bạn trở thành nơi vui chơi của con cái
thanh thiến niên của bạn và những nhóm bạn của cô bé hay cậu bé.
Tiếng ồn ào và tiền thức ăn có thể sẽ tăng, nhưng đổi lại việc
biết chúng đang ở đâu và đang làm gì thì rất xứng đáng.
17. Hãy
tha thứ và hãy quên đi. Hãy chấp nhận - những đứa con ở tuổi
thanh thiếu niên của bạn sẽ phạm lỗi, và chúng sẽ cần xin lỗi và
nhận được sự tha thứ. Cũng như chúng ta, thanh thiếu niên thường
cảm thấy chúng không thể thú nhận lỗi lầm và sai phạm của chúng
vì chúng sẽ mãi mãi bị ghi nhớ những lỗi lầm đó. Chúng cần được
thấy tình yêu và sự sẵn sàng tha thứ, quên đi và bắt đầu mới nơi
bạn.
18. Phải
có sự dứt khoát. Nếu không cẩn trọng, niềm kiêu hãnh của những
bậc làm cha mẹ, những tình cảm mềm yếu, lòng mong muốn thuộc về
bản năng muốn bảo vệ con cái có thể khiến bạn nhượng bộ, đối xử
dễ dãi, lùi bước, và cứu giúp không đúng lúc. Có thể bạn thậm
chí cảm nhận được sự giận dữ, thất vọng, và sự ương bướng của
chúng như của chính bạn. Đó chính là khi cần nhớ điều quan trọng
rằng con cái thanh thiếu niên của bạn đang học cách suy đoán
đúng đắn, và cho dù chúng có hành động đúng hay không, chúng
cũng sẽ bắt chước từ bạn. Nếu bạn không có sự dứt khoát để làm
điều đúng đắn dù cho có một số hậu quả không dễ chịu, cơ hội cho
chúng cũng sẽ không có. Đôi lúc, “tình yêu cứng rắn” là tình yêu
tốt nhất. Những thanh thiếu niên có ý chí rất mạnh mẽ và chúng
sẽ tôn trọng bạn khi bạn giữ vững sự dứt khoát hơn là khi bạn
quá hiền, ngay cả lúc điều đó quá hà khắc với chúng hay khi
chúng không đồng ý.
19. Hãy
chân thật. Những thanh thiếu niên rất dễ dàng nhận ra sự giả
dối. Ngay cả nếu bạn đang chân thành cố gắng để hiểu chúng, nếu
bạn quá cố gắng và hành động quá lố, chúng cũng sẽ không xem
trọng bạn. Bí quyết chính là hãy tự nhiên. Thanh thiếu niên
không thích bị đối xử như trẻ con, cũng không thích bị dụ, nhưng
chúng muốn có những người bạn - những người mà chúng biết chúng
có thể tin tưởng và cảm thấy thoải mái khi ở bên cạnh. Nếu bạn
chấp nhận con người vốn dĩ của chúng, chúng sẽ cảm thấy thoải
mái khi ở bên bạn và chấp nhận con người vốn dĩ của bạn.
20. Hãy
sẵn lòng thay đổi. Có lẽ bạn cần phải thay đổi một vài thói quen
và những cách mà bạn phản ứng lại đối với một số việc. Tại sao
không coi đây như là động lực bạn cần để thoát khỏi con đường
mòn bạn đã đi, hay để thực hiện những thay đổi trong những mặt
từ lâu bạn biết mình cần phải thay đổi? Thường thì dễ dàng thay
đổi vì người khác hơn là chỉ vì bản thân. Còn có lý do nào tốt
hơn bạn có thể có để cố gắng trở thành một người tốt hơn về mọi
mặt? Hãy nắm bắt!
21. Hãy
hướng chúng đến với Chúa Giêsu. Những năm ở độ tuổi thanh thiếu
niên là khoảng thời gian với rất nhiều những thay đổi bất
thường. Giống như việc lạc giữa biển trên một con thuyền nhỏ
trong cơn bão. Hãy là ngọn hải đăng, chỉ cho chúng đến cảng an
toàn - chính là Chúa Giêsu. Cho dù bạn yêu thương chúng bao
nhiêu, chỉ có duy nhất Chúa Giêsu mới có thể trả lời được những
câu hỏi sâu xa nhất của chúng và chỉ có Ngài mới có thể đáp ứng
những nhu cầu sâu sắc thuộc về tinh thần của chúng. Bạn không
phải là Đấng Cứu Độ của chúng, Chúa Giêsu mới chính là Đấng Cứu
Độ. Bạn không thể ở bên chúng mỗi một giây hoặc bạn cũng không
thể giải cứu chúng khỏi mọi thứ, nhưng bạn có thể hướng chúng
đến với Đấng có thể. |