Lời kinh
thắp sáng cuộc đời.
Đã là Kitô hữu thì
ai cũng từng thuộc và đọc một số kinh để cầu nguyện. Thế nhưng
số người sống theo lời kinh mình đọc không phải là nhiều. Đối
với cụ lang Giuse Cảnh, thì lời kinh chính là hơi thở của cuộc
đời mình. lời kinh là nến sáng soi dẫn hành trình dương gian
tiến về nước Chúa. Đọc truyện tử đạo của cụ, ta thấy rất rõ điều
đó.
Giuse Hoàng Lương
Cảnh sinh ra dưới thời chúa Trịnh Doanh năm 1763 tại làng Ván,
tỉnh Bắc Giang. Sống ở làng Thổ Hà, huyện Yên Việt, ông được mọi
người quý mến, nổi tiếng hiền lành và bác ái. Là một lang y, ông
tận tụy với các bệnh nhân, thường chữa trị miễn phí cho người
nghèo. Tuy không đi tu, nhưng trọn ngày sống của ông được dệt
bằng kinh nguyện và các việc tông đồ. Ông đã rửa tội nhiều người
trong giờ hấp hối, đặc biệt cho trẻ em. Giáo dân Thổ Hà tín
nhiệm và bầu ông làm Trùm họ. Từ đó, ông càng hăng say hơn với
việc truyền giáo và phục vụ cộng đoàn dân Chúa.
Đầu tháng 07 năm
1838, đang khi quân lính bao vây bắt các giáo hữu làng Thổ Hà,
có người mời ông đến chữa bệnh và rửa tội cho con họ. Dù biệt
nguy hiểm, ông Trùm vẫn tìm cách lén đi giúp đỡ, nhưng khi đến
bên đó, quân lính phát giác ra, bắt ông đeo gông và giải về Bắc
Ninh với cha Tự, Thày Uy, ba ông Trùm xứ khác và một số giáo
dân.
Sức mạnh
của lời kinh
Ngày 12.7 quan đưa
tất cả ra tòa, để dọa và bắt họ bước qua Thánh Giá. Ba ông Trùm
kia và một giáo dân nhát gan đã nghe lời để được tha về. Chỉ còn
bảy người tuyên xưng niềm tin là cha Tự, cụ lang Cảnh, hai thày
Úy và Mậu, cùng ba thanh niên Mới, Đệ, Vinh. Xét rằng cụ Giuse ở
chức vụ Trùm họ lại cao niên, nên có ảnh hưởng lớn đến giáo dân,
quan kết án xử tử cụ như cha Tự, còn năm người kia chị bị án
phát lưu.
Dù tuổi già sức
yếu, cụ lang Cảnh vẫn giữ lòng trung kiên, vui lòng chấp nhận
mọi hình khổ, không than van, không oán trách. Những lần quan
bắt bước qua Thánh Giá cụ quỳ xuống hôn tượng Chịu Nạn và thầm
thĩ đọc kinh. Thấy thế, quan bảo cụ đọcto lên, cụ liền đọc lớn
tiếng những lời kinh nguyện cầu thay cho những lời giải thích lý
luận. Khi thấy cụ đọc kinh Chúa Thánh Thần : "… Xin yên ủi chúng
con, dạy dỗ chúng con làm những việc lành…" Khi thì đọc kinh
Thánh Danh Giêsu: "Chúa Giêsu là đường nẻo thật, ai theo đường
này thì sẽ sống mãi vui vẻ chẳng cùng..." Đặc biệt có lần cụ đọc
một lời kinh làm cho các quan ngạc nhiên phá lên cười : "Cầu
Chúa Giêsu cho các vua trị nước cho yên, càng ngày càng thịnh".
Họ hỏi sao cụ lại cầu cho kẻ hành hạ mình như thế. Cụ bình tĩnh
trả lời các quan về giới luật yêu thương của đạo Chúa.
Một lần khác quan
hỏi ý kiến cụ về những kẻ bỏ đạo hoặc tố cáo linh mục, cụ chậm
rãi kể tích truyện Giuđa phản thày vì 30 đồng bạc, rồi cụ thêm:
"Thực ra lính cũng chẳng bắt được Chúa Giêsu, vì khi Chúa nói
chính Ta đây, toán lính Do Thái bị té ngã xuống hết, chính Chúa
đưa tay cho họ trói để hoàn tất việc chuộc tội thiên hạ, trong
đó có cả các quan nữa đấy".
Vinh phúc
nghìn thu.
Quan tỉnh Bắc Ninh
tội nghiệp người già yếu, nên tìm hết cách khuyên dụ cụ bỏ đạo
về với con cháu. Nhưng cụ trả lời : "Xin quan cứ làm án cho tôi
được chết với cha Tự của tôi, thì tôi mừng rỡ bội phần". Ngày
15.9.1838, tỉnh Bắc Ninh nhận được bản án từ kinh đô ra. Thay vì
án xử giảo như các quan đề nghị, bản án quyết định : "Đạo trưởng
Nguyễn văn Tự và Đạo mục Hoàng Lương Cảnh phải trảm quyết ngay
tức khắc".
Khi biết tin sắp
bị xử tử, vị linh mục và cụ trùm họ liền vui vẻ chào giã biệt
các bạn tù. Viên cai ngục kêu riêng cụ Cảnh ra, có ý cho uống
chén nước trà để lấy sức, cụ đáp : "Xin cám ơn, tôi chẳng thiết
ăn uống gì nữa, chỉ mong theo cha tôi ra pháp trường thôi". Thấy
cha Tự mặc bộ tu phục trắng toát trên mình, cụ cũng khóac tấm áo
dòng ba, như biểu hiện nỗi lòng người con Cha Thánh Đaminh. Cụ
nâng niu trên tay ảnh Chuộc Tội nhỏ mà trong hai tháng tù vừa
qua cụ đã hôn kính cả nghìn lần, giờ đây là nguồn trợ lực qúy
giá của cụ trong cơn thử thách cuối cùng.
Đường ra pháp
trường nô nức như ngày hội. Cha Tự thong thả vừa đi vừa xướng
kinh Cầu Các Thánh, cụ Lang Cảnh bước đi vất vả hơn vì yếu sức,
nhưng vẫn đều đặn thưa đáp : "Cầu cho chúng tôi". Hai vị như
thấy lòng mình ấm lại vì như thấy tòan thể chư thánh đều hiện
diện đâu đây sẵn sàng đón mình về Trời cao. Đến nơi xử, vị chứng
nhân đức tin và cha Tự qùy xuống trên hai chiếc chiếu nhỏ. Lý
hình theo lệnh trống thi hành phận sự, đưa cụ về hưởng Thánh
Nhan Chúa muôn đời. Hôm đó là ngày 05.9.1838, cụ Trùm Cảnh đã
quá thất tuần, 75 tuổi.
Thi hài cụ Giuse
Cảnh được chôn táng dưới một ngọn đồi gần đấy. Sau giáo dân làng
Thổ Hà rước về họ mình.
Ngày 27.05.1900,
Đức Lêo XIII suy tôn cụ Trùm Giuse Hoàng Lương Cảnh lên bậc Chân
Phước của Giáo Hội. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn
ngài lên bậc Hiển thánh.
Nguồn từ thư
viện Đa Minh
Trường thi tử Đạo.
Trùm họ Giuse
Hoàng Lương Cảnh
Sinh Quý Mùi (1763) quê tỉnh Bắc Giang
Lương y chữa bệnh đảm đang
Bệnh nhân tận tụy thuốc thang dân nghèo
Là tín hữu luôn theo truyền giáo
Luôn hăng say, loan báo Tin mừng
Những người hấp hối bất ưng
Cụ xin rửa tội, cho từng bệnh nhân
Giáo dân Thổ Hạ cần Trùm họ
Tín nhiệm cụ Cảnh, họ đã bầu
Ngày đêm chẳng ngại nơi đâu
Thuốc thang rửa tội, ngõ hầu mời đi
Dù cụ biết hiểm nguy tìm cách
Ðến bến đò, lính ách lại ngay
Tra gông vào cổ trói tay
Giải về thị xã vùng này Bắc Ninh
Quan Tổng Ðốc khi tình khi lý
Bắt chứng nhân, theo ý của quan
Lệnh buộc xuất giáo phải làm
Nếu không sẽ phải, theo đàng khổ đau
Ðến cụ Cảnh tới sau thúc bước
Cụ quỳ ngay để được nguyện cầu
Quan tưởng cụ nói gì đâu
Liền la nói lớn, ngõ hầu ta nghe
Cụ Trùm Cảnh tăng bè lớn tiếng
Lời kinh cầu, chết điếng tai quan
Cho lính vào kéo lão can
Cụ Trùm thừa thắng, kéo tràn cung mây
Quan chọc cụ, ngất ngây cười nhạo
Sao lại cầu kẻ tạo khổ đau
Giêsu Thiên Chúa nhiệm mầu
Thứ tha, tha thứ phải cầu cho nhau
Truyện Giuđa trước sau phản bội
Nhưng phải cần thống hối ăn năn
Mười điều Chúa đã khuyên răn
Nếu ai giữ trọn, khó khăn xá gì
Tin vào Chúa, Ngài thì chúc phúc
Yêu thương nhau trong lúc thế trần
Ðệ huynh như thể tay chân
Sống đời đạo đức, trọn phần thiết tha
Cụ Trùm Cảnh dẫn ra để xử
Ðến pháp trường cụ cứ nguyện cầu
Lý hình gươm giáo đi đầu
Quỳ trên chiếu nhỏ, ngõ hầu chém ngay
Thi hài chôn nơi này ngọn núi
Một thời gian rời núi rước về
Nơi làng Thổ Hạ thôn quê
Xác chôn dưới đất, hồn về Thiên cung
Phúc tử đạo anh hùng Mậu Tuất (1838)
Tuổi già nua trên thất thập tuần
Canh Tý (1900) Nước Chúa lãnh phần
Suy tôn Á thánh từ nhân cứu người
Lời bất hủ: Quan hỏi về những kẻ bỏ đạo hoặc tố cáo các
linh mục, cụ liền chậm rãi kể tích truyện Giuđa phản bội Thầy
mình vì 30 đồng bạc rồi cụ thêm: "Thực ra lính cũng chẳng bắt
được Chúa Giêsu, vì khi Chúa nói chính Ta đây, toán lính Do thái
bị té ngã xuống đất hết, chính Chúa đưa tay cho họ trói, để hoàn
tất việc chuộc tội thiên hạ, trong đó có cả các quan nữa đấy".
Có lần cụ Trùm đọc kinh cho quan nghe như sau: "Cầu Chúa Giêsu
cho các vua trị nước cho yên, càng ngày càng thịnh", các quan
cười phá lên và hỏi sao lại cầu cho kẻ hành hạ mình, cụ bình
tĩnh trả lời: "cầu cho các quan vì giới luật yêu thương của đạo
Chúa dạy..". Quan khuyên cụ bỏ đạo, cụ trả lời: "Xin quan cứ làm
án cho tôi được chết với cha Tự của tôi, thì tôi mừng rỡ bội
phần". Khi nhận được bản án bị xử tử cụ Cảnh đáp: "Xin cảm ơn,
tôi chẳng thiết gì ăn uống chi hết, chỉ mong theo cha tôi ra
pháp trường thôi". |