Hôn nhân là một khế ước được ký kết giữa người nam và người nữ. Vì thế đòi hỏi hai người phải tự do, không bị ép buộc. Hôn nhân Công giáo còn có sự chứng giám của Thiên Chúa và Giáo hội, nên không thể khẩu tâm bất nhất, miệng lòng khác nhau.
Cha mẹ không có quyền ép buộc con cái phải ưng đám này đám nọ, sự lựa chọn phải tùy hai trẻ quyết định. Ông bà, cha mẹ chỉ đóng vai cố vấn, lấy kinh nghiệm ở đời và lời khôn lẽ phải để hướng dẫn con cháu mà thôi, xưa nay cũng vậy. Vì thế ca dao tục ngữ có câu:

Trai khôn tìm vợ chợ đông.
Gái khôn tìm chồng giữa chốn ba quân.

Giáo hội nghiêm chỉnh với những cách phi luân lý trước đây như thách cưới, đòi tiền sính lễ quá cao, của hồi môn quá mức.!..
Trách nhiệm bổn phận cha mẹ, giám hộ là nên giới thiệu cho con những gia đình đạo đức, cầu nguyện, để chúng tự do tìm hiểu nhiều và sau đó hướng dẫn chúng đến hôn nhân tốt đẹp.

Một người cháu của thánh Giáo hoàng Grêgôriô Cả, trước khi thành hôn đến hỏi ý kiến ngài. Anh ta đưa ra 3 lý do để cưới cô ta, ngài đều cho là một con số “0” to tướng., làm anh cụt hứng. Bấy giờ Giào hoàng ôn tồn hỏi:

- Cậu muốn biết cô ấy có đức hạnh không?

- Khi nghe cháu trả lời cô gái muốn cưới là một tín hữu ngoan đạo, siêng năng làm việc bác ái, yêu thương người nghèo thì Giáo hoàng cầm bút viết thêm con số 1 trước 3 số 0=1000. Ngài có ý dạy cháu ngài và tất cả các bạn trẻ, cha mẹ một bài học là đừng có để ý tiền tài , học lực , hoa khôi…mà cần có: “Tứ đức hạnh vi tiên. Cái nết đánh chết cái đẹp.”
 
Câu chuyện trên đây là một bài học làm Kim Chỉ Nam để các bạn trẻ theo đó mà chọn người bạn trăm năm.

Thói thường việc người thì sáng, việc mình thì quáng. Các bạn làm sao có đủ kinh nghiệm để chọn lựa cho hoàn hảo!
 
Những bước chọn lựa:

1- Những nết cần lựa chọn:
Trai lấy Tứ đức làm cơ sở, ưu tiên 1 dành cho chữ Hạnh, đừng để sắc đẹp bề ngoài làm mù quáng. Gái thì lấy câu: Cần Kiệm Liêm Chính làm tiêu chuẩn chọn người trao thân gởi phận. Đừng tham tài như cô gái nước Tề ngày xưa: nửa mê anh chàng ở hướng Đông nhà giầu nhưng xấu tướng, và nửa mê anh chàng ở phía Tây đẹp trai nhưng lại nghèo.

Đúng là: ăn bên Đông mà ngủ bên Tây, vì bắt cá hai tay như vậy nên suốt đời cô phải ở một mình, ráng chịu mà dám trách ai !

2-Cần để ý lắng nghe:
Đừng xem bóng dáng bên ngoài; nhưng hãy để tai lắng nghe nhiều hơn, nghe lời nói của ý trung nhân để phân biệt là người dại hay khôn, nhất là danh thơm tiếng tốt. Vì:

Chim khôn kêu tiếng rảnh rang,
Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.

3- Cần cầu nguyện và bàn hỏi:
Bắt chước Tôbia cầu nguyện suốt đêm, xin Chúa soi sáng trước bước ngoặt cuộc đời, vì ông bà ta đã nói: “Trai lấy vợ như mang nợ vào thân, gái lấy chồng như mang gông vào cổ.” Vì một khi ván đã đóng thuyền, gạo đã nấu thành cơm, thì không thể thay đổi được nữa.