Hạnh Các Thánh

Ngày 15 tháng 10

THÁNH TÊRÊSA ĐỒNG TRINH

CẢI TỔ DÒNG CAMÊLÔ
(1515-1582)

Tuy gần năm mươi năm sống trầm mặc nơi tu viện kín cổng cao tường, nhưng thánh nữ Têrêsa đồng trinh đã gây được một ảnh hưởng tu đức sâu rộng trong toàn thể Giáo hội. Đời sống của ngài là cả một tấm gương sống động cho hết những ai muốn lên núi thánh. Tác phẩm của ngài là tài liệu tu đức uyên thâm. Quả thực, nơi thánh nữ Têrêsa, Lời Chúa phán qua miệng tiên tri Ôsê đã được thực hiện toàn vẹn: “Ta sẽ dẫn họ vào nơi tĩnh địa và sẽ tâm sự với họ”.

Têrêsa chào đời ngày 28.3.1515, trong một gia đình quý phái phía nam thành Castillea, nước Tây Ban Nha. Cha ngài là bá tước Anphongsô Sanchê Spêđa, một người đạo đức và có nhiều uy tín trong dân thành. Mẹ ngài là Bêatria, một người nội trợ đảm đang và là một hiền mẫu đạo hạnh. Tuy sống trong gia cảnh giầu sang, nhưng được cha mẹ huấn luyện chu đáo, nên đời sống đạo hạnh sớm triển nở trong tâm hồn thánh nữ. Ngay khi lên sáu tuổi, thánh nữ đã ham nghe và đọc truyện các thánh, nhất là những tài liệu lịch sử về các thánh tử đạo. Chính vì thế, Têrêsa đã có một đời sống gương mẫu ngay từ nhỏ. Đời sống của ngài đã thể hiện đúng lời thánh tông đồ Phaolô: “Tôi sống, nhưng không phải tôi sống, mà là Chúa Giêsu Kitô sống trong tôi”. Ngài thích cầu nguyện trong nơi vắng vẻ và rất siêng năng lần hạt kính Đức Mẹ giống như thánh Inhaxiô. Trước khi trở lại, trong thời hoa niên, thánh nữ ưa đọc những truyện hiệp sĩ. Qua những câu truyện thần tiên và tưởng tượng, Têrêsa đã thâm cảm thấy mặt trái của cuộc đời và đã khám phá ra những bộ mặt bỉ ổi của những cuộc ngao du phù phiếm. Vì thế, khi đọc truyện kiếm hiệp, thánh nữ chẳng những không bị sa ngã mà còn muốn tìm lấy một lẽ sống. Sau một thời gian đối chiếu truyện các thánh mà ngài đã đọc từ nhỏ với những câu truyện kiếm hiệp, thánh nữ càng thêm lòng yêu mến Thiên Chúa, và chỉ muốn thoát tục, sống tận hiến trong tu viện.

Năm 1530, nhân tuần tĩnh tâm tại tu viện thánh Âutinh, thánh nữ cảm thấy ước nguyện đi tu mỗi lúc một thôi thúc mạnh mẽ trong tâm hồn. Ngài trở về, ngỏ ý xin cha cho phép vào tu trong dòng Camêlô. Nhưng cha ngài nhất định khước từ. Dầu vậy, Têrêsa không sờn lòng, ngài vẫn kiên trì hun đúc chí nguyện sống đời tận hiến theo tiếng Chúa gọi. Một hôm thánh nữ phân vân không biết quyết định ra sao, theo tiếng Chúa gọi hay vâng lời cha già. Thì một câu của thánh Giêrônimô đã giúp ngài xác định hẳn cuộc sống: “Cả khi cha mẹ con, nằm lăn trước cửa để ngăn cản con đi tu, thì con cũng cứ can đảm bước đi, vì tiếng Chúa trọng hơn...” Thế là chim bằng vỗ cánh vút cao trên nền trời xanh thẳm...

