Thưa quý cụ,
Theo các nhà
dinh dưỡng thì ta chỉ nên tiêu thụ trong mỗi bữa ăn một số lượng chất
béo đủ để cung cấp không quá 30 phần trăm tổng số năng lượng trong bữa
ăn đó.
Chúng ta có thể
làm một phép tính nhỏ để thấy được ý nghĩa cụ thể của lời khuyên này.
Mỗi ngày chúng
ta cần trung bình khoảng 2000 calori, tạm chia đều cho ba bữa ăn, mỗi
bữa cần cung cấp 700 calori.Như vậy trong phần ăn này, chất béo chỉ nên
cung cấp không vượt quá 30% x 700 = 210 calori.Chúng ta cũng đã biết,
mỗi gram chất béo cung cấp 9 calori. Như thế, để đảm bảo sức khỏe tốt,
chúng ta không nên tiêu thụ quá 23g chất béo trong mỗi bữa ăn.
Về nhu cầu
cholesterol, là gan của chúng ta mỗi ngày tự sản xuất khoảng 1000 mg
dạng chất béo này, gần đủ để cung ứng cho nhu cầu của cơ thể. Vì thế,
ta chỉ cần tiêu thụ khoảng 300 mg cholesterol trong thực phẩm là đủ.
Khi phần ăn
không có đủ chất béo, sức nặng và nguồn năng lượng của cơ thể giảm sút,
nếu hai chất dinh dưỡng đạm và carbohydrates không được gia tăng, bù vào
phần khiếm khuyết. Ngoài ra, các sinh tố hòa tan trong mỡ cũng giảm theo.
Nếu thực phẩm có
quá nhiều chất béo, chúng không được dùng đến và sẽ được tích trữ trong
các tế bào mỡ, đưa đến béo phì.
Tuy nhiên cũng nên biết là không chỉ riêng chất béo mới được tích trữ
trong các tế bào mỡ, mà bất cứ thực phẩm nào cung cấp dư thừa, không
được chuyển ra năng lượng để tiêu dùng ngay thì đều được dự trữ dưới
hình thức glycogen và mỡ. Khi cơ thể vận động nhiều, cần nhiều năng
lượng hơn, hoặc nguồn cung cấp thực phẩm bị thiếu hụt, thì lượng dự trữ
này sẽ được chuyển hóa để cho năng lượng.
Nói tóm lại, nếu vượt quá nhu cầu sử dụng hằng ngày của cơ thể thì mọi
chất dinh dưỡng đều sẽ chuyển thành mỡ đóng ở vùng mông, vùng bụng...
Còn về chất béo
Thay Thế thì nó như sau đây.
Vì thực phẩm béo
vẫn là món ăn hấp dẫn với con người, nên đã có những cố gắng của khoa
học để chế biến chất béo thay thế.
Trên thị trường
hiện nay có vài loại chất béo thay thế như Simplesse, Olestra.
Simplesse được chế biến từ chất đạm của thịt, trứng hoặc sữa. Khi ăn,
nó cho một vị tương tự như mỡ nhưng không có acid béo và rất ít
calori.
Simplesse
được dùng trong món tráng miệng đông lạnh; thay thế cho chất béo trong
dầu trộn rau, mayonnaise, sữa chua, pho mát. Simpless không dùng đề
chiên, nấu vì nhiệt độ cao làm thay đổi cấu trúc của nó. Những người dị
ứng với sữa, trứng không nên dùng chất béo thay thế này.
Olestra
là một chất được tổng hợp bằng cách gắn acid béo vào đường sucrose.
Khi ăn, Olestra không bị men tiêu hóa của người cũng như vi sinh
vật trong ruột tiêu hóa, nên nó không sinh ra năng lượng. Hơn nữa, khi
được bài tiết, nó lại kéo theo một số hợp chất có cholesterol, nên có
thể hạ cholesterol trong máu.
Một trở ngại là
Olestra giảm sự hấp thụ của ruột với các sinh tố hòa tan trong mỡ như E,
D và A.
Chất béo thay
thế này có thể dùng để nấu cũng như thay thế mỡ trong dầu giấm.
Việc phát minh
ra các chất béo thay thế là một nỗ lực nhằm thỏa mãn khẩu vị con người
mà vẫn đảm bảo sức khỏe. Tuy nhiên, việc cố gắng thay đổi thói quen ăn
uống hợp lý, cân bằng dinh dưỡng từ các loại thực phẩm, giới hạn vừa
phải về số lượng các món ăn vẫn là biện pháp tự nhiên tốt đẹp hơn nhiều.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức