Thủy tinh thể (lens) là bộ phận quan trọng tiếp nhận và hội tụ ánh sáng
hình ảnh lên võng mạc (retina).
Ðây là một cấu tạo với hai mặt lồi (convex), trong suốt, gồm có nước và
chất đạm, nằm ngay phía sau giác mạc và đồng tử. Thủy tinh thể có một
màng bọc, dưới đó là phần cùi, ở giữa là nhân nom tương tự như một quả
mận với vỏ, cùi và hột mận.
Thực ra, đục thủy tinh thể hoặc Cườm mắt (cataract) không phải là một
bệnh mà là hậu quả một thay đổi bình thường của sự hóa già. Ở tuổi trẻ,
thủy tinh thể cũng có thể bị đục vì chấn thương hoặc do bẩm sinh.
Mới đầu, thủy tinh thể hơi mờ đục và chuyển dần từ mầu trắng sang mầu
vàng hoặc nâu. Ánh sáng vào mắt sẽ giảm đi, hình ảnh trên võng mạc không
rõ và biến dạng, lâu ngày đưa tới giảm thị lực.
Mỗi thành phần của TTT có thể đục mờ riêng rẽ.
Với tuổi già, phần nhân bị mờ nhiều hơn. Tiểu đường mờ phần cùi hoặc vỏ.
Cận thị nặng hoặc dùng thuốc cortisone lâu ngày thường hay bị đục ở vỏ.
Ngoài hậu quả của sự lão hóa, đục thủy tinh thể còn thấy trong các
trường hợp như khi mắt bị chấn thương, hút nhiều thuốc lá, uống nhiều
rượu, do tác dụng của một số dược phẩm như thuốc lợi tiểu, cortisone,
thuốc an thần, ô nhiễm môi trường, hóa chất độc hại, tia tử ngoại của
ánh sáng mặt trời quá mạnh, sống trên cao với ít oxy, hậu quả của một
vài bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, cao cholesterol, mập phì.
Một số trẻ em sanh ra đã bị đục thủy tinh thể.
Đục thủy tinh thể đưa tới khó khăn nhìn giống như nhìn qua cặp mắt kính
phủ sương mù. Bệnh nhân không nhìn rõ khi có quá ít hoặc quá nhiều ánh
sáng, không coi được TV, khó khăn lái xe, dễ gặp tai nạn. Muốn đọc sách
báo, họ phải mang kính phóng đại (magnifying glasses). Hậu quả là người
đó ngại ngùng không muốn đi đâu và mất sự tự chủ, độc lập.
Trước đây, kỹ thuật mổ đòi hỏi cườm phải “già” cứng (ripen hoặc mature)
để được dễ dàng “múc” ra, khiến cho người bệnh phải đợi một thời gian
với kém thị giác.
Thực ra, sự “chín” của TTH không quan trọng bằng chính khó khăn mà
người bệnh cảm thấy.
Trước khi mổ, họ có
thể thay cặp kính mới hoặc dùng kính lúp. Khi nào thị giác kém hẳn, gây
ra trở ngại cho các sinh hoạt hàng ngày thì mổ cũng chưa muộn.
Phẫu thuật được làm
ngay tại phòng mạch bác sĩ chuyên về nhãn khoa và bệnh nhân có thể về
nhà sau khi giải phẫu hoàn tất mỹ mãn.
Thường thì không cần
đánh thuốc mê mà cần chích chút thuốc tê nơi mắt hoặc nhỏ mắt với mấy
giọt thuốc tê và uống vài viên thuốc an thần.
Thủy tinh thể có thể
“múc” ra trọn bộ với vỏ, cùi và nhân hoặc để vỏ lại, chỉ lấy cùi và nhân.
Rồi thay thế bằng TTH nhân tạo làm bằng chất silicone hoặc acrylic.
TTH nhân tạo rất mềm,
bẻ cong được, do đó chỉ cần rạch vài ba mili mét là đủ để thay TTH mới.
Vết mổ nhỏ, tự lành, đôi khi không cần khâu
Theo thống kê, tỷ lệ
thành công của vi phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo rất cao, lên
tới 97%.
Sau khi mổ, nhiều
bệnh nhân rất thỏa mãn, nói mắt sáng như đèn pha ô tô, nhìn rõ ràng mọi
sự vật với mầu sắc đầy đủ. Họ trở nên tự tin, yêu đời hơn.
Sau khi mổ, một số
bệnh nhân vẫn phải mang kính lão để đọc chữ hoặc kính hai tròng để nhìn
vật ở xa.
Tuy nhiên đôi khi một
số rủi ro hậu giải phẫu có thể xẩy ra như nhiễm trùng, chẩy máu, sưng
phù giác mạc, cao áp xuất trong mắt và bong võng mạc đặc biệt là ở người
cận thị. Phẫu thuật gia đều có sẵn các phương thức để chấn chỉnh các rủi
ro này.
Sau giải phẫu về, nên
giữ gìn mắt theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh làm việc nặng trong vài
ngày.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức