Được phép làm Thánh Giá với hình Chúa Kitô Phục Sinh không?
5/12/2016 10:20:13 AM
Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô (LC), Khoa
trưởng Thần học và giáo sư phụng vụ của Đại học Regina Apostolorum (Nữ
Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.
|
Hỏi: Thưa
cha, liệu có tài liệu nào nói rằng Thánh giá có thể có hình Chúa
Kitô Phục sinh không? Nhiều trang web nói về khả năng này, nhưng
không có trang nào trình bày các tài liệu cả. - H. Y., São Paulo,
Brazil.
Đáp: Có
rất ít trong các văn bản chính thức nói về điểm đặc biệt này, mặc dù
có rất nhiều phong tục và truyền thống.
Các quy tắc cơ bản được tìm thấy trong Qui chế Tổng quát Sách Lễ
Rôma. Về Thánh giá bàn thờ, Qui chế nói:
"117. Phải có ít là một khăn trải màu trắng trên bàn thờ. Trong mọi
cử hành, trên bàn thờ hoặc gần bàn thờ, phải đặt hai, hoặc bốn, hoặc
sáu chân nến, có nến thắp; nếu Giám Mục giáo phận cử hành Thánh Lễ,
thì đặt bảy chân nến. Ðàng khác, trên bàn thờ hay gần bàn thờ phải
đặt thánh giá có hình Chúa chịu nạn. Có thể mang theo chân nến và
thánh giá có hình Chúa chịu nạn khi rước chủ tế vào hành lễ. Trên
bàn thờ, có thể đặt sẵn một sách Tin Mừng khác với sách Bài Ðọc, trừ
khi sách Tin Mừng này được mang theo khi rước chủ tế vào hành lễ.
"122. Khi tới bàn thờ, vị tư tế và các thừa tác viên cúi mình sâu.
Nếu có mang thánh giá có hình Chúa chịu nạn trong khi đi rước, thì
đặt thánh giá gần bàn thờ để thành thánh giá bàn thờ. Chỉ để một
thánh giá thôi, nên nếu có rồi thì đem thánh giá đi rước cất đi. Ðèn
thì đặt trên bàn thờ hay bên cạnh; sách Tin Mừng, thì đặt trên bàn
thờ.
"188. Khi tiến ra bàn thờ, thầy giúp lễ có thể mang thánh giá đi
giữa hai người giúp cầm nến cháy. Khi tới bàn thờ, thầy đặt thánh
giá gần bàn thờ, để thành thánh giá bàn thờ, nếu không thì đem cất
vào nơi xứng đáng. Rồi thầy về chỗ của mình trong cung thánh.
"308. Trên bàn thờ hay gần cạnh, phải có thánh giá có hình Chúa chịu
nạn, mà giáo dân tập họp có thể thấy rõ. Thánh giá như thế sẽ gợi
cho trí các giáo dân nhớ sự thương khó cứu độ của Chúa, và được để
thường xuyên gần bàn thờ ngay cả ngoài lúc cử hành phụng vụ.
"350. Trên hết, phải lưu tâm đến những gì có liên quan trực tiếp đến
bàn thờ và cử hành Thánh Lễ, như thánh giá bàn thờ và thánh giá cầm
khi rước kiệu” (Bản dịch Việt ngữ của Linh mục Phanxicô Xavier
Nguyễn Chí Cần, giáo phận Nha Trang).
Hội Đồng Giám Mục Mỹ đã công bố một tài liệu về xây dựng nhà thờ và
trang trí nội thất, mang tên "Built of Living Stones" (Dựng xây từ
những viên đá sống động). Tài liệu trình bày các hướng dẫn, trong
khi không phải là luật lệ, dựa trên luật và kinh nghiệm mục vụ. Về
Thánh giá bàn thờ, tài liệu cho biết:
"91. Thánh giá có hình Chúa Kitô chịu đóng đinh là một lời nhắc nhở
của mầu nhiệm vượt qua của Chúa Kitô. Nó lôi kéo chúng ta đi vào mầu
nhiệm đau khổ và làm cho niềm tin của chúng tôi nên hữu hình rằng sự
đau khổ của chúng ta khi kết hợp với cuộc thương khó và cái chết của
Chúa Kitô dẫn chúng ta đến sự cứu chuộc. Nên có một tượng Chịu nạn
'được đặt trên bàn thờ hoặc gần bàn thờ, và ... được toàn cộng đoàn
phụng vụ nhìn thấy'. Bởi vì một tượng Chịu nạn được đặt trên bàn thờ
và khá lớn, cho toàn cộng đoàn phụng vụ nhìn thấy, cũng có thể gây
cản trở tầm nhìn của các hành động diễn ra trên bàn thờ, các lựa
chọn thay thế khác có thể là thích hợp hơn. Tượng Chịu nạn có thể
treo phía trên bàn thờ hoặc gắn trên tường cung thánh. Một tượng
Chịu nạn dùng trong cuộc rước, có kích thước vừa đủ, được đặt trong
một nơi có thể được mọi người nhìn thấy sau cuộc rước, là một tùy
chọn tốt. Nếu tượng Chịu nạn dùng trong cuộc rước được sử dụng cho
mục đích này, kích thước và trọng lượng của tượng Chịu nạn không nên
gây khó khăn cho người mang thánh giá trong cuộc rước. Nếu đã có một
tượng Chịu nạn trong cung thánh, tượng Chịu nạn dùng trong cuộc rước
được đặt ngoài tầm nhìn của cộng đoàn sau cuộc rước".
