Omega-3 là một loại chất béo cần thiết cho nhiều bộ phận của cơ thể, đặc
biệt là não bộ. Kết quả nhiều quan sát thực tế và nghiên cứu khoa học
cho thấy omega- 3 là một đồng minh của ta trong chiến dịch chống một số
bệnh tật như các bệnh tim mạch, ung thư vú, nhức đầu, đau khớp xương.
Đây là loại chất béo đa bất bão hòa, thường thấy trong các loại cá và ở
một vài loại thảo mộc như cây lanh (Flax), cây gai dầu (hemp oil).Cá vẫn
được coi như “thực phẩm của trí não” từ lâu. Cá có chất béo omega-3 với
thành phần chính yếu cho sự phát triển não bộ của thai nhi là chất
docosahexaenoic acid (DHA). Chất này có trong máu của người mẹ và được
nhau (placenta) chuyển tới thai nhi.
Theo bác sĩ Russel L. Blaylock, tác giả sách dinh dưỡng Health and
Nuitrition Secrets, khi thai nhi nhận được nhiều chất béo này thì hoạt
động của não tốt hơn và khi lớn lên, các em có chỉ số IQ cao hơn. Trong
khi đó, các em nhận được ít DHA có khó khăn trong sự học và khả nặng
nhìn của mắt cũng kém.
Bác sĩ Ray Sahelia, tác giả sách Mind Boosters, cho biết omega-3 có giá
trị cao vì chúng cung cấp độ lỏng cho màng tế bào và tăng sự liên lạc
giữa các tế bào thần kinh. Omega-3 cũng giảm sự kết tụ của tiểu cầu, do
đó giảm rủi ro cơn suy tim và tai biến não.
Theo Jean Carper, tác giả sách Miracle Cures: “Không cung cấp đầy đủ
chất béo đặc biệt mà màng tế bào não cần sẽ đưa tới rối loạn về tâm
tính, trí nhớ, sự tập trung và hành vi”
Kết quả nghiên cứu công bố trong Archives of Neurology tháng 11 năm 2006
cho hay người có lượng DHA cao trong máu đều ít bị rối loạn nhận thức vì
tuổi già tới 47%, so với người có ít DHA.
Nghiên cứu mới nhất công bố trong Journal of Neuroscience số tháng 4,
2007 cho hay tiêu thụ nhiều omega-3 có thể giảm thiểu rủi ro bệnh
Alzheimer ở tuổi già. Dùng bao nhiêu cho vừa.
Chất béo omega- 3 có tự nhiên ở nhiều loại cá nước lạnh như cá thu, cá
hồi, cá trích, cá cơm, cá ngừ và trong một số thực vật như dầu canola,
đậu nành, hạt lành (flax seed)...
Để được hưởng những ích lợi của dầu mỡ cá Omega 3, ta không cần phải
tiêu thụ một lượng cá lớn như người Eskimo. Theo các cuộc nghiên cứu kéo
dài 20 năm ở Hòa Lan thì chỉ cần ăn cá 2 lần trong một tuần lễ là đã
giảm đến phân nửa các vụ tai biến về tim mạch so với người không ăn một
chút cá nào.
Với những người không thích ăn cá thì omega-3 cũng có trong một vài thực
phẩm gốc thực vật, như hạt lanh (flaxseed), quả óc chó (walnut), hạt cây
bồ đào (butternut), dầu mầm lúa mì, rong biển, nhưng không được tốt bằng
trong cá.
Cá càng lớn, lượng omega-3 càng nhiều. Nhưng cẩn thận với cá sông lạch
vì sợ bị ô nhiễm. Cá biển tương đối an toàn hơn. Hóa chất độc thường
tích tụ trong mỡ, cho nên dầu cá cô đọng có thể nhiễm nhiều hóa chất này
Omega-3 cũng được bán trên thị trường dưới dạng viên. Theo kinh nghiệm
của người đã dùng, chỉ cần một hoặc hai viên mỗi ngày là đủ.
Với tuổi cao thì trí nhớ thường cũng hay bị nói trước quên sau. Vì thế
nếu ông dùng chất này thì cũng tốt thôi. Nhưng ông nên hỏi qua ý kiến
của bác sĩ gia đình trước khi dùng để phòng ngừa tác dụng phụ, dùng quá
nhiều cũng như tương tác với các dược phẩm khác. Dùng quá nhiều dầu cá,
nhất là loại viên dầu, có rủi ro băng huyết trầm trọng vì tác dụng loãng
máu của dầu; rối loạn cơ quan tiêu hóa, thiếu hồng huyết cầu hoặc tai
biến động mạch não.
Cũng xin nói thêm là những ai đang uống thuốc aspirin hoặc thuốc chống
đau nhức cũng nên cẩn thận khi dùng dầu cá vì thuốc và dầu cá đều làm
máu loãng. Bệnh nhân dùng thuốc suy tim nhóm Digitalis cũng phải cẩn
thận vì dầu cá có thể làm tăng tác dụng của các thuốc này.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức