"Các con là muối đất… Các con là ánh sáng thế gian"
Môn Đệ Chúa Kitô: Bản Chất và Ơn Gọi
Bài Phúc Âm theo Thánh Mathêu hôm nay tiếp theo bài Phúc Âm của Chúa Nhật Thứ Bốn Thường Niên Năm A tuần trước. Chẳng những bài Phúc Âm tuần này tiếp theo bài Phúc Âm tuần trước về bố cục và mạch văn mà còn cả về mối liên hệ của nội dung và ý nghĩa nữa. Thật vậy, những gì Chúa Giêsu nói với các môn đệ về bản chất và ơn gọi của các vị trong bài Phúc Âm hôm nay đều hoàn toàn phản ảnh những gì Người dạy về Cửu Phúc Trọn Lành trong Linh Đạo Nước Trời của Người tuần trước. Không phải hay sao, trong bài Phúc Âm tuần này, Chúa Giêsu đã không xác định với các môn đệ về bản chất của một người môn đệ theo Người là gì, khi phán bảo các vị: "Các con là muối đất", cũng như về ơn gọi của các vị: "Các con là ánh sáng thế gian". Tuy nhiên, sau khi xác định bản chất và ơn gọi của thành phần môn đệ được Người tuyển chọn và muốn theo Người như thế rồi, Người không cắt nghĩa thêm gì nữa. Chẳng hạn như Người có thể giải thích thêm cho các vị biết "các con là muối đất" nghĩa là gì, hay "các con là ánh sáng thế gian" như thế nào và tại sao? v.v.
Theo tôi, câu Chúa Giêsu nói về bản chất và ơn gọi của các môn đệ Người trong bài Phúc Âm hôm nay đây còn có thể hiểu là Người nói về cuộc sống nội tâm của họ, ở chỗ: "các con là muối đất", cũng như về hoạt động tông đồ của họ: "các con là ánh sáng thế gian". Nếu chuyển dịch lời Chúa Giêsu nói về bản chất và ơn gọi của các môn đệ thành cuộc sống nội tâm và hoạt động tông đồ của các vị, chúng ta sẽ thấy những điều này đã được chất chứa ngay trong lời mở đầu của bài giảng tiên khởi ở bài Phúc Âm tuần trước rồi. Tức là, những gì Người nói về bản chất và ơn gọi của các môn đệ, cũng là nói về đời sống nội tâm và hoạt động tông đồ của thành phần được Người kêu gọi theo Người trong bài Phúc Âm tuần này đều đã được tóm gọn trong Cửu Phúc Trọn Lành của Linh Đạo Nước Trời của bài Phúc Âm tuần trước.
Đúng thế, nếu phân tách lại Cửu Phúc Trọn Lành trong Linh Đạo Nước Trời ở bài Phúc Âm tuần trước, chúng ta thấy ngay sáu phúc đầu tiên có liên quan đến bản chất hay đời sống nội tâm của thành phần môn đệ Chúa Kitô, và ba phúc cuối cùng có liên quan đến ơn gọi hay hoạt động tông đồ của thành phần này. Chúng ta hãy thử nhìn lại bản phân tích sau đây:
Môn đệ Chúa Kitô: Bản chất hay đời sống nội tâm
Phúc cho kẻ tinh thần nghéo khó
Phúc cho kẻ hiền lành
Phúc cho kẻ sầu đau
Phúc cho kẻ đói khát thánh đức
Phúc cho kẻ tỏ lòng xót thương
Phúc cho kẻ tâm hồn thanh khiết
Môn đệ Chúa Kitô: Ơn gọi hay hoạt động tông đồ
Phúc cho kẻ kiến tạo hòa bình
Phúc cho kẻ bị bắt bớ vì sự công chính
Phúc cho các con bị họ xỉ nhục và bắt bớ vì Thày
Môn Đệ Chúa Kitô: Sống Linh Đạo Nước Trời
Như thế, "là muối đất", thành phần môn đệ Chúa Kitô cần phải có một "tinh thần khó nghèo", ở chỗ, tìm Nước Chúa trước, đồng thời cũng "hiền lành" sử dụng tất cả mọi sự Chúa ban cho mình, lợi dụng "sầu thương" để chứng tỏ mình thực sự "đói khát thánh đức", một thánh đức làm cho mình biết "tỏ lòng xót thương" hơn là khinh người, một lòng xót thương chứng tỏ mình cũng đã được Thiên Chúa xót thương, đã được Thiên Chúa thanh tẩy để cho mình có một "tâm hồn thanh khiết", một tâm hồn có thể nhìn tất cả mọi sự trong Chúa hay bằng ánh mắt từ ái của Ngài, thấy Ngài trong tất cả mọi sự.
Cũng vậy, căn cứ ba phúc cuối cùng của Cửu Phúc Trọn Lành trong Linh Đạo Nước Trời, "là ánh sáng thế gian", thành phần môn đệ Chúa Kitô, nhờ một đời sống nội tâm sâu xa mặn mà "như muối đất", bằng việc thực hành sáu phúc trọn lành đầu tiên, phải trở thành những "kẻ kiến tạo hòa bình"; cho dù có "bị bắt bớ vì sự công chính", họ cũng hiên ngang và hân hoan cho thấy "phần thưởng lớn nhất trên trới" của họ là "bị xỉ nhục và bắt bớ vì Thày", là được nên giống Thày: "Ánh sáng đã chiếu trong tăm tối, một thứ tối tăm không át được ánh sáng" (Jn 1:5).
Tóm lại, Linh Đạo Nước Trời là linh đạo của thành phần môn đệ được Chúa Kitô kêu gọi theo Người, Đấng "đã đến không phải để được phục vụ mà là để phục vụ, để hiến mạng sống mình làm giá chuộc cho nhiều người" (Mt 20:28), Đấng ví mình như "hạt lúa miến… gieo xuống đất… mục nát đi… sinh hoa trái" (Jn 12:24). Hay nói cách khác, sống "Cửu Phúc Trọn Lành" là những ai được Chúa Kitô tuyển chọn theo Người, thành phần môn đệ của Chúa Kitô mới thực sự "là muối đất… là ánh sáng thế gian" vậy.
Tuy nhiên, để thực tế hóa hơn trong vấn đề thế nào là sống Cửu Phúc Trọn Lành theo Linh Đạo Nước Trời, linh đạo dẫn con người vào Nước Trời hay làm cho linh hồn nên một với Vị Thiên Chúa Làm Người là Đức Giêsu Kitô, sau khi xác định bản chất và ơn gọi, đời sống nội tâm và hoạt động tông đồ đối với thành phần môn đệ của mình, Chúa Kitô đã từ từ dẫn giải những gì Người tóm gọn trong lời mở đầu bài giảng tiên khởi của Người. Có thể nói, toàn thân của bài giảng tiên khởi hay bài giảng trên núi này của Chúa Kitô, (phần bài giảng sẽ được khai triển ở những bài Phúc Âm cho các Chúa Nhật Mùa Thường Niên sau này, nhưng lại là những Chúa Nhật bị mất trong Mùa Phục Sinh chu kỳ Năm A 2002 này), là phần quảng diễn đoạn mở đầu về Cửu Phúc Trọn Lành của bài giảng tiên khởi vậy.
Vấn đề thực hành sống đạo:
Chúng ta lại trở về với bản Linh Đạo Nước Trời
Bài giảng tiên khởi: Cửu phúc trọn lành - Quảng diễn cửu phúc
Phúc cho kẻ tinh thần nghèo khó ---
Đừng tích lũy cho mình kho báu trần gian…(6:1-34)
Phúc cho kẻ hiền lành ---
Nếu mắt phải… tay phải nên dịp tội… (5:27-30)
Phúc cho kẻ sầu đau ---
Hãy vào qua cửa hẹp… (7:13-23)
Phúc cho kẻ đói khát thánh đức ---
Hãy xin sẽ được, tìm sẽ thấy, gõ sẽ mở cho (7:7-23)
Phúc cho kẻ tỏ lòng xót thương ---
Nếu bị anh em làm phiền hãy về làm hòa (5:21-26)
Phúc cho kẻ tâm hồn thanh khiết ---
Đừng làm việc đạo đức cho người ta thấy... (6:1-18)
Phúc cho kẻ kiến tạo hòa bình ---
Đừng cự lại khi bị tổn thương… (5:38-42)
Phúc cho kẻ bị bắt bớ vì sự công chính ---
Hãy cầu nguyện cho kẻ bách hại mình… (5:43-48)
Phúc cho các con bị họ xỉ nhục và bắt bớ vì Thày ---
Nhà xây trên đá không thể sụp đổ… (7:24-27)
