Hỏi 257:

Thưa bác sĩ,

Chúng tôi năm nay đã trên 70 tuổi. Nghe nói rằng tập thể dục mỗi ngày đều tốt cho sức khỏe. Vậy mà khi nói với bầy trẻ thì chúng nó lại quá lười. Xin bác sĩ cho vài ý kiến về chuyện này để đưa cho các cháu nó hay. Cảm ơn bác sĩ. 

Nguyễn Thi Doãn


Đáp:

 Thưa bà,

Về sự tập luyện thì cần có một chương trình và chịu khó thi hành đều đặn mỗi ngày. Các cụ ta vẫn nói rằng: “Ngọc kia chẳng rũa chẳng mài, Cũng thành vô dụng, cũng hoài ngọc đi” hoặc “Ao tù thì nước đọng”. Vậy thì sau đây là một số ich lợi của sự tập luyện cơ thể.

Một chương trình tập luyện cơ thể vừa sức, đều đặn, có thể chuyển hướng những tiêu cực này thành tích cực, lợi ích.

Người vận động sẽ cảm thấy thoải mái hơn, nhanh nhẹn hơn, trẻ trung hơn và sống lâu hơn. Khoa học thực nghiệm đã chứng minh những điều đó .

            Dáng điệu cuả người năng vận động nom ngay thẳng, vững chắc. Với tình trạng tĩnh tại kinh niên, cơ thịt teo, mô liên kết co ngắn, làm con người như xiêu vẹo, lưng còng, di động chậm chạp.

Tập luyện làm tăng khối lượng cũng như sức mạnh của cơ thịt, tăng mức co ruỗi các khớp, xương cốt cứng cáp vì calcium đã không mất, còn tăng cao, sự hoaị xương bình thường ở người cao tuổi cũng chậm lại.

Thân thể thon nhỏ dễ coi vì sự vận động tiêu dùng nhiều calories, tránh dự trữ dưới dạng mỡ, tăng biến hóa căn bản khiến cơ thể đốt thêm calories, tiết chế sự ngon miệng, bớt ăn nhiều vì trầm cảm lo âu. Tất cả tạo ra hình dáng con người có phong độ, ít mỡ, nhiều thịt, dẻo dai, nhanh nhẹn khi di động.

            Hệ thống tim mạch cũng được hưởng nhiều ích lợi qua vận động.

Bình thường, khi  hệ giao cảm hoạt động mạnh, thành mạch máu căng đưa đến tăng  huyết áp. Vận động làm giảm tác dụng này cuả hệ giao cảm, mạch máu mở rộng, máu lưu thông nhiều, dễ dàng hơn, đồng thời cũng giảm thiểu sự đóng cholesterol trong mạch máu, làm giảm nguy cơ gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim. Tim trở nên hữu hiệu hơn trong việc bơm máu. Khối lượng máu xuất tim mỗi khi co bóp tăng, nhịp tim do đó chậm lại. Máu về tim dễ dàng khiến tránh được tình trạng phù chân, nở tĩnh mạch ở hạ chi.Vận động cũng nâng cao cholesterol lành HDL, và hạ thấp cholesterol dữ LDL.

            Năm 1985, Hiệp Hội Ung Thư Hoa Kỳ lên tiếng khuyến cáo mọi người nên vận động để tránh ung thư.Theo giáo sư bác sĩ Edward R. Eichner, Đại học Oklahoma, thì sự vận động ngừa ung thư gián tiếp bằng cách làm giảm béo mập, tăng sự miễn dịch, và thúc đẩy mọi người sống lành mạnh với ít thói quen xấu như rượu, thuốc lá cũng như ăn uống đủ dinh dưỡng hơn.

            Người cao tuổi ta cũng hay bị táo bón khi sống tĩnh tại. Vận động giải tỏa trở ngại này bằng cách dẫn máu tới hệ thống tiêu hóa  nhiều hơn, tăng hiệu năng sự biến hoá thức ăn.

            Ở người tuổi cao, tính miễn dịch  suy yếu vì kém dinh dưỡng, nhiều căng thẳng, vệ sinh không hoàn hảo, khiến dễ nhiễm trùng. Sự vận động đều hòa , phải sức, giúp cơ thể duy trì khả năng này bằng gia tăng sự lưu hành cuả kháng thể trong máu. Nhưng nên nhớ, sự vận động đột xuất, quá sức, sẽ khiến cơ thể sản xuất nhiều chất cortisone, mà chất này lại làm giảm sức đề kháng của cơ thể.

            Sau khi quan sát, nghiên cứu 1200 người khỏe mạnh trên 70 tuổi, các Đại học Harvard, Yale, Duke kết luận là sự tập luyện cơ thể làm tinh thần họ lành mạnh, tỉnh táo, giải quyết vấn đề nhậm lẹ, suy luận tốt, trí nhớ tốt. Sự kiện này được giải thích là vận động đưa máu nhiều về não bộ, đồng thời não cũng tiết ra kích thích tố hưng phấn. Một thí nghiệm ở North Carolina còn cho là với 6 tuần lễ đi bộ nhanh nhẹn, khả năng trí óc sẽ tăng lên 7.6 %.

            Người cao tuổi thường hay bị té vì khả năng giữ thăng bằng cơ thể bị rối loạn. Nhờ vận động, trở ngại này có thể tránh được.

            Còn tác dụng của vận động trên tuổi thọ thì có nhiều ý kiến.

Hiệp Hội Ung Thư Hoa Kỳ cho là sự vận động có thể làm hạ số tử vong do bệnh tật gây ra. Các chuyên gia Hòa Lan nhận thấy những người làm việc chân tay như bổ củi, vác đồ sống lâu hơn người làm việc văn phòng cả 7,8 năm.  Nghiên cứu tại Đại Học Harvard quan sát 10.000 cựu sinh viên tuổi 45 tới 84,  cho thấy những người vận động như đi bộ, đánh quần vợt, sống 29% lâu hơn.

Trong khi đó Leonard Hayflick, chuyên gia nổi tiếng về vấn đề người già, góp ý: không có bằng chứng nào về sự tăng tuổi thọ khi người già vận động. Nếu đúng vậy thì ta phải thấy , khi xưa, các cụ lớn tuổi nhất sẽ rất năng động. Nhưng sự thực thì các cụ lại sống rất tĩnh tại . Hayflick còn cho là nếu vận động làm sống lâu hơn có lẽ là do tác dụng tích cực cuả nó vào diễn tiến bệnh tật.

            Như vậy thì dù không có bảo đảm là sự vận đông kéo dài tuổi thọ, nhưng kinh nghiệm chung cho hay nó mang nhiều lợi ích cho đời sống. Nó làm ta cảm thấy vui đời hơn, ít lo âu, tỉnh táo, nhanh nhẹn hơn.Nó mang lại vẻ trẻ trung, phong độ, di động nhẹ nhàng. Đời sống tình dục thỏa mãn hơn, ăn ngon chừng mực, dễ tiêu laị ít táo bón. Sức nặng cơ thể ở mức vừa phải, bớt đau nhức xương lưng. Nguy cơ bệnh tim phổi ít đi,  tính miễn dịch gia tăng. Và hy vọng là sự hóa già đến chậm hơn.

Riêng đối với các bạn trẻ thì vận động thể thao là điều cần làm hằng ngày vì chúng tôi còn nhớ ngày xưa một số bạn trẻ của ta vốn hơi bị lười không chịu xốc vác mà lại không chịu hoạt động gì mấy chỉ ăn rồi lại học cho nên các cụ mới nói rằng họ có vẻ chỉ “dài lưng tốn vải ăn no rồi lại nằm”, nom có vẻ thư sinh lắm. Nó yếu người đi cụ ạ.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức


GHI CÂU HỎI