|
|
TRẢ LỜI CÂU HỎI Y HỌC
CÂU HỎI 1: Cây thuốc nam Thưa bác sĩ, Ngày nay chúng tôi thấy có nhiều loại thuốc nam giống như ở bên Việt Nam ta. Vật xin bác sĩ nói rơ về việc này nhé- Chu Tất Nam. Thưa ông Nam Trong năm 1998, dân chúng Hoa Kỳ tiêu hơn 4 tỷ mỹ kim để mua các lọai dược thảo. Từ năm 1990 tới 1997, số người dùng dược thảo tăng 380%, số người đi khám bác sĩ giảm, mà số người đi khám bệnh thầy thuốc không chính thống lại tăng. Dược thảo được bầy bán khắp nơi, ngay cả trong tiệm chuyên bán âu dược. Những môn thuốc của Mẹ Thiên Nhiên như lá, củ, rễ, vỏ, hoa v v..đă mau chóng trở nên phương tiện trị liệu ưa thích của người dân. Họ mua dùng để chữa các bệnh như cảm cúm, đau nhức, tiểu đường, tới bệnh trầm trọng hơn như ung thư các loại, tê liệt tứ chi. Biết bao nhiêu người đang dùng St. Jolhn Wort để chữa trầm cảm, ginkgo biloba để tŕ hoăn sự hóa già, sa sút trí nhớ, melatonin cho rối loạn giấc ngủ do chệch múi giờ, Saw palmetto cho ung thư nhiếp hộ tuyến, lá đu đủ cho ung thư gan, sừng tê giác cho ung thư đường ruột; mă hoàng ephedra để giảm nghẹt mũi… Theo cơ quan Y Tế Quốc Tế, hiện có trên 4 tỉ ( 67% dân số ) người dùng dược thảo trên thế giới. Kỹ nghệ chế biến dược thảo, bốc thuốc, hiện rất phát triển, thịnh vượng, thu vào 12 tỉ mỹ kim trong năm 1998. Để đáp ứng nhu cầu, đ̣i hỏi cuả dân chúng, chính quyền cũng đă bắt đầu lưu ư, dành ngân khoản, lập cơ quan nghiên cứu công dụng và sự an toàn của dược thảo. Tuy nhiên cũng nên lưu ư mấy điểm sau đây để tránh chuyện chẳng lành: 1- Thông báo cho bác sĩ nếu đang dùng dược thảo để tránh tác dụng không tốt giữa âu dược và thuốc cỏ cây. Không dùng ginkgo biloba (bạch quả ) với thuốc trị đau nhức Aspirin, thuốc ngừa tai biến năo Ticlid, Persantine; âu dược trị trầm cảm với St John Wort... 2- Không dùng dược thảo khi mang thai, nuôi con bằng sữa mẹ, không cho con nhỏ dùng dược thảo v́ ở trẻ em và thai nhi, gan chưa đủ sức vô hiệu hóa độc chất của dược thảo. Xin đan cử một thí dụ: khi uống một ly cà phê, người lớn chỉ cần 5 giờ để loại khỏi cơ thể mà con nít cần đến cả 80 giờ. 3- Tuy dược thảo có nguồn gốc thiên nhiên nhưng không thiên nhiên với cơ thể con người. Cho nên thuốc có thể gây bất lợi khi dùng, nhất là v́ thiếu kiểm soát nên thành phần không thống nhất, phẩm chất không tinh khiết, đôi khi pha lẫn chất có hại cho cơ thể. 4- Không nên dùng dược thảo quá dăm tuần lễ v́ an toàn dùng dài hạn chưa được chứng minh, cũng như không dùng quá nhiều v́ nguy cơ gây độc cho gan và thận. Cũng không nên dùng nhiều dược thảo khác nhau một lúc v́ tác dụng tương phản của thuốc. 5- Dược thảo cũng có tác dụng phụ như bạch quả gây xuất huyết; mă hoàng (ephedra ) gây tăng huyết áp, nhức đầu, rối loạn nhịp tim; St John wort làm chóng mặt, mệt mỏi khô miệng , mất định hướng... Và cuối cùng là không nên quá tin tưởng ở lời quảng cáo, giới thiệu của nhà sản xuất v́ những lời này không được cơ quan trách nhiệm xác định giá trị, đồng thời cũng nên t́m hiểu về đặc tính trị liệu của loại dược thảo đang dùng. Bác sĩ Nguyễn Ư-ĐỨC
CÂU HỎI 2: về bệnh nấc cụt Thưa bác sĩ, Xin ông nói lại về nấc cụt.Lê văn Mạnh. Thưa ông Mạnh Nấc cụt có thể bắt đầu sau sự kích thích như là nuốt chất nóng hoặc thực phẩm kích thích, hoặc do một số bệnh như viêm màng bọc phổi, sưng phổi, giải phẫu ngực, bệnh thận, giải phẫu bụng…và một số bướu ở năo. Trong trường hợp trung b́nh, các cách chữa theo truyền thống gia đ́nh là đủ. Như là thở vào một cái túi giấy sẽ tăng khí carbon dioxide ở máu, làm năo ra hiệu cho hoành cách mô co vào mạnh để mang nhiều không khí vào cơ thể và nhiều dưỡng khí vào máu.Sự hít thở sâu của hoành cách mô có thể chấm dứt các cơn co thắt. Cũng như hít vào bằng cách nói với bạn bất chợt nói to để làm ḿnh giật ḿnh. Cách điều trị nấc cụt giản dị nhất là bắt chước cách làm ở nhà:hít vào một hỗn hợp carbon dioxide và dưỡng khí hơn là thở vào một túi giấy rửa sạch bao tử hoặc uống một ly nước.Đôi khi các cách trên không công hiệu, nấc cụt có thể kéo dài và gây trờ ngại cho việc ăn uống, ngủ hoặc thở đúng cách.Nếu các chuyện đó xẩy ra, bác sĩ có thể khuyên giải phẫu để cắt dây thần kinh khiến cho các cơ không co vào. Nấc cụt có nhiều ở nam hơn là nữ cho nên người nam là vô địch về nấc cụt.Charles Osborne, Anthon, Iowa, bắt đầu nấc cụt vào năm 1922 và kéo dài tới 69 năm và 5 tháng, một nấc cụt mỗi 1.5 giây cho tới tháng hai năm 1990 khi anh ta bất thường ngưng.Từ lúc đó cho tới khi ông ta măn phần vào mồng một tháng năm năm 1991,không có một ghi nhận nào rằng ông ta lại nấc cụt./.
CÂU HỎI 3: Chế độ dinh dưỡng cho người cao tuổi Thưa bác sĩ, Ở tuổi được coi như là già th́ sự dinh dưỡng có nên theo một cách riêng phải không ạ? Xin bác sị nói lại cho độc giả hay rằng đó là cách nào? Phạm Hợp. Thưa ông Hỏi rằng có một công thức dinh dưỡng nào toàn hảo cho tuổi thọ trường sinh, th́ câu trả lời là không có. Nhưng những lời khuyên thực tế sẽ là: thực phẩm phải đa dạng, phẩm chất dinh dưỡng cao và các chất dinh dưỡng phải cân bằng. Tại sao lại có chuyện đa dạng, cân bằng, dinh dưỡng cao? Thưa g ḿnh mới có. Cho nên, bữa ăn cần phải có nhiều món ăn khác nhau. Chẳng hạn ta chỉ ăn thịt cá mà quên món rau tươi xanh, th́ là điều thiếu sót rất đáng trách v́ thịt cá không có chất xơ của rau. Mà chất xơ lại rất cần cho cơ thể. Đa dạng nhưng không “hổ lốn”, hỗn độn, nhất bên trọng, nhất bên khinh mà cần theo một lỷ lệ đă được nghiên cứu chỉ định. Đó là sự cân bằng giữa các loại thực phẩm. Thông thường các nhà dinh dưỡng khuyến cáo nên dùng từ 45-55% chất carbohydrate từ cơm, gạo, ḿ, rau trái, 25-30% chất béo và phần c̣n lại là chất đạm thịt cá, các loại hạt. Và món ăn phải có giá trị dinh dưỡng cao, tức là có đủ các chất mà cơ thể cần để hoạt động, để tái tạo tế bào hư hao, để trẻ thơ tăng trưởng. Các thực phẩm như đường tinh chế, rượu chỉ cho calori mà không cho chất dinh dưỡng, cho nên nếu tiêu thụ nhiều chỉ làm cho cơ thể ph́ lộn, béo bệu. Dù ở tuổi già, nhưng quư lăo niên vẫn cần năng lượng để làm việc, để duy tŕ sức khỏe tuổi cao đồng thời, nếu dinh dưỡng tốt, cũng có thể pḥng tránh được một số bệnh như bệnh loăng xương, bệnh tim, bệnh cao huyết áp, thiếu hồng cầu, sa sút trí tuệ Alzheimer và vài loại ung thư. Chẳng may mà cụ nào đang mắc một vài trong các bệnh vừa kế th́ dinh dưỡng đúng cách cũng khiến cho bệnh nhẹ nhàng, hồi phục mau hơn. Về số lượng chắc chắn là nhu cầu của quư cụ sẽ ít hơn là khi c̣n trung niên trai tráng, v́ bây giờ đâu c̣n phải lao động chân tay cật lực. Do đó quư cụ vẫn cần các chất dinh dưỡng chính như mọi người. Đó là chất carbohyrat (chất bột, đường), chất dạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và nước. Con người, nói chung, không giống các sinh vật khác ở chỗ là ta không phải di chuyển để lùng kiếm thức ăn hay e ngại không kiếm đủ thức ăn. Mà ta lại có mối lo là làm sao không chỉ-ngồi-đó-mà-ăn hoặc ăn-quá-nhiều. Lư do là tại nhiều quốc gia, thực phẩm quá dư, chỉ muốn ăn ǵ và có tiền là xong. Nhưng ăn nhiều mà không vận động, tiêu dùng th́ thật là nguy hiểm. CÂU HỎI 4: Về Thuốc ngủ Xin bác sĩ kể về thuốc thuốc ngủ, khi nào th́ nên uống? Cảm ơn bác sĩ Lê Thành Châu Thưa ông Châu Chúng tôi xin ôn lại vài điều cần biết về thuốc ngủ. Mất ngủ có thể là khó đi vào giấc ngủ, không ngủ liên tục tới sáng hoặc giấc ngủ không êm dịu b́nh an. Mất ngủ chỉ là dấu hiệu chứ không phải là một bệnh. Nguyên nhân thông thường gây ra mất ngủ gồm có tác dụng phụ của một số dược phẩm trị bệnh, thay đổi hoàn cảnh, thay đổi môi trường và căng thẳng tinh thần. Mất ngủ có thể tự điều chỉnh, thay đổi nếp sống, bằng thuốc trợ ngủ mua tự do hoặc thuốc cần bác sĩ biên toa.
Thuốc ngủ không phải là đáp số cuối cùng cho sự mất ngủ .Ta có thể uống tạm vài ba đêm, nhiều lắm là 1 tuần lễ trong khi t́m nguyên nhân gây ra mất ngủ rồi điều trị tới nơi tới chốn. Thuốc ngủ không cho ta giấc ngủ mà óc năo cần. Nó làm giảm thời gian ngủ nghịch thường với mắt chớp đều và mộng mơ. Mà khoa học cho mộng mơ là để giải tỏa những căng thẳng xẩy ra trong ngày, làm tâm hồn thư thái hơn. Nếu t́nh trạng rối loạn này xẩy ra thường xuyên, con người sẽ có những ảo giác và kém tập trung. Thuốc ngủ có thể giúp ta đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn nhưng ta phải trả một cái giá là chuốc lấy cảm giác ngây ngất, bải hoải, tŕ trệ, mơ màng, nửa tỉnh nửa mê và khó ḷng nhớ những sự việc vừa mới xẩy ra. Ấy là chưa kể nếu dùng thường xuyên, mỗi đêm, với phân lượng cao ta c̣n bị phụ thuộc, bị ghiền, khó mà dứt được. Tiến sĩ Donald Bliwise, Đaị học Y khoa Emory, Attlanta, đă nhắc nhở về việc dùng thuốc ngủ như sau : “Thuốc ngủ chỉ nên thỉnh thoảng mới dùng. Người ta thường không cần thuốc để ngủ. Nếu quư vị bị chứng mất ngủ kinh niên th́ nên tham khảo bác sĩ chuyên khoa ngay”. Sau đây là mấy điều về thuốc ngủ xin được nhấn mạnh để quư vị tuổi cao lưu ư: 1- Thuốc ngủ bào chế trong pḥng thí nghiệm thường được thử trước ở lớp người trẻ tuổi và không áp dụng cho người tuổi cao . 2- Người cao tuổi thường đă uống nhiều loại thuốc, nay lại thêm thuốc ngủ, sẽ có nhiều tác dụng phụ bất lợi như ngây ngất, hay quên, chóng mặt, dễ bị té ngă gây thương tích . 3- Sự biến hóa, hấp thụ cũng như bài tiết dược phẩm ở người cao tuổi thường rất chậm, nhất là thuốc ngủ, gây ra sự tích tụ trong cơ thể, đôi khi có hại. Nói vậy th́ tại sao thuốc ngủ lại bán được nhiều như thế ? Xin thưa, tại v́ người ta lạm dụng nó: người biên toa cũng như người xin toa. Thế tôi mất ngủ th́ ông tính sao đây ? Không cho uống thuốc ngủ th́ chẳng lẽ tôi đi cúng, đi châm cứu hay đi uống thuốc ta à? Thưa có. Cụ có thể dùng thuốc ngủ, nhưng đừng dùng lâu qúa. Nên đi bác sĩ để điều trị cái thủ phạm chính của sự mất ngủ. Bị cụp xương sống, đêm nằm đau nhức, không ngủ được, bác sĩ khuyên mổ, chẳng chịu, cứ nhè xin thuốc uống cho ngủ được, th́ xương đau vẫn hoàn đau mà ḿnh laị trở thành ghiền thuốc ngủ. Buồn giận ông lăo hai thứ tóc mà c̣n hay lăng nhăng bay bướm, mà không kiếm cố vấn ḥa giải gia đ́nh, lại chỉ uống thuốc để ngủ cho quên sự đời, th́ chẳng bao lâu trí nhớ của ḿnh sẽ thành “ trí quên” luôn. C̣n nếu thiếu ngủ, mất ngủ do thói hư tật xấu th́ tránh xa chúng đi. Rượu đó. Cà phê đó.Thuốc lá đó. Ăn quá độ đó. Lại c̣n những ghen tuơng, đố kỵ làm tâm không an, đêm đêm nằm chỉ thao thức, bực ḿnh, th́ làm sao mà ngủ ngon, ngủ say cho được CÂU HỎI 5: Sự khác nhau động vật có vú và không có vú. Xin bác sĩ nói về động vật có vú có ǵ khác ở động vật không có vú. Lế nam Trà. Giống như các động vật có vú khác, loài người trải qua 3 giai đoạn sinh tồn như sau: (1) Giai đoạn phôi thai: Giai đoạn này lệ thuộc vào sự nuôi dưỡng của mẹ để sinh trưởng và pḥng chống những đe dọa của môi sinh. (2) Giai đoạn tăng trưởng: Đây là giai đoạn mà cơ thể đă đạt được sự cân bằng với môi sinh bằng cách bảo tŕ có hiệu quả các chức năng của tế bào. (3) Giai đoạn lăo hóa: Trong giai đoạn này, khả năng bảo tŕ và sửa chữa các tế bào dần dần trở thành kém hiệu quả, nhiều loại tế bào chết đi và các chức năng của cơ thể suy giảm. Các khoa học gng đỡ mọi đe dọa của bệnh tật, môi sinh suốt 60 năm nay. Nay quư cụ chỉ cần theo đúng những phương pháp pḥng, chống, chữa bệnh và những nguyên tắc căn bản về dinh dưỡng, tập luyện thể chất và tâm trí, th́ có thể sống thoải mái, hưởng trọn tuổi vàng.
CÂU HỎI 6: Tuổi Thọ Thưa bác sĩ, Xin bác sĩ nhắc lại cho chúng tôi về các giai đoạn khác nhau của con người. Xin cảm ơn ông. Lê Thị Yến Thưa bà Yến, Giống như các động vật có vú khác, loài người trải qua 3 giai đoạn sinh tồn như sau: (1) Giai đoạn phôi thai: Giai đoạn này lệ thuộc vào sự nuôi dưỡng của mẹ để sinh trưởng và pḥng chống những đe dọa của môi sinh. (2) Giai đoạn tăng trưởng: Đây là giai đoạn mà cơ thể đă đạt được sự cân bằng với môi sinh bằng cách bảo tŕ có hiệu quả các chức năng của tế bào. (3) Giai đoạn lăo hóa: Trong giai đoạn này, khả năng bảo tŕ và sửa chữa các tế bào dần dần trở thành kém hiệu quả, nhiều loại tế bào chết đi và các chức năng của cơ thể suy giảm. Các khoa học gia tin rằng, con người có một tuổi thọ nhất định tùy theo các yếu tố di truyền và dù cho có loại bỏ hết tất cả các bệnh có khả năng gây tử vong hay là những đe dọa của môi sinh, th́ tuổi thọ đó cũng chỉ được tăng thêm 10 năm là cùng. Tuy nhiên tuổi thọ đó là bao nhiêu cho từng cá nhân hay từng cộng đồng th́ không thể xác định được. Vậy nếu quư cụ thọ, ví dụ đến tuổi 60 ngày hôm nay, th́ quư cụ có thể yên trí rằng cụ có những gene di truyền tốt đă giúp quư cụ chống đỡ mọi đe dọa của bệnh tật, môi sinh suốt 60 năm nay. Nay quư cụ chỉ cần theo đúng những phương pháp pḥng, chống, chữa bệnh và những nguyên tắc căn bản về dinh dưỡng, tập luyện thể chất và tâm trí, th́ có thể sống thoải mái, hưởng trọn tuổi vàng.
CÂU HỎI 7: Tóc bạc Xin bác sĩ cho hay là tới tuổi nào tóc sẽ bạc và sự bạc này có ảnh hưởng ǵ tới sức khỏe không? Vơ Linh Thưa ông Linh Về mầu sắc, sự kiện tóc bạc hay tóc hoa râm là những dấu hiệu khá sớm của tuổi về già. Tóc bạc bắt đầu từ hai bên thái dương rồi lan lên đỉnh đầu. Mới đầu, nó c̣n có tính cách muối tiêu, trắng đen lẫn lộn, sau đó th́ muối nhiều hơn tiêu. Sở dĩ tóc thành trắng là v́ loại tế bào sinh hắc tố (melanin) giảm đi, tóc trở thành không có mầu, ánh sáng phản chiếu lên khiến cho tóc như trắng. Cho đến nay khoa học chưa chứng minh tại sao tế bào này giảm đi cũng như chưa t́m ra cách ngăn chặn được sự giảm này. Đa số các nhà nghiên cứu cho tóc bạc v́ gen di truyền hoặc v́ sự hóa già. Cũng có ư kiến cho là v́ thiếu sinh tố loại B, kém dinh dưỡng, do thời thiết, ô nhiễm hóa chất trong môi trường hoặc do căng thẳng tâm thần, buồn phiền quá mức. V́ không ngăn ngừa, không chữa được nên con người t́m cách che đậy, thay đổi sự bạc trắng này bằng mỹ phẩm nhuộm tóc, mang tóc giả hoặc cấy tóc. Giáo sư Kyonggeun Yoon và các nghiên cứu gia tại Đại học Y Khoa Jefferson, Pennsylvania, đă thành công trong việc chuyển đổi tóc từ trắng sang đen của chuột mắc bệnh bạch tạng bằng điều chỉnh gen di truyền. Kết quả nghiên cứu được công bố trong tạp chí Nature số tháng Giêng năm 2000. Mong rằng phương thức này sớm mang lại kết quả tốt đẹp để có thể áp dụng cho người già tóc bạch kim. Tuy được coi là một dấu hiệu sớm của tuổi về già, nhưng sự bạc tóc chỉ xảy ra ở khoảng 65% người cao tuổi, c̣n 35% th́ hoặc tóc không bạc hay chỉ bạc khi tuổi rất cao. Nhiều trung niên, mới 25-30 tuổi tóc đă bạc. Thành ra sự bạc tóc không phải là chỉ dấu của sự hóa già của các bộ phận trong cơ thể, cũng như không có ảnh hưởng ǵ tới sức khỏe hay tới tuổi thọ. Nhiều người hănh diện có mái tóc bạch kim, tự cho là người từng trải, có kinh nghiệm và đáng tin cậy. Thánh kinh có ghi “Tóc bạc là vương miện của sự vinh quang” C̣n huyền thoại Ngũ Tử Tư, sau một đêm trầm suy, sáng dậy tóc đă bạc trắng cũng vẫn chỉ là huyền thọai, không có giải thích khoa học.
|