Về các quy định trước Công Đồng chung Vatican II, chúng ta có thể
trích dẫn cuốn sách "Ceremonies of the Roman Rite Described”, Nghi
thức của Nghi Lễ Rôma được mô tả" của Fortescue-O'Connell-Reid:
"Trên bàn thờ có một Thánh giá - với hình Chúa Kitô chịu đóng đinh -
đủ lớn để được nhìn thấy bởi chủ tế và cộng đoàn. Thánh giá đứng ở
giữa các cây nến lớn, phần đế cao bằng cây nến, và toàn Thánh giá
cao hơn nhiều. Nếu có nhà tạm, Thánh giá không đứng trước Nhà tạm.
Thánh giá không nên đứng trên Nhà tạm, và cũng không đứng ở bệ dùng
để đặt Minh Thánh Chúa khi chầu, mặc dù các sử dụng ấy được dung
thứ".
Một ghi chú nói thêm rằng, nếu ngay sau bàn thờ có một tấm ảnh lớn
về việc Chúa chịu đóng đinh, ảnh này có thể được xem như là Thánh
giá bàn thờ.
Cùng với các qui định này, thủ bản phụng vụ bằng tiếng Ý chi tiết
hơn của Trimeloni nêu thêm rằng một Thánh giá nhỏ trên Nhà tạm hoặc
ở chân một bức tượng là không đủ.
Tất cả các tài liệu này nói về việc sử dụng Thánh giá với hình Chúa
Kitô chịu đóng đinh, chứ không Thánh giá với hình Chúa Kitô vinh
hiển hoặc uy hùng. Đúng là hầu hết các mẫu thời ban đầu của Thánh
giá có hình Chúa Kitô có y phục, thân thẳng đứng, với đôi mắt mở to
và không có dấu hiệu của đau khổ. Các nhà sử học chứng thực rằng
hình thức này trình bày một Chúa Kitô uy hùng "trị vì từ thập giá",
là do một sự miễn cưỡng ban đầu trong việc mô tả một Chúa Kitô trần
truồng và đau khổ. Tuy nhiên, đó không là hình ảnh của Chúa Kitô
phục sinh, mặc dù nó dựa vào trình thuật sự phục sinh của Chúa Kitô.
Việc sử dụng Thánh giá trình bày Chúa Kitô đau khổ và không quần áo
đã trở thành phổ biến sau thế kỷ X.
Trong khi một số dấu hiệu cho thấy việc sử dụng ban đầu của thánh
giá trong phụng vụ, bằng chứng hiển nhiên là việc sử dụng thông
thường Thánh giá với hình Chúa Kitô chịu đóng đinh, thường là Thánh
giá dẫn đầu đoàn rước, từ sau thế kỷ XI, và việc sử dụng như một
Thánh già bàn thờ cố định từ thế kỷ XIII - lâu sau khi việc trình
bày Chúa Kitô đau khổ đã trở thành tiêu chuẩn.
Tuy nhiên, các tài liệu trên có thể ngăn cản sự thay thế cây Thánh
giá bằng việc trình bày Chúa Kitô phục sinh, vì chúng luôn nhắc đến
sự hiện diện của một hình ảnh Chúa Kitô chịu đóng đinh trong mỗi
Thánh Lễ.
Có lẽ là không khó trong việc đặt một hình ảnh Chúa Kitô Phục sinh
trong cung thánh trong Mùa Phục Sinh, như một việc nhắc nhở rõ ràng
cho Mùa Phục sinh. Đồng thời, chúng ta phải nhớ rằng biểu tượng
phụng vụ chính của sự Phục Sinh là cây nến Phục sinh.
Như tài liệu "Dựng xây từ những viên đá sống động" nhắc nhở chúng
ta:
"94. Cây nến Phục sinh là biểu tượng của "ánh sáng của Chúa Kitô,
chỗi dậy trong vinh quang," xóa tan "bóng tối của tâm trí chúng ta".
Trên tất cả, cây nến Phục sinh phải là một cây nến chính cống, biểu
tượng ưu việt của ánh sáng Chúa Kitô. Các lựa chọn về kích thước,
thiết kế và màu sắc của nến nên được thực hiện hài hòa với cung
thánh, nơi đặt cây nến. Trong Đêm Vọng Phục Sinh và trong suốt mùa
Phục Sinh, cây nến Phục sinh đứng gần giảng đài hay ở giữa cung
thánh. Sau mùa Phục Sinh, nó được chuyển đến một vị trí danh dự gần
giếng rửa tội để sử dụng trong việc cử hành bí tích Rửa tội. Trong
lễ tang, cây nến phục sinh được đặt gần quan tài như là một dấu hiệu
của việc vượt qua của Kitô hữu từ sự chết đến sự sống”.
(Nguyễn
Trọng Đa, Zenit.org 3-5-2016)