Chiếc khăn
nghĩa tình
Cuộc tử đạo của
thánh Phêrô Tự là một biểu hiện sâu xa mối tình thày trò, mối
tình cha con tinh thầntrong giáo hội. Ngày 31.07.1838, sau khi
quân lính bắt được linh mục thừa sai Borie Cao, các tín hữu sợ
liên lụy nên làm ngơ như không quen biết. Nhưng thày giảng Tự
lẽo đẽo theo đám lính, vừa khóc lóc vừa xin đi theo gót thày
mình. Quân lính thấy thế sinh nghi, bắt thày đưa đến trước mặt
vị thừa sai. Cha Cao vì không muốn thày bị liên lụy, liền giả bộ
không hề biết "người thanh niên" này là ai, sau tình nguyện bỏ
tiền ra để chuộc tự do cho anh ta.
Nhưng thày Tự đã
quyết tâm thực hiện ý định của mình khi làm điều đó. Thấy tuyên
bố thẳng, mình là đệ tử của người bị bắt, và năn nỉ với ngài :
"Xin cha cho con theo cha đến cùng". Trước thái độ chí tình, vị
linh mục xúc động, xé chiếc khăn quàng làm hai, trao một phần
cho người moan sinh, cũng là cộng tác viên đắc lực nhiều năm qua
và nói : "Cầm lấy, hãy cầm lấy nó làm bằng chứng cho lời thày đã
hứa". Và thày Tự đã giữ miếng vải đó suốt hai năm trời cho đến
ngày tử đạo, trong đó gần bốn tháng cùng giam với người cha linh
hồn. Thày đã ghi lại cuộc tử đạo anh hùng của người cha yêu quý,
để cùng với ngài theo chân Đức Kitô, vị Tôn sư duy nhất đến đỉnh
đồi Can-vê của mình.
Xin theo
cha đến cùng
Phêrô Nguyễn Khắc
Tự sinh năm 1808 tại Ninh Bình thời vua Gia Long. Từ nhỏ cậu Tự
đã được vào nhà Đức Chúa Trời, rồi trở thành thày giảng theo
giúp cha già Quế. Khi cha già qua đời, thày được cử đến giúp
linh mục Dumoulin Borie Cao. Trong bốn năm giúp cha Cao, thày tỏ
ra rất nhiệt tình, hiền từ và tận tuỵ. Bốn năm cùng làm việc tuy
chẳng lâu, nhưng đã phát sinh một mối tình thân thiết đặc biệt
giữa hai người. Chính sự gắn bó đó đã đưa thày Tự vào vòng lao
lý khi muốn theo vị linh mục đến cùng.
Sau khi áp giải
cha Cao và thày Tự từ bố chính về Đồng Hới, quan cho nhốt hai
người riêng. Nhưng nhiều lần cả hai cùng với linh mục Khoa, Điểm
và ông năm Quỳnh bị đưa ra tra khảo chung. Lần đầu tiên thày bị
đánh 20 roi vì tội không chịu quá khoá. Hôm sau quan cho điệu
riêng thày ra tra khảo : "Ngươi gặp đạo trưởng đ0ã lâu chưa?".
Thày đáp : "Được bốn năm". Quan hỏi tiếp : "Vậy ngươi gặp đạo
trưởng ở đâu?". Để tránh liên lụy đếm mọi người thày Tự nói :
"Tôi gặp ông ấy ở trên thuyền, và rồi chúng tôi ở chung với
nhau". Quan tức giận quát lớn : "Nói dối, tên này dám khai man.
Lính đâu cho nó 30 roi". Thày Tự đã nhẫn nhục chịu đòn, không hề
kêu ca một lời.
Những cuộc tra
khảo, đòn vọt và ép buộc quá khóa như thế cứ tái diễn nhiều lần
trong bốn tháng. Một hôm để ép buộc cha Cao khai những nhà đã
cho trú ẩn, quan lôi thày ra đánh trước mặt ngài, cũng may là
người linh mục cũng nhanh trí khai tên những người đã chết, để
thày bớt bị đòn vọt. Thày Tự luôn kiên vững với niềm tin. Thày
vẫn khuyên nhủ các tín hữu đến thăm hãy chấp nhận thánh ý Chúa,
trung thành vì đạo và cầu nguyện cho nhau đủ sức chịu đựng đến
cùng. Khi có thể thày tận dụng hoàn cảnh để dạy giáo lý và cắt
nghĩa về đạo cho những bạn tù và những lính canh ngoại giáo.
Thêm vào đó, thày siêng năng cầu nguyện, xin Chúa cho mình can
đảm hy sinh vì Chúa. Hai lần cha Ngôn đã khéo léo cải trang vào
ngục thăm viếng và cho thày rước lễ.
Ngày 24.11.1838,
thừa sai Dumoulin Cao (bấy giờ đã nhận được sắc phong giáo mục)
cùng hai cha Điểm và Khoa bị điệu đem ra xử tử. Cũng trong bản
án đó, thày Tự và một tù nhân khác, ông năm Quỳnh được vua Minh
Mạng phê như sau : "Tuy không phải là đạo trưởng, nhưng hai kẻ
này là mù quáng cố chấp không kém, nên cũng thuộc vào số những
kẻ đáng cho trẫm ghét bỏ. Do đó cả hai đều kết án xử giảo (xiết
cổ cho chết), nhưng chưa xử ngay".
Theo thừa sai
Miche Mịch, nhà vua trì hoãn việc xử vì muốn chờ ông Quỳnh, một
người có uy tín lớn, nản lòng bỏ đạo. Ba bốn bận các quan gởi sớ
vào xin thi hành bản án, nhưng vua Minh mạng viết thư yêu cầu
nhẫn nại chờ đợi.
Lãnh phúc
trên mảnh đất thấm máu người cha
Thấm thoát gần hai
năm trôi qua, thày Tự và ông năm Quỳnh vẫn vững vàng giữ trọn
niềm tin của mình. Nhiều lần được đưa ra trước công đường và bị
tra tấn, cà hai người đều không thay đổi lập trường. Cuối cùng
vào tháng 07.1840, nhà vua cho lệnh thi hành bản án. Khoảng 100
binh lính áp giải chứng nhân Chúa Kitô ra pháp trường Đồng Hới.
Rất nhiều tín hữu cũng như lương dân đi theo. Đến nơi thày Tự
hỏi cho biết chính xác chỗ trước đây đã xử Đức Cha Cao, rồi vui
vẻ quỳ ngay xuống đó để cầu nguyện. Hai người con ông Quỳnh đến
chào giã biệt thày, thày hứa sẽ cầu nguyện cho họ, và nhắn lời
chào giả biệt đến các tín hữu.
Giờ hành quyết đã
điểm. Thày Tự nằm xuống cho lính thòng dây qua cổ. Được lệnh hai
người lính cầm hai đầu dây cùng xiết mạnh, đưa thày giảng 32
tuổi về hưởng phúc với Chúa Kitô, tại chinh nơi đầu người cha
tinh thần thày rơi xuống. Ông Quỳnh cũng bị xử giảo (xiết cổ)
như vậy. Hôm đó là ngày 10.07.1840.
Gần 60 năm sau,
Đức Lêo XIII đã suy tôn thày giảng Phêrô Nguyễn Khắc Tự lên hàng
chân phước ngày 27.05.1900. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II
suy tôn ngài lên bậc Hiển thánh.
Nguồn từ thư
viện Đa Minh
Trường thi tử Đạo.
Thầy giảng Phêrô
Nguyễn Khắc Tự
Sinh Mậu Thìn (1808) vinh dự Ninh Bình
Theo cha Cao rất nhiệt tình
Lính nghi bắt Tự xưng mình chẳng sai
Lính dẫn lại hỏi ngài ai đấy
Cha trả lời chẳng thấy anh này
Bỏ tiền chuộc để tha ngay
Nhưng thầy Tự, vẫn không thay ý mình
Thầy xác định thật tình môn đệ
Xin cho con đi kế bên Cha
Chiếc khăn quàng cổ xé ra
Chia cho thầy Tự, nói là chứng nhân
Môn đệ cha, tinh thần đã hứa
Chia cho con một nửa chiếc khăn
Miếng vải bằng chứng chủ chăn
Cùng là cộng sự nhiều năm Tông đồ
Khoảng bốn tháng đòn đi đòn lại
Chúng bắt khai ở tại nơi đâu
Lời khai ý Chúa nhiệm mầu
Toàn là người chết đã lâu ngoài đồng
Thấy thầy Tự vẫn không khiếp sợ
Trong nhà tù giúp đỡ đức tin
Giảng rao trong ngục dõi tìm
Lính canh các bạn hướng nhìn trung kiên
Cha Ngôn khéo vào liền thăm viếng
Tiếp tế thầy bánh miến rượu nho
Vua Minh Mạng bút phê cho
Cả hai xử trảm lệnh cho nhà tù
Một trăm lính tới khu hành xử
Dẫn giải đi, thầy cứ hỏi thăm
Ðức cha Cao năm trước nằm
Rồi ngừng tại đó lăm răm nguyện cầu
Ông Quỳnh nhắc một câu xin chúng
Ðể ông qua như cũng chào thầy
Pháp trường vĩnh biệt nơi đây
Nhớ cầu khẩn nguyện đó đây thanh bình
Xưa Chúa bị đóng đinh Thập Giá
Chúa giang tay nghiêng ngả đầu mình
Bữa nay con phải hy sinh
Giang tay trên chiếu lý hình xiết tay
Hai đầu kéo dây này vào cổ
Con tắt hơi Chúa đổ ơn riêng
Thi hài Xứ Nghệ về liền
Là nơi chôn cất thuộc miền nghĩa trang
Thầy Tự gương mẫu đàng can đảm
Dù hiểm nguy quyết dám hy sinh
Vinh danh Thiên Chúa quên mình
Ðồng lao cộng khổ đệ huynh trong tù
Phúc tử đạo mùa thu Canh Tý (1840)
Ðược trao ban theo ý của thầy
Roma Canh Tý (1900) mới hay
Suy tôn Chân Phước ta nay tôn thờ
Lời bất hủ: Thầy Tự lần đầu tiên bị quan ra lệnh đánh 20
roi vì tội không chịu quá khoá, rồi thầy Tự không khai chỗ ở của
các cha nên quan lại ra lệnh đánh thêm 30 roi. Thầy thường
khuyên các giáo hữu đến thăm thầy như sau: "Hãy chấp nhận thánh
ý Chúa, trung thành giữ đạo và cầu nguyện cho nhau đủ sức chịu
đựng đến cùng". |