Lễ Kính Thánh Phanxicô Xaviê

THÁNH PHANXICÔ XAVIÊ
QUAN THÀY CÁC XỨ TRUYỀN GIÁO
Đ.Ô. Mai Đức Vinh

LTS- Giáo Hội dành năm 2006 để nêu bật 500 tinh thần truyền giáo của thánh Phanxicô tại Á Châu. Đối với các cha dòng Tên, năm 2006 là năm mừng 500 năm sinh nhật của thánh Phanxicô(1506-2006) và450 năm từ trần của thánh Inhaxiô, ra đời năm 1491 và tạ thế năm 1556. Về phần chúng ta, đây là một trùng điệp đầy ý nghĩa thiêng liêng với Hướng đi Mục vụ của Giáo Xứ Việt Nam Paris : Liên Đới Tin Mừng. Vì thế, báo Giáo Xứ dành số này viết về Thánh Phanxicô, và tôi hân hạnh gửi đến quý Độc Giả bài ‘Tiểu sử của Thánh Phanxicô’.

Ảnh hưởng của tình bạn.

Phanxicô sinh ra năm 1506 tại điện Xaviê, làng Pampelune, tỉnh Navare, nước Tây Ban Nha. Sau khi tốt nghiệp trường Sainte-Barbe, Phanxicô được bổ nhiệm làm giáo sư triết tại đại học Paris. Chẳng bao lâu, người giáo sư trẻ này đã lừng danh và được nhiều người ca tụng. Những thành công ấy đã biến Phanxicô thành con người mải miết đi tìm danh vọng. Nhưng rồi nhờ ảnh hưởng của một người bạn, Phanxicô đã thay đổi hẳn đời sống : người bạn đó chính là Inhaxiô, khách trọ cùng buồng với Phanxicô.

Tác động của Lời Chúa.

Inhaxicô biết Phanxicô từ năm 1525. Nhưng làm thế nào để chinh phục chàng thanh niên có nhiều triển vọng làm nên những đại sự đang say sưa tìm kiếm danh vọng, gầy dựng sự nghiệp ? Trước hết Inhaxiô cố gắng gây thiện cảm và lòng tín nhiệm, rồi lâu lâu tìm dịp nhắc cho Phanxicô lời Chúa : «được lợi lãi cả thế gian mà mất linh hồn, thì ơn ích gì ?» (Mt 19,16). Lúc đầu, Phanxicô không chút cảm động về câu Phúc Âm ấy. Nhưng dần dần, chính lời này đã chinh phục hoàn toàn chàng thanh niên đầy tham vọng. Ngày 15.08.1534, chàng đã cùng với Inhaxiô và năm anh em khác đến hầm thánh đường Monmartre khấn hứa «cùng nhau phục vụ Nước Chúa». Dòng Tên kể như được thiết lập từ đó.

Chuẩn bị hành trang.

Hai năm sau, Phanxicô cùng các bạn từ giã Paris, qua Roma bái yết đức giáo hoàng. Trước khi tới thủ đô Giáo Hội, nhóm người trẻ ghé Venise và chia nhau đi giúp các bệnh nhân trong nhà thương để thực hành đức khiêm tốn và bác ái. Để tập hy sinh và thắng mình, có lần Phanxicô đã cúi xuống hút mủ ở vết thương của một bệnh nhân mà tự nhiên chàng lấy làm kinh tởm. Tới Roma, nhóm anh em được đức Phaolô III vui vẻ tiếp đón và chúc lành cho những đự án của đàn con. Trở về Venise, Phanxicô được thụ phong linh mục, và từ đó, ngài gia tăng việc ăn chay, suy niệm, thực hành bác ái để thánh hóa bản thân và chuẩn bị hành trang cho những sứ vụ sẽ được bề trên trao phó.

Sứ vụ tuyên chứng Tin Mừng.

