Nuôi con bằng sữa mẹ là cần thiết
Chỉ trừ trường hợp các bà mẹ không đủ sữa hoặc do nguyên nhân
bệnh lý mà không thể nuôi con bằng sữa mẹ, tất cả các bé đều
phải được bú mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu đời. Sữa mẹ chứa hàng
trăm thành phần dinh dưỡng và các yếu tố bảo vệ giúp tăng cường
khả năng miễn dịch của trẻ. UNICEF ước tính có khoảng 1,3 triệu
trẻ chết hàng năm bởi không được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn
trong 6 tháng đầu, mà bị nuôi bằng các thức ăn đồ uống khác.
Sữa mẹ là nguồn thức ăn quý giá, là nguồn dinh dưỡng cần thiết
cho bé phát triển và còn là nguồn kháng thể trong giai đoạn đầu
đời
Theo tổ chức Y tế thế giới, sữa mẹ cung cấp 100% nhu cầu dinh
dưỡng cho trẻ trong giai đoạn 6 tháng đầu, 50% nhu cầu ấy cho
giai đoạn từ 6 đến 12 tháng tuổi. Trong năm thứ 2, sữa mẹ vẫn có
thể cung cấp 33% nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ và khả năng cung cấp
này khoảng 10% vào năm thứ 3.
Các bà mẹ có thể dễ dàng nhận thấy biểu hiện chán sữa qua động
tác bú của bé. Bé ngậm nhưng không chịu bú hoặc bú rất ít. Nếu
mẹ cố gắng cho bú, bé sẽ khóc và từ chối ngậm vú mẹ hoặc sau khi
ngưng do bị ho sặc trong quá trình bú mẹ, bé sẽ nhả vú ra và
thôi không bú nữa. Những lần sau cho bú, bé chỉ bú một bên và
nhất định từ chối bên kia, khoảng cách giữa những lần đòi bú của
bé tăng dần cho đến lúc bé hoàn toàn không đòi bú nữa.
Có nhiều nguyên nhân khiến bé không thích bú sữa mẹ. Bé bị đau
do sang chấn, vết thương hay bầm máu sau khi sinh, bé bị tưa hay
nấm lưỡi. Giai đoạn mọc răng khiến bé nóng sốt, các triệu trứng
cảm như nghẹt mũi, ho cũng khiến bé sợ bú mẹ. Đôi khi tư thế cho
bé bú của các mẹ không đúng hoặc tia sữa bắn ra quá mạnh, mùi cơ
thể mẹ thay đổi do sử dụng các loại nước hoa, sữa tắm, xà phòng
khác nhau hoặc mùi sữa thay đổi do mẹ ăn tỏi thậm chí thời điểm
cho bé bú không thích hợp cũng khiến các mẹ gặp khó khăn trong
việc cho bé bú.
Giúp bé thích sữa mẹ như thế nào
Vì thế, trước tiên các mẹ phải cho bé bú đúng cách, đúng tư thế
để giúp bé tận hưởng tối đa nguồn sữa mẹ quý giá. Khi cho bé bú,
mẹ nên ngồi thoải mái trên ghế, bế bé hướng mặt về phía bầu vú
bên tay thuận trước. Nên hạn chế đặt bé nằm trên giường và cho
bú, bé sẽ dễ ọc sữa, thậm chí sữa sẽ qua vòi Eustache mà gây
viêm tai giữa cho bé.
Trái với suy nghĩ chỉ cần đưa núm vú về phía bé, để có thể bú mẹ
thoải mái, mẹ nên dùng tay nâng cả bầu vú và chạm nhẹ vào miệng
bé rồi để bé tự ngậm núm vú, không nên dùng tay kéo núm vú đẩy
vào miệng bé. Đầu và thân bé phải thẳng, bụng áp sát vào bụng
mẹ, đó là tư thế bú mẹ thoải mái nhất của bé.
Các mẹ nên sớm cho bé bú ngay sau khi sinh càng sớm càng tốt,
làm như vậy sẽ kích thích giúp mau lên sữa cũng như tận hưởng
được nguồn sữa non quý giá, cho bé bú theo yêu cầu, bất cứ lúc
nào trẻ đói và đòi bú, không nhất thiết cho theo giờ giấc nhất
định, và cũng không nên giới hạn thời gian mỗi lần bú. Có một
lời khuyên hữu ích cho các bà mẹ nuôi con là "hãy nhìn bé chứ
đừng nhìn đồng hồ khi muốn cho bé bú hay ăn", nếu bé đói, bé sẽ
khóc đòi bú, còn nếu đến giờ mà bé chưa muốn bú cũng không nên
ép bé.
Trước khi cho bé bú có thể rửa qua núm vú bằng khăn xô có thấm
nước ấm cho đầu vú mềm mại. Khi cảm thấy bé đói nên bế bé vào
lòng, vỗ về, trò chuyện tạo cảm giác yên ổn trong lòng mẹ thì
hãy bắt đầu cho bé bú. Ngay cả khi bé tỏ ra không thích bú mẹ,
các mẹ cũng đừng quá căng thẳng, khi căng thẳng các cơ ngực ít
nhiều sẽ co lại làm bé sợ. Nên thường xuyên ôm bé và trò chuyện,
bé sẽ quen với tư thế đó và việc cho bú nhờ thế cũng dễ dàng
hơn.
Trường hợp bé nhất định không muốn tiếp tục bú mẹ nữa thì có thể
cho bé uống tiếp sữa mẹ đã vắt ra và nên cho bé uống bằng thìa,
tránh cho bé làm quen với núm vú bình. Bé chưa thể phân biệt
giữa núm vú bình với núm vú mẹ, nhưng nếu tiếp xúc thường xuyên
với cái đó, sẽ rất khó cho bé bú mẹ trở lại nếu bé đã quen với
việc bú bình.
Một vài thói quen sinh hoạt thường ngày của các mẹ có thể lại là
nguyên nhân khiến bé sợ vú mẹ. Các mẹ từ công sở về là cho bé bú
liền, quên mất việc tắm rửa sạch sẽ trước khi cho bé bú, mỹ phẩm
trang điểm và mũi nước hoa lạ từ cơ thể mẹ sẽ gây ra cho bé sự
khó chịu, nhất là khi bé đã quen với mùi đặc trưng của mẹ.
Nếu có mùi hương khác lấn át mùi vị thân quen của mẹ, bé sẽ khó
thích nghi dẫn đến tình cảm giảm sút, bú kém đi, ảnh hưởng đến
sinh trưởng của bé. Trong thời kỳ cho con bú, các bà mẹ nên mặc
áo lót bằng vải bông. Các loại áo lót có sợi hóa học có thể gây
ra tắc tuyến sữa do sợi bông hóa học gây ra.
Các mẹ nên vệ sinh đầu vú cẩn thận trước khi cho bé bú, vệ sinh
đầu vú không cẩn thận khiến các tia sữa bị tắc, bé vừa khó bú
vừa có nguy cơ bị vi khuẩn tấn công, ảnh hưởng rất lớn đến sức
khỏe. Cười đùa, nói chuyện khi cho con bú cũng gây cho bé nguy
cơ sặc sữa, sữa trẻ có được khi bú sẽ chảy nhầm vào khí quản,
nhẹ thì có thể bị sặc sữa, nặng thì có thể bị viêm phổi.
Việc bỏ bú mẹ sớm sẽ khiến trẻ thiệt thòi vì chỉ sữa mẹ mới cung
cấp các vitamin, khoáng chất, chất miễn dịch một cách cân đối và
dễ hấp thụ nhất cho bé. Nhiều bà mẹ trẻ không quan tâm tới
phương pháp cho bú, dẫn tới cho trẻ bú không đúng cách, lượng
sữa ra ít khiến trẻ chán, bỏ bú sớm. Ngoài ra có thể sau khi
sinh, sữa chưa kịp ra, bà mẹ đã cho trẻ uống sữa bột khiến trẻ
quen vị ngọt của sữa bột, không chịu bú mẹ. Việc nuôi con bằng
sữa mẹ thật quan trọng và cần thiết để có thể giúp đứa trẻ ngày
càng toàn diện thể chất những năm sau này.