Với trẻ ở mỗi lứa tuổi khác nhau, cha mẹ có thể
áp dụng những biện pháp khác nhau để nuôi dưỡng lòng yêu thương
con người và thế giới xung quanh ở trẻ.
1. Trẻ mới sinh và chập chững biết đi
Với trẻ mới sinh, cách tốt nhất để dạy trẻ biết yêu thương chính
là dành cho trẻ tình yêu thương vô bờ bến của bạn. Theo bác sĩ
Elizabeth Berger, chuyên gia về tâm thần học trẻ em thì trẻ cần
phải cảm nhận được sự chăm sóc và yêu thương dành cho mình trước
khi trẻ có thể chăm sóc và yêu thương người khác. Thật ra rất
khó để xác định một thời điểm cụ thể mà tình yêu thương ở trẻ
bắt đầu hình thành và phát triển. Tuy nhiên, thực tế cho thấy
một em bé 6 tháng tuổi đã biểu lộ cảm xúc của mình trước tâm
trạng của người khác. Bé có thể khóc khi thấy giọng nói giận dữ
của bạn và cười khúc khích khi thấy bạn mỉm cười và vui vẻ.

Dạy trẻ biết yêu thương, cha mẹ cần làm
gương.
Khi chập chững biết đi, trẻ bắt đầu phản ứng lại với những cảm
xúc này. Bạn có thể thấy một em bé 2 tuổi cho ăn hoặc dỗ dành
một con búp bê. Những hành động này đúng là bắt chước từ người
lớn nhưng đồng thời đó cũng chính là dấu hiệu cho thấy sự thấu
cảm bắt đầu hình thành ở trẻ.
Để khuyến khích lòng yêu thương ở trẻ, cha mẹ hãy khen ngợi
những thành tựu nho nhỏ về lòng tốt mà trẻ đã thể hiện và có thể
áp dụng một số phương pháp dưới đây để nuôi dưỡng tình yêu
thương ở trẻ:
Đưa trẻ đi cùng: Cô Meredith Broussard đến từ Philadelphia (Mỹ)
thường xuyên đưa cậu con trai 20 tháng tuổi của mình đến thăm
một người bạn ở cộng đồng hưu trí. “Cậu bé thích chạy nhảy xung
quanh và chào hỏi mọi người. Điều đó khiến tất cả có một ngày
thật vui và hạnh phúc”, cô Broussard chia sẻ. Cha mẹ cũng có thể
đưa bé đến thăm một người quen bị ốm hoặc là thể hiện sự ân cần
và tử tế với mọi người xung quanh, ví dụ như chào hỏi hàng xóm,
hoặc nói lời cảm ơn với người đưa thư, đưa báo… Những điều này
sẽ góp phần hình thành ở bé sự quan tâm và yêu thương người
khác.
Để trẻ giúp sức: Với những công việc nho nhỏ như chọn thiệp hay
hoa, cha mẹ hãy nhờ trẻ chọn giúp. Trẻ sẽ rất thích thú khi được
giúp đỡ bạn và cũng sẽ sớm học được rằng mình đang giúp đỡ người
khác.
2. Trẻ ở tuổi mẫu giáo
Trẻ ở độ tuổi này khá nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường
xung quanh. Chính vì thế, cha mẹ hãy cho trẻ xem những chương
trình tivi hoặc đọc cho trẻ nghe những câu chuyện ca ngợi sự
quan tâm và yêu thương người khác. Bên cạnh đó, cha mẹ hãy thể
hiện tình yêu thương của mình bằng lời nói và cử chỉ trước mặt
trẻ.
Đây cũng là độ tuổi mà trẻ bắt đầu tự lập hơn và khả năng thấu
cảm cũng bắt đầu phát triển. Con bạn đã đủ lớn để nhận biết cảm
xúc của người khác và có thể rất quan tâm đến những rắc rối của
mọi người xung quanh. Chính vì thế, cha mẹ cần phải giúp con
hiểu được điều con cần làm.
Bắt đầu với môi trường sống xung quanh: Theo bác sĩ Berger thì
thế giới của một đứa trẻ ở tuổi mẫu giáo khá nhỏ bé. Chính vì
thế, tốt nhất là cha mẹ nên khuyến khích con giúp đỡ những người
xung quanh mà con biết, ví dụ như sang thăm và tặng quà cho một
người hàng xóm bị ốm hoặc giúp quét lá trong sân cho một ông/bà
già sống cạnh nhà. Khi bé tập vẽ, cha mẹ có thể khuyến khích bé
tặng các tác phẩm của mình cho những người xung quanh.
Sau đó tiến ra môi trường rộng hơn: Sau khi giúp đỡ những người
mà trẻ biết thì bước tiếp theo là khuyến khích trẻ giúp đỡ các
bạn bè cùng lứa tuổi gặp hoàn cảnh khó khăn, ví dụ như những em
bé mồ côi không nơi nương tựa. Cha mẹ thi thoảng hãy đưa trẻ đến
các trại trẻ mồ côi và khuyến khích trẻ tặng quà cho những em bé
thiệt thòi này.
3. Trẻ ở cấp tiểu học
Ở trường học, hàng ngày con bạn có cơ hội chứng kiến lòng tốt
(và ngược lại) của mọi người và đây chính là thời điểm quan
trọng để củng cố và giúp trẻ hiểu tầm quan trọng của việc quan
tâm đến cảm xúc của người khác. Cha mẹ hãy nuôi dưỡng tình yêu
thương ở trẻ bằng những biện pháp sau:
Để trẻ tham gia vào việc của người lớn theo sức mình: Nếu cha mẹ
thường xuyên tham gia vào các chương trình từ thiện, ví dụ như
đến chăm sóc hoặc dạy học cho các bé ở trại trẻ mồ côi, thì hãy
cho trẻ đi cùng. Tại đó, bạn có thể chia nhỏ những việc cần làm
ra và để trẻ làm giúp những việc phù hợp với khả năng của trẻ.
Để trẻ chịu trách nhiệm: Cả gia đình hãy cùng nhau bàn về những
thứ muốn dành để quyên góp và nơi sẽ quyên góp. Sau đó, cha mẹ
hãy khuyến khích trẻ chọn quần áo hoặc đồ chơi cũ của trẻ để
quyên góp.
4. Trẻ chưa đến tuổi vị thành niên (dưới 13 tuổi)
Ở giai đoạn này, trẻ bắt đầu có thể thực sự hiểu được giá trị
của tình yêu thương và quan tâm người khác. Trẻ cảm thấy vui khi
làm việc tốt cho người khác. Và cha mẹ cũng đừng quên dành cho
trẻ những lời khen ngợi trước những việc tốt trẻ làm được và
nhắc nhở trẻ những điều trẻ nên nói và làm.
Khuyến khích sự sáng tạo ở trẻ: Trong sinh nhật lần thứ 9 của
mình, bé Naomi, con gái cô Palmatier muốn giúp đỡ những người
nghèo tại Mexico (quê hương cha cô bé). “Con bé nảy ra ý định
này và chúng tôi giúp cháu tổ chức một bữa tiệc sinh nhật mang
chủ đề Mexico”, mẹ cô bé chia sẻ. Họ đã liên hệ với một tổ chức
liên quan và tại đây, người ta khuyến khích các vị khách quyên
góp vitamin và quà cho trẻ em nghèo tại Mexico. Tương tự như
thế, nếu con bạn yêu thích động vật thì hãy để cô bé/cậu bé nuôi
và chăm sóc chúng. Còn nếu các em thích ca hát thì cha mẹ hãy
tạo điều kiện cho con phát huy sở trường của mình.
Cùng tham gia: Cùng làm gì đó với con là một trong những cách
tốt nhất mà cha mẹ nên thực hiện để tăng cường sự gắn bó với trẻ
trong độ tuổi này. Đây cũng chính là những cơ hội tốt để cha mẹ
hiểu và gần gũi hơn với con mình. Ví dụ, bạn có thể cùng con đọc
và trò chuyện về một bài báo nói về bạo lực gia đình đối với trẻ
em và qua đó truyền tải đến trẻ những thông điệp về tình yêu
thương. Điều này có thể mang lại nhiều hiệu quả hơn đối với quá
trình hình thành lòng yêu thương và quan tâm tới người khác của
trẻ. |