Mùa xuân năm 1539, vua Bồ Đào Nha là Gioan III muốn xin mấy vị thừa sai đi giảng Tin Mừng cho dân Án Độ. Thánh Inhaxiô bấy giờ là bề trên tiên khởi của dòng Chúa Giêsu, chúng ta quen gọi là dòng Tên, cử cha Rotringuez, Robidinla, và thày Phaolô đi. Cha Phanxicô muốn đi lắm, nhưng cha khiêm tốn, để hoàn toàn theo ý bề trên chỉ định, chứ không ngỏ ý xin. Nhưng gần ngày đi, vì điều kiện sức khỏe, cha Bobinda phải ở lại, thế là cha Phanxicô được cử đi thay thế với chức vụ trưởng phái đoàn. Cha nhanh nhẹn lên đường đi tuyên chứng Tin Mừng, hồ hởi không kém tiên tri Isaia ngày xưa (x.Is 6,8). Năm ấy, cha vừa chẵn 35 tuổi. Sau những tháng lênh đênh trên mặt biển, ngày 07.06.1542, phái đoàn truyền giáo dòng Tên đặt chân lên thành phố Goa và bắt đầu ngay công việc rao giảng Tin Mừng. Ngoài việc học tiếng và tìm hiểu phong tục bản xứ để dễ bề truyền giáo, cha tìm hết mọi phương cách bác ái, phục vụ và rao giảng, giúp cho dân chúng tin nhận «Thiên Chúa là Tình Yêu» và «Chúa Giêsu đáng yêu mến là chừng nào». Ngày ngày, cha len lỏi đi thăm các bệnh nhân phong cùi, các người cùng đinh hấp hối trên vệ đường, các tội phạm trong nhà tù và dân nghèo trong các xóm nhà lá… Đức giám mục thành Goa và vua Bồ Đào Nha rất hài lòng về phương cách truyền giáo của phái bộ dòng Tên. Trong số đông đảo người tin nhận Phúc Âm, có nhiều gia đình qúy phái hay hoàng tộc.

Tình yêu Chúa thúc đẩy.

Những thành công như trên là kết quả của sứ vụ truyền giáo rập theo mẫu mực của Chúa Giêsu ngày xưa. Thật vậy, trước hết đó là kết quả của ơn Chúa, của đời sống thanh bần, thoát ly mọi dính bén của cải, mọi tham ước danh vọng : chỉ hoạt động vì tình yêu Thiên Chúa thúc đẩy. Hành trang truyền giáo của cha Phanxicô là cây Thánh Giá luôn cầm ở tay, một sắc vải đựng cuốn Thánh Kinh và cuốn Sách Nguyện. Thứ đến là kết quả của đời sống kết hợp mật thiết với Chúa Giêsu bằng kinh nguyện và tĩnh mạc : Bắt chước Chúa Giêsu, cha Phanxicô suốt ngày đi rao giảng, làm việc bác ái, đêm xuống, cha vào phòng đóng cửa lại hay tìm nơi thanh vắng cầu nguyện và suy gẫm. Sau cùng, đời sống của cha Phanxicô luôn được thúc đẩy và hun nóng bởi một lòng khao khát và nhiệt thành làm cho vinh quang của Thiên Chúa được lớn lên (Ad majorem gloriam Dei) và cho nhiều linh hồn được cứu rỗi (Ad animarum salutem). Lòng khao khát đó, ngày kia khi đứng trên tàu nhìn vào các nước Á châu, cha Phanxicô đã mượn lời thánh Phaolô mà thốt lên : «Ơi tình yêu Chúa Kitô đã thúc đẩy tôi (2Cr 5,14)… Khốn cho tôi, nếu tôi không rao giảng Tin Mừng của Chúa » (1Cr 9,16).

Tham vọng duy nhất : mở rộng Nước Chúa.

Cũng chính vì khát vọng cho Danh Chúa cả sáng và cứu rỗi được nhiều linh hồn, mà cha Phanxicô không hài lòng với chương trình chỉ giảng đạo ở một nơi. Ngài muốn đi đến hết mọi nơi nào có thể, không phải để thỏa mãn tính ‘phiêu lưu lãng tử‘, nhưng để đem Chúa đến cho mọi người. Dịp may đã đến với cha Phanxicô : năm 1549, nhân dịp một thủy thủ công giáo người Nhật hồi hương, cha đã xin được phép bề trên qua giảng đạo trên đất Phù Tang. Theo một sử gia đáng tin cậy, cha Phanxicô đã đến giảng đạo ở Nam Dương trước khi sang giảng đạo ở Nhật. Ngày 15.08.1549, thuyền đưa cha tới bến Cagosima thuộc đảo Kiu-Siu (Kiou-Siou). Ở đây, sau những tháng chịu đựng cách xử lạnh nhạt của quan chức và dân chúng địa phương, cha đã gieo nhiều hạt giống Phúc Âm và rửa tội cho nhiều người. Lấy Cogosima làm cứ điểm, cha tìm cách tiến vào các đảo và các miền chung quanh như Miyako tức Tokio bây giờ,rồi Yamagouski. Đâu đâu Ngài cũng gặp nhiều khó khăn, nhiều trở ngại. Tuy nhiên sau cùng ngài vẫn đưa phần thắng về cho Giáo hội : Ngài rửa tội nhiều người, lập nhiều cứ điểm dạy giáo lý, huấn luyện nhiều chiến sĩ truyền giáo địa phương. Trong một chuyến tàu từ Nhật qua Trung Hoa, cha Phanxicô đã có dịp ghé vào Việt Nam khi tàu của ngài buộc phải ghé vào để tránh giông tố. Mãi tới giữa năm 1552 cha Phanxicô mới tới Tân Châu, cách Quảng Đông hơn 150 cây số. Ngài giảng đạo tại đó, chờ có dịp sẽ tiến sâu vào Trung Hoa lục địa.

«Lạy Chúa, xin thêm nữa, xin thêm nữa !»

Chờ đợi mãi không có dịp thuận lợi, cha Phanxicô và các bạn hoạch định một chương trình mới là lấy tầu đi tới Thái Lan. Nhưng thánh ý Chúa lại khác ! Tháng 11 năm ấy, cha ngã bệnh nặng. Ngày đêm nằm trên giường cha chỉ lặp đi lặp lại : «Lạy Chúa Giêsu, con vua David, xin thương xót con » (Mt 15,22). Tám hôm sau, cha bất tỉnh và không nói được nữa. Cho đến ngày thứ tư cha mới tỉnh lại và nói đôi chút. Từ lúc đó, cha nói liên tục : «Lạy Chúa, xin thêm nữa, xin thêm nữa ! Lạy Trinh nữ Mẹ Thiên Chúa, xin nhớ đến con ». Mờ sáng ngày 03.12.1552 cha êm ái trút hơi thở, hưởng thọ 46 tuổi. Xác cha được đưa về mai táng tại thành Goa, An Độ.

Triều thiên Hiển Thánh.

Cuộc đời truyền giáo của cha Phanxicô tuy ngắn ngủi, nhưng công lao sự nghiệp của ngài thật lớn lao. Trong 12 năm truyền giáo, cha đã đi bộ tới 100 ngàn cây số, và đã rửa tội với con số kỷ lục phỏng độ ba vạn người. Dẫu được thành công, và làm được những việc lớn lao, như lần kia có một người chết chôn từ hôm trước mà cha đã gọi ra khỏi mồ, thánh Phanxicô vẫn một mực khiêm tốn, vâng lời bề trên. Mỗi khi viết thơ cho bề trên, bấy giờ là thánh Inhaxiô, cha Phanxicô qùy gối mà viết. Với sự nghiệp và nhân đức như vậy, cha Phanxicô xứng đáng được Giáo Hội liệt kê vào sổ những bậc đại thánh và làm gương mẫu muôn đời cho các nhà truyền giáo. Cha Phanxicô được phong Chân phước năm 1619 và được cất lên bậc hiển thánh năm 1622. Đức giáo hoàng Biển Đức XIV lại đặt Thánh Phanxicô làm quan thầy nước Ấn Độ. Về sau đức giáo hoàng Piô XI lại tuyên phong thánh nhân làm quan thầy các xứ truyền giáo bên Á đông. Giáo dân Việt Nam từ lâu hằng tỏ lòng kính mến thánh Phanxicô cách riêng. Nhiều họ đạo nhận Ngài làm bổn mạng và hằng ngày đọc kinh cầu khẩn Ngài. Giáo Hội kính lễ thánh Phanxicô vào ngày 03.12 mỗi năm.