Giải Đáp và Hướng Dẫn: 
Trung tâm tư vấn sức khỏe

TRẢ LỜI CÂU HỎI Y KHOA

1/ Nước Tiểu.

Xin bác sĩ nói về nước tiểu. Vi Văn Điều

Trả lời,

Thưa ông ĐIều

Sau đây là chi tiết về câu hỏi của ông về Nước Tiểu

1.- Nước tiểu có những đặc điểm gì?

Sau khi đái, nước tiểu rất dễ bị nhiễm vi khuẩn nhưng ngay sau khi một người khỏe mạnh tiểu thì nước này lại rất tinh khiết.

Đã có những bà mẹ bị hậu sản, uống nước tiểu của chính con mình.

Nước tiểu mới đái của người không có bệnh đã được dùng để khử trùng, để uống khi du hành trong sa mạc mà không có nước.

Và khi cơ thể bị thiếu nước thì hai trái thận vẫn tiếp tục lấy nước của mô bào để đái.

2.-Khi ta uống nhiều có ảnh hưởng tới sự tiểu tiện không?

Khi chúng ta uống nước trà, cà phê hoặc cola hay bất cứ một thứ nước nào có chất caffeine, ta sẽ đi tiểu nhiều hơn vì các thứ này có chất lợi tiểu là caffeine.Khi uống nhiều nước hoặc các loại rượu, thận sẽ làm việc để duy trì mức độ nước trong cơ thể.

3.-Khi nào cần uống nhiều nước?

Khi bị sốt, chúng ta sẽ đổ mồ hôi rất nhiều hoặc khi ói mửa, đi tiêu chẩy, cơ thể sẽ bị khô nước, ta được khuyến khích nên uống nhiều nước.Nước rất cần cho thận làm việc.Và khi ta tập luyện thể thao hoặc làm việc nặng, đổ mồ hôi nhiều nhất là khi khí hậu nóng, ta cũng cần uống nhiều nước.

3.-Đôi khi tại sao mót tiểu nếu tinh thần bị căng thẳng?

Khi tinh thần cảm thấy bị căng thẳng thì một số người có một nhu cầu giải tỏa cho bọng đái mặc dù cơ quan này chỉ chứa một chút nước tiểu.Lý do rất giản dị nhưng không đến nỗi ngạc nhiên. Khi ta cảm thấy bực mình nóng nẩy thì bọng đái cũng bị kích thích.Như vậy có nghĩa rằng các bắp thịt của bọng đái mất khả năng thư dãn và ta mót tiểu.

4.-Nước tiểu mầu gì?

Nước tiểu mầu vàng vì có chất urochrone. Thực ra mầu của nước tiểu thay đổi tùy theo thành phần cấu tạo của nó. Khi thận thải ra một số lớn nước, nước tiểu sẽ loãng và có mầu nhạt.Khi cơ thể cần giữ lại một số nước thì thận tạo ra một chất lỏng đặc hơn do dó nước tiểu đậm hơn bình thường.Chẳng hạn như ban đêm khi ngủ, không tiêu thụ thực phẩm, nước uống, các hoạt động của cơ thể giảm và nước tiểu đầu tiên thường đậm hơn.

5.-Thận có trách nhiệm gì với say sỉn?

Nếu uống nhiều nước khi uống rượu, ta có thể giảm hậu quả của say sỉn. Rượu làm các mạch máu mở rộng và có tác dụng lợi tiểu; rượu làm tăng máu chẩy qua thận và kích thích thận để thải ra nhiều nước hơn bình thường. Trong trường hợp này, cơ thể sẽ thải ra nhiều nước hơn là uống.Và hậu quả là thiếu nước với khô miệng và nhức đầu của say sỉn.

6.-Dược phẩm bán tự do có hại gì cho thận không?

Các dược phẩm như aspirin hoặc thuốc làm giảm đau đều không nên dùng quá nhiều vì có thể có hại cho thận.Các chất quá chua hoặc kiềm cũng giống như vậy. Thành ra dùng vừa phải và chỉ khi cần mà thôi.

7.-Trẻ em bắt đầu kiểm soát tiểu tiện khi nào?

Với các cháu bé, giải tỏa tiểu tiện là nhiệm vụ của phản xạ: khi bọng đái đầy nước, thành của nó dãn ra, các bắp thịt co lại, van mở rộng và nước tiểu thong thả chẩy ra ngoài.

