Điều ghi chú về ông Gioan Tẩy Giả khiến chúng ta rơi từ thế giới siêu nhiên và thần linh xuống thế giới nhân trần: “Có một người”. Sự thay đổi giọng điệu khiến độc giả ngạc nhiên và rất có thể đoạn văn về ông Gioan Tẩy Giả này (cũng như câu 15) mới được tác giả đưa vào về sau để khuyên ngăn các môn đệ của mình không nên đặt vị ngôn sứ vĩ đại này ngang hàng với Chúa Giêsu. Giữa hai vị, có một sự khác biệt triệt để, phân cách “Đấng đã có từ lúc khởi đầu, vẫn hướng về Thiên Chúa” với con người này, được Thiên Chúa sai đến để làm chứng. Ông không phải là Ánh Sáng, nhưng làm chứng về Ánh Sáng. Ông Gioan là một nhân chứng làm chứng trước quyền lực Do Thái (1,19-28), trước dân Israel (1,31-34) và trước những môn đệ của mình (1,35-37). Khi được nhắc đến lần cuối cùng trong Tin Mừng, ông được ca tụng như là một nhân chứng trung thực: “Mọi điều ông ấy nói về Chúa Giêsu đều đúng” (Ga 10,41)
Ông Gioan: tiếng người hô của Ngôi Lời (1,19-28)
Người Do Thái (ở đây ý nói: quyền bính Do Thái) yêu cầu ông Gioan xác định mình so chiếu với niềm mong đợi Đấng Cứu Độ. Ông Gioan tuyên bố ba lần mình không phải là Đấng Kitô, không phải là Êlia, không phải là ngôn sứ. Ông chỉ là tiếng hô mở đường cho Đấng Mêsia.
Vào thời Chúa Giêsu, người Do Thái đợi mong Đấng Mêsia (Chúa Kitô theo tiếng Hy Lạp), nhưng mà sự đợi mong này mang nhiều hình thức khác nhau. Ta hiểu rằng người Do Thái đã có thể coi ông Gioan Tẩy Giả là Đấng Mêsia vì hoạt động làm phép rửa của ông có thể nhắc nhớ thời cánh chung gần đến. Chắc ông có liên hệ với nhóm Étxênô ở Cumran, và điều đó có thể giải thích ba tước hiệu trên, bởi vì nhóm Étxênô chờ mong ba nhân vật đó xoay quanh Đấng Mêsia. Ông Gioan Tẩy Giả không nhận mình là Đấng Mêsia được đợi mong. Ông cũng không nhận mình là Êlia, người được tiên đoán sẽ trở lại trước khi Đấng Mêsia đến. Êlia được lên trời trên chiếc xe của mình (1V 2,11) làm phát sinh những tục truyền về sự sống còn và sự trở lại của vị ngôn sứ vĩ đại này. Có người cho rằng ông vẫn còn sống như sách Sử Biên Niên quyển 2 trích dẫn bức thư của Êlia gửi cho vua Giôram sau khi được cất lên trời (2Sb 21,12). Sau thời lưu đầy, có tục truyền cho rằng Êlia sẽ trở lại vào thời cánh chung. Như ngôn sứ Malaki quả quyết: “Này, trước khi ngày cao cả kinh khiếp Chúa đến, Ta sẽ cử tiên tri Êlia đến cùng các ngươi” (Ml 3,23). Dáng vẻ bên ngoài của Gioan có thể làm tưởng nhớ đến Êlia “người mặc áo lông, thắt lưng da” (2V 1,8). Vị ngôn sứ được mong đợi này ám chỉ nhân vật mà Môsê loan báo sắp xuất hiện trong Đệ Nhị Luật 18,15-18: “Ngay trong dân tộc mình, giữa đồng bào ngươi, Chúa sẽ gây dựng cho ngươi một ngôn sứ như ta”.
Ông Gioan nhận cho mình hai vai trò đối với Đấng sắp đến: trước tiên ông là tiếng người hô mở đường cho “Đấng mà họ không biết”, đối chiếu với Isaia 40,3 loan báo sự xuất hiện của một sứ giả đến dọn đường cho những người bị phát lưu từ Babylon trở về. Tin Mừng Gioan, cũng như các Tin Mừng Nhất Lãm, đều trích dẫn Isaia, nhưng không theo bản dịch Hipri mà theo bản dịch Hy Lạp, gọi là Bản LXX. Việc người Do Thái không nhận biết Đấng Mêsia không phải là một lỗi phạm. Chính Gioan cũng thuộc vào nhóm những kẻ không biết Người (1,33), có lẽ ám chỉ đến một tục truyền dân gian theo đó Đấng Mêsia sẽ ẩn mình và thình lình xuất hiện trước dân chúng.
Sau nữa, ông là người làm phép rửa khai tâm chuẩn bị cho phép rửa trong Thánh Thần. Đối với Gioan Tẩy Giả, Chúa Giêsu phải được đón nhận như một ân huệ mầu nhiệm của Thiên Chúa, mà không ai nhận biết cội nguồn của Người. Chính ông không đáng cởi quai dép cho Người, một công việc dành riêng cho nô lệ. Điều đó nói lên sự cách biệt giữa Chúa Giêsu với ông.
Lời chứng đầu tiên này là khởi điểm sứ mạng của Gioan: tác giả trần thuật dành cho lời chứng này một sự trang trọng khi xác định địa điểm: “Tại Bêtania, bên kia sông Giođan, nơi ông Gioan làm phép rửa” (1,28). Địa điểm này đã được đặt thành vấn đề và có vài người, tiếp sau ông Ôrgiên, đọc thành Bêtharaba, gần sông Giođan. Đúng hơn là Bêtania, cách đọc được hầu hết các bản chép tay minh định. Không nên nhầm lẫn thành Bêtania của ông Ladarô. Ở chương 10, thánh sử sẽ nhắc lại quang cảnh đầu tiên này để gây chú ý đến kết quả sứ mạng của Gioan Tẩy Giả: “Đức Giêsu sang bên kia sông Giođan, đến chỗ trước kia ông Gioan đã làm phép rửa (…). Nhiều người bảo nhau: “Ông Gioan đã không làm một dấu lạ nào đó, nhưng mọi điều ông ấy nói về người này đều đúng” (10,40-42). Đây là cách xác nhận sứ mạng của Gioan là để làm chứng.
