Mỗi người sửa mình một chút – đời sẽ đẹp biết
bao!
Mùa chay là mùa sám hối. Sám hối không chỉ là
hối tiếc trước một việc sai trái đã qua. Sám sối chủ yếu là thấy
sai để sửa. Sám hối là biết hối lỗi và biết xin lỗi.
Sai và sửa sai, lỗi và xin lỗi là một chuyện
bình thường có tính quy luật. Bởi vì sai mà không sửa, lỗi mà
không xin lỗi, sửa sai xin lỗi không kịp thời thì không những
không có tiến bộ mà còn ngày càng lún sâu trong vực thẳm suy
vong.
Là con người, ai cũng có sai sót, lầm lỗi,
không trừ một ai. Chỉ có điều là có những người không có khả
năng thấy được sai lầm, thậm chí còn cho rằng mình không thể
phạm sai lầm, thiếu sót, hoặc đã thấy mình sai lỗi nhưng không
chịu thừa nhận, hoặc có thừa nhận nhưng không chịu sửa chữa,
không xin lỗi, hoặc có sửa chữa mà cũng không thành thật, không
quyết tâm cho đến cùng.
Từ xưa, các bậc minh triết đã cho rằng việc
thấy được sai lỗi của bản thân mình, có dũng khí để công khai
thừa nhận và có quyết tâm sửa chữa những sai lỗi đó là những dấu
chỉ của một con người chân chính, trung thực, đáng cho mọi người
tin cậy và kính trọng.
Trong kho tàng thành ngữ điển tích của Trung
hoa ngày xưa có những câu chuyện giàu ý nghĩa : “Thửa xưa, người
nước Trịnh hay đến họp nhau ở trường học trong làng để bàn về
những ưu khuyết điểm của nhà cầm quyền. Lúc ấy Tư Sản làm tướng,
có người khuyên ông nên huỷ trường học đó đi. Tư Sản nói : Cứ để
chỗ cho họ lấy chỗ họp bàn với nhau, điều gì cho là phải thì ta
làm, điều gì cho là trái thì ta đổi, những người ấy chính là
thầy học của ta đó, việc gì mà phải huỷ ?”.
Các bậc thánh hiền dạy rằng : nếu mắc sai lỗi
thì công khai nhận sai lỗi đó, rồi tìm nguyên nhân sai lỗi và đề
ra biện pháp và quyết tâm sữa chữa.Thái độ đối với sai lỗi như
thế là thước đo một người chân chính.
Nhiều người than phiền rằng: ngày nay tiếng
cảm ơn và xin lỗi, bài học về phép lịch sự đầu tiên của mỗi
người dường như đang bị nhiều người trẻ lãng quên. Tiếng cảm ơn
xin lỗi đang thưa dần...
Tiếng “cảm ơn” thốt ra làm người nói và người
nghe đều vui. Đó là nền tảng đạo đức. Có những gia đình coi
trọng việc giáo dục con cái, cha mẹ vẫn nói tiếng “cảm ơn” con
mình như một tấm gương soi. Lời cảm ơn đã trở thành một thứ văn
hóa ứng xử.
Từ “xin lỗi” cũng vậy, khi làm việc gì tổn
thương tới người khác, ta “xin lỗi”. Lỡ chạm vào một người đi
gần, lỡ va quẹt khi đi xe, lỡ nói một lời làm tổn thương, ta đều
“xin lỗi”.
Từ nhiều năm trở lại đây, nền tảng đạo đức
đang mờ nhạt dần. Tiếng “cảm ơn” đã thưa thớt. Hình như người ta
không biết đến nó hay đã cố quên đi. Có lẽ ai trong chúng ta
cũng từng chứng kiến nhiều trường hợp người hỏi thăm đường, hỏi
thăm nhà không cần “cảm ơn”. Người đánh rơi đồ vật được người đi
đường lượm giúp cũng không cần “cảm ơn”, mà trong số đó, đâu ít
trường hợp là sinh viên, học sinh hay công chức.
Từ “xin lỗi” cũng cùng chung số phận. Người ta
đã ít dùng đến nó. Người ta không muốn nhận lỗi, cho dù họ đã
làm tổn thương đến người khác. Chuyện nhỏ đã đành, chuyện lớn
cũng vậy. Và trong đời sống, dần dần có một số đông người đã
không hề biết đến hai cặp từ “cảm ơn” và “xin lỗi”.
Nhận ra lầm lỗi của mình là điều rất khó. Có
người ví von rằng mỗi người đều mang một gùi đầy tội sau lưng và
một gùi công đức trước ngực. Vì thế, người ta chỉ thấy công đức
mà không thấy được lầm lỗi của mình. Ông Dale Carnegie, một học
giả trứ danh người Mỹ viết nhiều cuốn sách nổi tiếng được dịch
ra nhiều thứ tiếng trên thế giới quả quyết rằng: “Tôi đã bỏ ra
gần 70 năm trong đời để khám phá ra chân lý nầy là dù người ta
có lỗi nặng đến đâu, thì trong 100 lần phạm lỗi thì có tới 99
lần người ta tự cho mình là vô tội.”.
Bạn thân mến,
"Xin lỗi" là một tiếng thường dùng trong giao
tiếp và quan hệ giữa xã hội. Xin lỗi có sức mạnh và giá trị đặc
biệt, cần tập luyện để mỗi người sống tốt đẹp các mối quan hệ
hàng ngày.
Sức mạnh của lời xin lỗi
Năm Thánh 2000, năm Đại Toàn Xá, ĐGH Gioan
Phaolô II đã ngõ lời xin lỗi thế giới về những lỗi lầm của Giáo
hội trong quá khứ. Nhiều tổng thống, thủ tướng, thượng nghị sĩ
hay những người nổi tiếng phải triệu tập những cuộc họp báo để
xin lỗi công chúng vì những hành động hay lời nói của họ.
Tại sao lời xin lỗi lại quan trọng đến như
thế? Xin thưa là bởi vì, lời xin lỗi có sức mạnh hoá giải, làm
hoà và đi đến hoà bình.
Có một người con trai rất giận dỗi và không
nói chuyện với bố mình. Ông ấy chỉ lo công việc mà không dành
nhiều thời gian cho con cái. Một hôm ông nói: "Con trai, bố thực
sự xin lỗi con vì cứ mải mê theo đuổi sự nghiệp mà không thể ở
bên con, nhưng thực sự bố rất yêu con". Thật là kỳ diệu. Họ ôm
nhau và lần đầu tiên trong nhiều năm qua, họ thực sự bắt đầu nói
chuyện thân mật với nhau.
Chúng ta làm những điều sai lỗi, gây nổi buồn
cho người khác. Chúng ta phê phán công việc của người khác trước
đám đông, nói một điều làm ai đó tổn thương, rồi biện minh rằng:
"Tôi chỉ đang đùa thôi". Không dễ dàng để nói một lời xin lỗi.
Nhưng lời xin lỗi có một sức mạnh diệu kỳ. Bạn đã kinh nghiệm
chưa?
Giá trị của lời xin lỗi
Biết nói lời xin lỗi, chứng tỏ ta có lòng kính
trọng và thiện cảm đối với người bị hàm oan.
Xin lỗi có khả năng hóa giải cơn giận. Xin lỗi
ngăn chặn các hiểu lầm nhau. Lời xin lỗi như liều thuốc chữa
lành mọi vết thương lòng.
Xin lỗi mở cánh cửa tha thứ, giúp con người
cảm thông với nhau.
Khi lỡ xúc phạm đến ai, ta cảm thấy hối hận và
xấu hổ rồi bần thần, áy náy lương tâm. Khi ngõ lời xin lỗi, ta
tìm đựơc bình an tâm hồn, cảm nhận sự thanh thản và thân thiện
với anh em.
Biết lỗi và xin lỗi là dấu chỉ của một con
người khiêm nhường.
Xin lỗi có một lối đi từ trái tim đến trái
tim. Thành tâm, không giả tạo, mang đến nhiều lợi ích trong ứng
xứ.
Một lời xin lỗi chân thành có sức mạnh vĩ đại,
có khả năng biến đổi đời người, cho cả người xin và kẻ nhận.
Nghệ thuật nói xin lỗi
Bạn vừa “trót dại” gây lỗi lầm, làm tổn thương
đến anh em. Bạn muốn nói lời xin lỗi. Ồ ! sao khó quá! Vừa xấu
hổ, vừa tự mãn, nói làm sao đây? Đừng bối rối, hãy làm theo
những bước sau đây, bạn sẽ tìm lại niềm vui.
Chịu trách nhiệm:
Bước đầu tiên để xin lỗi là phải tự thừa nhận với bản thân rằng
bạn đã có hành vi không tốt với ai đó. Bạn có thể nhận ra điều
đó ngay hoặc phản ứng của người khác cho bạn biết đã làm một
chuyện gây tổn thương.
Giải thích:
Điều quan trọng là phải cho người bị tổn thương biết bạn không
cố ý làm như thế. Đồng thời bạn phải thể hiện sự hối lỗi vì đã
làm phiền đến họ.
Bày tỏ sự ân
hận: Sẽ chẳng tác dụng nếu bạn nhận lỗi với người khác mà
khuôn mặt tỉnh bơ, chẳng cảm xúc gì. Hãy thể hiện sự ăn năn, hối
hận của bạn khi làm tổn thương người khác. “Mình cảm thấy rất
hối hận khi nói ra bí mật của bạn. Mình rất xấu hổ với bản
thân”, đó là một cách nói.
Sửa chữa lỗi lầm:
Sau bao nỗ lực, bạn vẫn chưa thể hoàn thành được lời xin lỗi nếu
chưa sửa chữa được sai lầm do mình gây ra. Nếu bạn làm hư hỏng
tài sản của ai đó, hãy đề nghị được sửa chữa hoặc thay mới nó.
Trong trường hợp thiệt hại vật chất không rõ ràng, hãy hỏi xem
liệu bạn có thể làm gì. Ngoài ra, bạn cũng có thể “bồi thường”
bằng cách gửi tặng “nạn nhân” của bạn một món quà nhỏ xinh xắn.
Chọn đúng thời điểm:
Với những lỗi nhỏ như va phải ai đó, bạn hãy xin lỗi ngay, chớ
để đến hôm sau. Sự khó chịu tích lũy theo ngày từ phía người bị
bạn gây lỗi sẽ dẫn tới những căng thẳng không cần thiết trong
mối quan hệ của hai người.
Nếu lỗi lầm nghiêm trọng hơn, như xúc phạm một
người bạn, thì cần phải suy nghĩ nhiều hơn về lời xin lỗi. Trong
trường hợp này, một sự xin lỗi quá nhanh chóng sẽ trở thành giả
tạo, không chân thành. Đó không phải là chuyện ai “thắng” hay ai
“thua” mà là làm sao để giữ được một mối quan hệ.
Gợi ý:
- Nhận lỗi càng sớm càng tốt. Nếu để vài tuần
vài tháng sau, lời xin lỗi sẽ chẳng còn đơn giản là: “Mình xin
lỗi” nữa.
- Nói về lỗi lầm của bạn với ngôn ngữ rõ ràng,
tránh úp mở, mơ hồ. Hãy ngắn gọn và đi thẳng vào vấn đề. Nếu có
“tình tiết giảm nhẹ” cho việc làm của bạn, nhớ đề cập đến ngay.
- Giọng điệu là điều rất quan trọng. Lời xin
lỗi phải được nói ra một cách chân thành nhất có thể. Và tránh
lời xin lỗi chung chung như: “Mình rất tiếc vì những gì đã xảy
ra với bạn”. Hãy nói “Mình rất hối hận vì việc làm của mình”.
- Sau khi xin lỗi, hãy giữ yên lặng và lắng
nghe người đó nói về cảm giác của họ như thế nào. Lời xin lỗi
nhờ đó sẽ thực sự hiệu quả.
- Hãy nhận bồi thường thiệt hại khi cần, nhưng
đừng hứa hẹn quá khả năng của bạn.
Bạn thân mến,
Mùa chay là mùa sám hối để canh tân, sám hối
để thấy được những sai lỗi bản thân, canh tân để sửa sai và đổi
mới con người mình. Sám hối chính là từ bỏ đường xưa lối cũ, từ
bò những tính hư tật xấu để bước vào đời sống mới với nhũng tâm
tình tốt lành, thánh thiện. Sám hối là cải tà quy chính, từ bỏ,
cắt đứt, đoạn tuyệt cái cũ xấu xa bất chính, từ đó mặc lấy con
người mới,trở thành thụ tạo mới (Gal 6,15) mở lòng đón nhận ơn
Chúa, mở ra những quan hệ tốt lành với anh em.
