|
CÀ TÍM
Cà tím thuộc họ Solanaceae, cùng họ với cà chua, khoai tây, ớt xanh và ớt
đỏ. Tiếng Mỹ gọi cà tím là eggplant, Pháp gọi là aubergine
Quả cà tím có đực, có cái. Để phân biệt ta chỉ cần nhìn ở đáy quả cà: Nếu
vết lõm sâu và và dài như một cái gạch ngang là cà cái; nếu vết lõm nông và
tròn là cà đực. Cà đực có ít hạt do đó ít đắng hơn cà cái.
Giá trị dinh dưỡng
Tuy có ít năng lượng và chất dinh dưỡng, nhưng cà được nhiều người ưa thích
vì có nhiều chất xơ, tốt cho bài tiết tiêu hóa, ăn lại mau no, không sợ béo
mập. Một chén cà tím (khoảng 180g) có 20 calori, 2.5 g chất xơ và 0.5 mg
sinh tố C.
Cà tím có cấu tạo đặc biệt giống như thịt và dễ thấm hút gia vị trong món
ăn. Vì thế, người ăn chay thường dùng để nấu nướng thay cho thịt. Nhưng khi
nấu với mỡ béo, cà sẽ hút rất nhiều mỡ, vì thế nên dùng dầu thực vật có ít
chất béo bão hòa.
Sau khi nấu, đôi khi cà có vị hơi đắng. Để làm mất vị đắng này, ướp cà với
một chút muối, xếp mỏng trên một cái đĩa, lấy một cái đĩa khác đậy lên trên
cho nặng, chắt bỏ nước cà chẩy ra; hoặc ngâm các miếng cà trong nước muối
chừng 30 phút rồi mới vớt ra nấu. Khi nấu cà tránh dùng nồi nhôm, vì chất
nhôm làm cà đổi mầu .
Cà đã nấu không nên để ngoài không khí quá lâu vì chất nitrate trong
cà chuyển hóa thành nitite, ăn vào có thể gây ngộ độc, nhất là ở trẻ
em.
Cũng chỉ nên cắt cà ít phút trước khi nấu, kẽo cà bị oxy hóa thành mầu thâm
nâu.
Nên cất giữ cà tươi trong tủ lạnh, để cà khỏi mau khô héo.
Công dụng y học
Cà tím nom có vẻ rẻ tiền, nhưng theo kinh nghiệm dân gian ở nhiều nơi, món
ăn này còn có những tác dụng trị bệnh quý giá.
Y học cổ truyền Triều Tiên ăn cà tím để chữa bệnh đau lưng, đau bụng, bệnh
sởi, nghiện rượu và đắp ngoài da để chữa phong thấp, phỏng, đau bụng.
Người Nigeria dùng cà tím như thuốc ngừa thai, chữa kinh phong, viêm xương
khớp.
Nghiên cứu ở Nhật Bản cho thấy nước chiết cà tím có thể ngăn chặn ung thư ở
màng tế bào. Ở vùng mà dân chúng ăn nhiều cà tím thì số người mắc bệnh ung
thư bao tứ rất thấp.
Cách đây hơn 30 năm, một bác sĩ người Áo thử nghiệm cho thỏ ăn nhiều cà tím
thì thấy sức tác hại của cholesterol trên thành động mạch máu của những con
thỏ này thấp hơn ở nhóm thỏ không ăn cà. Ông ta cho rằng chất xơ trong cà đã
bám chặt vào cholesterol, rồi đưa ra ngoài theo chất thải của sự tiêu hóa,
do đó bảo vệ được động mạch.
Vài điều cần lưu ý
Khi uống thuốc chữa bệnh trầm cảm MAO inhibitor (Monoamine oxidase
inhibitor), nên cẩn thận vì chất tyramine trong cà có tác dụng
tương phản với MAO, làm huyết áp lên cao.
Trước khi đi thử nước tiểu kiểm tra u bướu bao tử hoặc tuyến nội tiết ,
không được ăn cà tím, vì cà tím có nhiều serotonin có thể làm thử
nghiệm thành dương tính giả ( false positive ). U bướu tiết ra nhiều
serotonin và được thải ra trong nước tiểu.
Serotonin cũng có nhiều trong chuối, cà chua, mận, dứa, trái bơ....Nếu ăn
những thứ này thì nước tiểu sẽ có serotonin ngay cả khi không bị u bướu.
Bác sĩ Nguyễn Ý
Đức
Texas-Hoa Kỳ |