Đường là một gia vị rất phổ biến, giá tương đối rẻ và được sản xuất
khắp nơi từ những nguồn thực vật như mía, củ cải. Đường được dùng
trong các bữa ăn một cách rất quen thuộc, tự nhiên, như là:
-Nấu một nồi canh tôm, một nồi phở thì các bà nội trợ thường cho một
thìa đường để làm ngọt nước.
-Pha dầu trộn xà lách thêm một chút đường cho giấm bớt chua.
-Sau bữa ăn, một miếng bánh ngọt để tráng miệng thì ai cũng thích.
-Trẻ con khóc nhè chỉ cần một viên kẹo là có thể khiến chúng hết
khóc và nhoẻn miệng cười.
Ngoài việc sử dụng trực tiếp, đường còn hiện diện một cách kín đáo
trong nhiều loại thực phẩm chế biến hoặc dược phẩm.
Dường như mục đích của thiên nhiên khi thêm vị ngọt vào một số thực
phẩm là để khuyến khích ta dùng thêm sinh tố, khoáng chất và chất xơ
trong thực phẩm đó. Nhưng việc con người tinh chế đường từ một vài
loại thực vật rồi sử dụng quá nhiều chẳng mang lại ích lợi gì mà đôi
khi còn gây nguy hại cho sức khỏe.
Đường có nhiều tác dụng khác nhau trong các món ăn thức uống. Nó tạo
ra một cảm giác thú vị khi dùng vừa phải và đúng chỗ, đúng lúc. Nó
cũng giúp cất giữ, dự trữ thực phẩm.
Đường được dùng hàng ngày trong việc nấu nướng và được sử dụng thêm
trong nước ngọt, cà rem, bánh kẹo và trong thức ăn mặn như thịt
nguội, súp đóng hộp, nước xốt, dưa chuột chua, mayonaise, và bánh mì
ngọt.
Hai phần ba lượng đường sản xuất trên thế giới được dùng trong chế
biến thực phẩm, đặc biệt là trong các loại nước ngọt. Một phần ba
được dùng trực tiếp như khi uống cà phê, nấu chè, trong bánh ngọt.
Trong thực phẩm đóng hộp, đường được ghi dưới nhiều tên khác nhau
nên khi mua, ta cần đọc kỹ nhãn hiệu.
Con người hầu như bị đường thu hút một cách mạnh mẽ. Có lẽ vì vị
ngọt hấp dẫn của nó hoặc vì cảm giác thỏa mãn, nhiều sinh lực sau
khi dùng.
Vừa đưa vào miệng, đường đã hòa tan rất nhanh trong nước miếng và
sau đó được hấp thụ ngay vào máu. Ta thấy như tỉnh người lên, có
cảm giác tràn đầy sinh lực, giống như sau khi uống rượu hay hít
bạch phiến vậy. Đó là vì lượng đường trong máu tăng lên rõ rệt.
Nhưng việc sử dụng đường, nhất là khi dùng quá nhiều, cũng dẫn đến
nhiều rủi ro cho sức khỏe. Như là hư hại răng, tăng nguy cơ béo phì,
đặc biệt nguy hiểm với những người đang mắc bệnh tiểu đường hay các
bệnh tim mạch.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức