Năm 1980, anh em tôi gặp lại cha Phaolô Huỳnh Ngọc Cảnh ( Chánh xứ Trung Tín, Quảng Ngãi, Giáo Phận Quy Nhơn ),  tại Căn Cứ 2, ngài đang làm chánh xứ Trung Ngãi, Giáo Phận Xuân Lộc.

“Chúng con chào cha”. Mừng quá, ngài nói: “Hoàng, Viện đó hả ! đang ở đâu ?” – “Thưa cha, tụi con ở Bình Tuy” –  “Ông bà già thế nào ?” – “Dạ, cũng đang ở Bình Tuy, làm rẫy” – “Vậy mà cha tưởng các con đi vượt biên cả rồi” – “Làm sao mà đi được cha. Cũng phải có ơn gọi xuất ngoại mới được đó !” – “Ồ, thế thì ở lại Việt Nam mà không nên thánh là uổng lắm đấy nhé !”

Cha bảo hai anh em ở lại ăn trưa với cha. Bữa cơm đẫm lệ: một chén cơm trắng, bốn cái củ khoai, hai con cá trích mặn, ba cha con chia nhau. “Có người chỉ ăn toàn củ nần thôi đó con. Mùa năm rồi mất trắng”.

“Ồ ! Thế thì ở lại Việt Nam mà không nên thánh là uổng lắm đấy nhé !” Tôi nghĩ câu nói của cha vừa là lời cảm thông, an ủi, vừa là khuyến khích chúng tôi chấp nhận và tận dụng cơ hội Chúa ban để sống và giữ vững Đức Tin trong tình thế thực khó khăn, trong hoàn cảnh thật bi đát. Bữa ăn của cha nói quá nhiều điều. Câu nói và cuộc sống ấy hẳn đã thực hiện đúng Lời Chúa hôm nay: “Hãy chiến đấu để qua được cửa hẹp mà vào”.

Trở về, chúng tôi chia sẻ câu nói của cha cho mọi người trong nhà, trong xóm và Giáo Xứ. Mọi người thấy ấm lên một niềm vui sống vì lý tưởng công chính, lý tưởng nên thánh hơn là buồn phiền chán nản trước cái đói, cái khổ, cái cùng cực chưa từng có. Người người sốt sắng kinh nguyện ngay trên rẫy trên nương. Nhà nhà đọc kinh chung tối sáng. Nhà Thờ xa, không có Linh Mục, lại không có phương tiện nào khác hơn đi bộ và xe đạp, mà Chúa Nhật nào cũng đông tràn ra ngoài. Mọi người chia sẻ cho nhau từng chút mắm muối, cái củ nần, củ khoai, nửa con cá khô, hạt gạo cỏ le qua bữa…

Ủy Ban Nhân Dân xã nằm cạnh Nhà Thờ, vì xây dựng trên đất của Nhà Thờ, nên mọi sinh hoạt ở Nhà Thờ trước mắt họ. Tội nghiệp, chú em tôi tập hát cho ca đoàn tại Nhà Thờ, rồi tại nhà, không xong, anh em ca đoàn hẹn nhau làm vần công tập hát ngay trên ruộng, đông, đủ. Thế mà chú và vài người vẫn bị mời lên mời xuống vì tội hội họp không có phép.

Hoàn cảnh có làm cho con người ta nên thánh không ? Tôi cảm ơn Cha đã nhắc nhở để cách nào đó chúng tôi biết Chúa không nói gì, nhưng ngài biết cả. Ngài đang dùng những biến cố, những hoàn cảnh mà thanh luyện Đức Tin của con cái người. Chúa luôn ban cho con cái mình điều tốt nhất. Đừng lầm tưởng hoàn cảnh xấu ấy là một tai họa.

Thiết tưởng hoàn cảnh không thuận tiện, cách nào đó, cũng là “lối hẹp” mà Chúa ban cho để con cái Ngài tiến vào Nước của Người. Gọi là “cách nào đó” vì  thực ra, tự nó, hoàn cảnh, biến cố không giúp gì, nếu chúng ta không trân quý nó như ân lộc Chúa ban, không lắng nghe suy gẫm điều Chúa muốn nói qua đó, không tận dụng tối đa để thực thi Lời Chúa dạy.

Tìm đến Chúa trong hoàn cảnh bi đát ấy có phải đã là công chính không ? Hay đó là loại đạo đức cảm tính, loại đạo đức cầu lợi, cầu an ? Con người ta chỉ nhớ đến Chúa, kêu cầu Chúa lúc lâm cảnh khốn cùng, lúc bế tắc, lúc bí lối trong cái túi của số phận nghiệt ngã ? Con người ta chỉ tìm đến Chúa lúc sa cơ tàn mạt, thất bại trăm bề, lúc cùng cực bi đát, nợ nần chồng chất, sỉ nhục tràn trề ? Như thế là giữ đạo cho mình hay giữ đạo cho vinh danh Chúa ? Thiết tưởng, cách sống đạo đức ấy vẫn chưa hẳn là công chính theo ý Chúa muốn. Câu trả lời rất cụ thể khi hoàn cảnh đã thay đổi.

Năm 2000, Cha Gioan NVH cho biết Giáo Dân Việt Nam mà cụ thể là Giáo Xứ cha ít đi Lễ hơn rồi, từ khi có cơm trắng cá tươi, và nhất là khi có điện, có tivi, có xe máy… Ấy là năm 2000, kinh tế có phần khá khá hơn tí, mà đã quên Chúa rồi, huống là năm 2013 thì sao ? Tôi bỗng nhớ lại cha Phaolô và câu nói của ngài: “Ở lại Việt Nam mà không nên thánh là uổng lắm đấy nhé !”

Hóa ra chúng tôi đã hiểu lầm ý cha chăng ? Ý cha bảo là chấp nhận hoàn cảnh để “nên thánh” kia mà ! Nên thánh đâu chỉ là chấp nhận hoàn cảnh ấy để chỉ nhớ tới Chúa mà kêu cầu ngài ban ơn này, ơn nọ, rồi hết cái hoàn cảnh bi đát đó, lại quên !

Như vậy, con đường hẹp mà Chúa muốn chúng ta đi, không phải là con đường hẹp do hoàn cảnh xã hội tạo nên, mà là con đường hẹp Chúa Giêsu đã đi và chính mình chọn lựa để bước theo.

Chiến đấu để đi con đường hẹp phải là tự mình buông khỏi những lệ thuộc quá đáng vào những thực tại trần gian hấp dẫn, để hoàn toàn thuộc về Chúa Giêsu.

Chiến đấu để đi con đường hẹp là xóa khỏi lòng trí những vấn vương mùi đời, xóa khỏi tâm hồn những đam mê bất chính, xóa cho trắng tay những nắm níu phù du mà tưởng là vĩnh cửu.

Chiến đấu để đi còn đường hẹp còn là gọt bỏ cái tôi, cái tài, bỏ bớt hành lý phù vân cồng kềnh, bỏ bớt lòng tham bận bịu, bỏ đi những khao khát bất chính, bỏ cả trí hiểu tưởng siêu phàm để chỉ còn là một lòng tín thác vào Chúa Giêsu.

Trong bài thơ “Buông 2”  ( Thi Ca Cầu Nguyện số 129 ), tác giả Ả Giang Hồ viết:

“Em gọt cái tôi nên nhỏ lại
Cho vừa lối hẹp đến trời cao
Em dũa cái tài thành bé tí
May ra mới lọt cửa mà vào

Em bớt hành trang ngày một xíu
Cho đỡ cồng kềnh bước thấp cao
Em bỏ phù vân luôn bận bịu
Mới hay nhẹ bước đến chừng nào

Em bại cánh tay thèm nắm níu
Ngộ mình dại dột khát hư không
Em đốt tiêu tan muôn trí hiểu
Chỉ còn một phó thác trinh trong…”

Vâng, đường hẹp là con đường của Chúa Giêsu, là con đường nên thánh. Chính Chúa Giêsu đã mở ra cho chúng ta con đường khiêm cung tự hạ, con đường phục vụ hy sinh, con đường Thánh Giá để làm cho chúng ta nên công chính, nên thánh.

Nhưng, xin đừng lầm tưởng những người làm các việc đạo đức như dâng lễ, rước lễ, đọc kinh, từ thiện, giảng dạy… là các thánh nhân, là những người vào trước trong Nước Thiên Chúa, như bao người lầm tưởng: “Chúng tôi đã từng được ăn uống trước mặt ngài, và ngài cũng đã từng giảng dạy trên các đường phố của chúng tôi”. Bởi vì, không phải các việc đạo đức ấy làm cho ta nên thánh, nhưng chỉ có lòng yêu mến Chúa Giêsu và khát khao nên một với Ngài mới làm cho chúng ta nên thánh, nên công chính. Ý hướng ấy, sách tu đức gọi là “ý ngay lành”.

Hèn chi, Chúa Giêsu đã cảnh cáo những người đồng bàn với Chúa, đã nghe Lời Chúa giảng dạy rằng: "Ta không biết các anh từ đâu đến. Cút đi cho khuất mắt ta, hỡi tất cả những quân làm điều bất chính !”

Bạn và tôi, những người sớm được Chúa kêu gọi vào Hội Thánh Chúa, chúng ta cần xem xét lại các việc đạo đức của mình có ý ngay lành là “yêu mến Chúa và khát khao nên một với Người không” mới hy vọng vào được Nước Người.

Lạy Chúa Giêsu, cả cuộc đời chúng con, nếu không nên thánh thì uổng lắm. Nếu không được vào Nước Chúa thì uổng lắm. Xin cho chúng con biết yêu mến Chúa, yêu mến con đường thập giá Chúa đã đi, con đường hẹp dẫn chúng con vào Nước Thiên Chúa. Amen.