Năm 1533, Têrêsa vừa đúng 18 tuổi xuân. Ngài nhất định cất bước lên đường vào tu trong dòng “Nhập thể”. Sống cuộc đời mới, thánh nữ hân hoan như cá gặp nước, ngài tiến bộ rất nhanh trên đường tu đức. Ngày 02.11.1535, thánh nữ được mặc áo dòng. Nhưng đừng tưởng đời sống thánh nữ chỉ êm lặng như mặt nước hồ thu. Trái lại, có nhiều lần bị xáo động vì những thử thách, đôi khi rất hãi hùng. Đó chính là con đường Chúa thường dẫn các thánh của Ngài đi qua. Trường hợp thánh nữ Têrêsa, ngay năm khấn đầu tiên, ngài đã bị nhiều cơn cám dỗ nặng nề về đức tin và ý chí tận hiến. Đồng thời vì tâm trí mỏi mệt, bệnh thần kinh xuất hiện hành hạ thân xác thánh nữ, đến nỗi bề trên phải cho ngài về nhà uống thuốc nghỉ bệnh. Ơn gọi lại qua một cơn giao biến mới, thánh nữ phải đương đầu với những lôi cuốn về xác thịt, của cải vinh hoa... mà một thiếu nữ quý phái có thể gặp thấy. Nhiều khi thánh nữ cảm thấy chán nản, muốn nhắm mắt để mặc thế gian lôi cuốn, tinh thần suy nhược như không còn sức thiêng nào nâng đỡ...

Thực ra Chúa vẫn ở với ngài, chính lúc Têrêsa cảm thấy mình yếu hơn cả lại chính là lúc Chúa hoạt động với ngài hơn hết. Quả thế, một hôm thánh nữ đang say sưa mơ tưởng những “sự thế gian”, thì bàn tay quan phòng của Chúa đã đến thức tỉnh thánh nữ. Tiếng nói mầu nhiệm của Chúa đã lọt vào lòng thánh nữ: “Cha không muốn con mê mải sự thế gian và tiếp xúc với người đời, mà Cha muốn con chỉ tiếp xúc với các thiên thần”. Đồng thời ma quỷ cũng lợi dụng thời cơ, ra sức cám dỗ Têrêsa. Chúng rỉ tai thánh nữ bằng giọng điệu ngọt ngào và bằng những câu truyện thế gian. Nhưng ngài đã can đảm chống trả và quyết một niềm tìm về với Chúa. Thánh nữ thường cầu nguyện: “Lạy Chúa Giêsu rất đáng yêu mến, xin dẫn con đi theo con đường Chúa muốn. Chúa biết con giờ đây không ước gì hơn là tìm về với Chúa, đi theo con đường Chúa chỉ dẫn, và làm những việc yêu mến một mình Chúa”.

Chúa đã nhận lời cầu nguyện chân thực và thiết tha của Têrêsa, Chúa đã ban cho ngài hưởng nhiều thị kiến. Năm 1558, vào dịp sau lễ Phục sinh, thánh nữ được nhìn thấy hai bàn tay của Chúa Giêsu rồi tiếp sau là khuôn mặt sáng ngời của Chúa. Lần khác, Chúa cho thánh nữ nhìn thấy địa ngục đầy dẫy những hình khổ và lửa đỏ cháy ngùn ngụt thiêu đốt những linh hồn tội lỗi...

Những thị kiến ấy đã gợi lên nơi thánh nữ ý tưởng phải cải tổ dòng Camêlô cho nhiệm nhặt hơn, chuyên lo đền tội cho thế gian. Thiên Chúa đã chúc lành cho ý định của ngài và giúp ngài thực hiện. Ngày 24.8.1562, tu viện cải tổ đầu tiên đã mọc lên ở Avila, và mỗi ngày một đông thiếu nữ xin gia nhập. Quy luật dòng rất nghiêm nhặt, như đi chân không, chú trọng việc ăn chay, hãm mình đánh tội, thức khuya dậy sớm, đọc kinh cầu nguyện rất nhiều. Và cũng từ đó, các tu viện được xây cất thêm mỗi ngày một đông, chứng tỏ Thiên Chúa rất hài lòng với công việc lớn lao của thánh nữ.

Mặc dầu rất bận rộn với công việc sáng lập và điều khiển tu viện, thánh nữ cũng tìm giờ ghi lại những tư tưởng thiêng liêng. Hiện nay, những tác phẩm của thánh nữ còn ảnh hưởng rất nhiều. Tư tưởng uyên thâm của thánh nữ đã chiếu sáng và hướng dẫn nhiều linh hồn tìm đường về với Chúa. Theo thánh nữ, sự trọn lành trước hết cốt tại lòng yêu mến Chúa, chính lòng yêu mến sẽ khiến ta làm đẹp lòng Chúa, cố gắng không phạm tội đến Người. Lòng yêu mến Chúa sẽ dạy chúng ta biết cầu nguyện cho nước Chúa mở rộng và hiển trị, cho Giáo hội rộng khắp mọi nơi. Lòng yêu mến Chúa chân thực sẽ giúp chúng ta hiểu biết và thực hành bác ái huynh đệ, sống khiêm tốn và vâng lời.

Cầu nguyện và suy ngắm chiếm địa vị ưu tiên trong tinh thần tu đức của thánh nữ. Phương pháp cầu nguyện tốt nhất là đặt mình trước mặt Chúa, và nhận biết sự nhỏ bé, hèn mọn của mình. Thiên Chúa luôn luôn giúp chúng ta đọc kinh cầu nguyện sốt sắng, nếu chúng ta thực lòng ước muốn, và để dễ nguyện gẫm, ta có thể cầm một tượng ảnh hay xem một cuốn sách thiêng liêng.

Đề tài thánh Têrêsa ưa nguyện ngắm hơn cả là đời sống hy sinh và cuộc tử nạn của Chúa Giêsu. Vì thế, trong mọi hoàn cảnh, thánh nữ luôn múc lấy sức mạnh nơi thánh giá Chúa và luôn tâm niệm lời Chúa phán: “Hãy vác thánh giá và theo Cha”. Thánh nữ đã viết: “Tôi không phàn nàn về thân phận của tôi, quả thực, tôi không phải yếu đuối như những phụ nữ khác, nhưng tôi có một trái tim quả cảm. Thiên Chúa nâng đỡ những ai quyết tin tưởng nơi Chúa. Chúa là sức mạnh, là nơi nương tựa và hướng đạo của tôi...”

Thánh Têrêsa đã sống và đã chết với lòng tin tưởng ấy. Cho đến lúc tắt thở, thánh nữ vẫn than thở với Chúa: “Lạy Chúa, dù thành công hay thất bại, dù sướng vui hay đau khổ, con vẫn một lòng tin tưởng vào Chúa”. Thánh nữ qua đời ngày 05.10.1582 tại Alba Tormes. Năm 1614, Đức Giáo Hoàng Phaolô V phong Têrêsa lên bậc chân phúc, và năm 1622, Đức Grêgôriô XV lại truy phong ngài lên bậc hiển thánh.

Tuy thánh Têrêsa đã khuất bóng từ lâu, nhưng ảnh hưởng đời sống và gương nhân đức của ngài vẫn mỗi ngày một phổ biến sâu xa và mạnh mẽ. Quả đúng như lời: “Đối với các thánh của Chúa, chết là bắt đầu sống và sống rất mạnh mẽ”.

Tác phẩm tu đức của thánh nữ gây một ảnh hưởng lớn lao trong Giáo hội, nên năm 1970, Đức Phaolô VI đã tôn phong thánh nữ làm Tiến sĩ Giáo hội.