Lời rao giảng đầu tiên của Chúa Giêsu :”
Thời kỳ đã mãn, nước Thiên Chúa đã đến gần. Anh em hãy sám hối
và tin vào Tin mừng” (Mc 1,15). Gioan Tẩy Giả cũng khởi đầu
sứ vụ bằng lời kêu gọi ấy :”Hãy ăn năn sám hối, vì Nước Trời
gần đến” (Mt 3,2). Sám hối là điều kiện thiết yếu để vào
Nước Trời. Không ai có thể vào Nước Trời, không ai có thể làm
môn đệ Chúa Kitô nếu không sám hối, không thay đổi tâm hồn cho
hợp với sứ điệp Tin mừng. Nói một cách bóng bẩy, Chúa Giêsu dạy
người ta phải sinh lại một lần nữa (x.Ga 3,3), hoặc trở nên như
trẻ nhỏ (x Mt 18,3); phải mặc y phục lễ cưới khi vào dự tiệc
cưới Nước Trời (x.Mt 22,12); phải đựng rượu mới trong bình mới
(x.Mt 9,17)…
Kinh nghiệm đầu tiên mà Thánh Phêrô chia sẽ
cho cộng đoàn Giáo Hội sơ khai là: anh em hãy sám hối. Ba
lần chối Thầy vì yếu đuối bản thân chứ không phải vì không yêu
mếnThầy. Phêrô đã biết lỗi lầm đó và ngài đã ăn năn bằng những
giọt nước mắt sám hối chân thành. Phêrô đã sửa sai lầm bằng
chính sự can đảm, thái độ hiên ngang,bằng một tình yêu nồng nàn
với Thầy trong sứ vụ Tông Đồ của mình. Đối với Phêrô, sám hối là
bước đi thứ nhất của hành trình lãnh nhận Thánh Thần. Không có
sám hối thì không có ân huệ Thánh Thần. Đó là kinh nghiệm bản
thân và cũng là gương sáng của Thánh Phêrô :”đừng lấy quyền
mà thống trị những người Thiên Chúa đã giao phó cho anh em,
nhưng hãy nêu gương sáng cho đoàn chiên” (1Pr 5,3). Gương
sáng của Thánh Phêrô trước hết là gương sám hối, thấy sai lỗi và
sữa sai đến cùng. Ngài muốn chia sẽ bài học thấm thía ấy với
những người đang cùng mình giữ trọng trách mục tử.
Thánh Phaolô cũng bằng chính kinh nghiệm cuộc
đời mình đã chia sẽ rằng : sám hối là làm hoà lại với Thiên
Chúa. Phaolô, người lãnh đạo nhiệt thành bắt bớ Đạo Chúa,
được ơn sám hối, đã sửa sai lỗi lầm, từ đó ngài làm hoà với Chúa
để nên Tông Đồ dân ngoại. Theo Thánh Phaolô, tội lỗi đã phá huỷ
những liên hệ hài hoà giữa con người với Thiên Chúa, sám hối là
tái lập những liên hệ ấy. Thời gian sám hối là thời Thiên Chúa
thi ân, thời Thiên Chúa cứu độ.
Mỗi người chúng ta đều có kinh nghiệm về sai
lầm bản thân, về sự đỗ vỡ, sự bất hoà. Hai người bạn trở nên
lạnh nhạt, hai người tình bổng hoá xa lạ, hai vợ chồng trở thành
dửng dưng. Đổ vở bất hoà sinh ra hiểu lầm, đau khổ, tiếc nuối.
Khi đổ vở, phía nào thấy sai để sửa chữa, phía nào yêu nhiều hơn
sẽ chủ động tìm cách làm hoà, hàn gắn lại. Không ai không phạm
sai sót lỗi lầm. Người ta chỉ khác nhau ở chỗ đối xử với sai lỗi
của mình như thế nào mà thôi.
Sám hối và canh tân, nhận ra sai sót lỗi lẫm
và sửa đổi không chỉ là việc làm trong mùa chay mà là suốt đời
người. Và để sống cho cả đời người, mời bạn cùng đọc và suy niệm
Tin Mừng (Mt 18, 15-20). Chúa Giêsu là một nhà giáo dục tài ba,
khéo léo, thu phục lòng người. Ngài chinh phục con người bằng
cái tâm, bằng tấm lòng chứ không phải bằng luật lệ, bằng lý trí.
Chúa Giêsu là thầy dạy. Bạn hãy học với Ngài, bạn sẽ thấy cuộc
đời tuyệt đẹp và chan chưa niềm
vui. |