Tuy nhiên khi các em lên hai tuổi rưỡi, chúng bắt đầu kiểm soát tiểu tiện và khi lên ba, đa số đều bắt đầu tự giải tỏa được.Theo các nhà chuyên môn, mặc dù bố mẹ có cố gắng, các em cũng không làm được sớm hơn vì các bộ phận ở não chưa phát triển đầy đủ để làm công việc kiểm soát tiểu tiện này.

8.- Liệu có một sự liên hệ giữa chế độ dinh dưỡng, trọng lượng cơ thể và sự sinh đẻ?

Dinh dưỡng đầy đủ rất quan trọng cho sự mắn con của cả vợ lẫn chồng. Chất béo cũng có vai trò quan trọng trong nhiệm vụ này. Noãn sào sản xuất kích thích tố nữ estrogen từ các chất béo cholesterol.Khi nữ giới rất gầy, estrogen sẽ giảm và họ có thể không rụng trứng và có kinh nguyệt được.Đó là điều đã xảy ra với các vũ công ballet mà kinh nguyệt không đều hoặc không có.

Khi phái nữ quá béo thì cũng có các hậu quả tương tự: trứng sẽ không rụng.Quá mập cũng có thể gây trở ngại cho nam giới vì chất béo làm cho ngọc hành nóng hơn do đó số tinh trùng giảm.

CÂU 2:

Trí nhớ người cao tuổi

Cứ tới tuổi hơi cao thì nhiều người cũng nghĩ tới tuổi của mình. Xin bác sĩ trình bầy thêm về vấn đề này cho mọi người có thêm kiến thức. Cảm ơn ông. Duy Trần

Thưa ông Duy .

Đây là một câu hỏi mà nhiều vị tuổi đã cao mà hay hỏi tới.  Chẳng hạn như các trường hợp sau:

Cụ ông thì nhắc nhở phải mua bảo hiểm xe hai chiều cũng như nhớ ngày xin gia hạn bằng lái xe.Thấy con trai hơi mập, cụ nhắc phải ăn kiêng khem, tập thể thao. Khi con về thăm quê hương là hai cụ viết ra cả một danh sách dài mấy trang giấy: phải mang quần áo gì, quà cáp cho ai, đừng quên  thuốc ngừa tiêu chẩy, cảm cúm, tên họ bà con, gặp bác này nói gì, cô kia hỏi thăm ra sao...

Con gái mang cháu về thăm bố mẹ, thì cụ bà chỉ cho con từ cách thay tã tới cho cháu bú...Bà lên thăm cháu thì lau chùi tủ lạnh, sắp lại thực phẩm ở nhà kho, đôi khi còn tự động thay đổi phòng ngủ của  cháu. Cứ làm như nhà mình, chẳng để quan tâm gì đến ý kiến của con gái và rể...

Các con  nghĩ là bố mẹ đã quá che chở, bảo vệ con, không hiểu rõ các con, không thấy những khó khăn mà các con đã tự vượt qua, mà chỉ chờ có cơ hội là khuyên nhủ, chỉ dẫn. Các con muốn được có dịp chia xẻ mọi việc với bố mẹ mà không bị phán xét, hoặc “ con làm thế không được, con phải làm thế này, bố biết rõ mà “. Nhiều khi các con muốn thật cởi mở với cha mẹ mà cứ sợ cha mẹ phật ý. Họ muốn cha mẹ cư xử với mình như một người bạn trưởng thành, chứ không phải đứa bé đầu còn để chỏm, mặc quần thủng đít. Cũng xin đừng  có ý muốn kiểm soát, thay đổi nếp sống của con.

              Ngoài vài mâu thuẫn kể trên, mối liên hệ giữa ông bà Lan và các con rất hòa thuận. Liên hệ này là do tình yêu thương của các cháu với cha mẹ, và do các cháu muốn vậy chứ không phải vì bổn phận. Các cháu vẫn nghĩ là mối liên hệ gia đình cần được duy trì và làm toàn hảo hơn, vì các cháu không từ bỏ được cha mẹ và không muốn sau này mang niềm tiếc hối .

              Nhân tình huống trên, có người đặt vấn đề là liệu các con có nợ, có bổn phận hay chịu ơn bố mẹ ở một khía cạnh nào không hay ngược lại.                                                                 

              Cũng có xu hướng cho là con cái không mang nợ gì với cha mẹ. Khi chọn lựa có con vì bất cứ lý do nào, (nối dõi tông đường, vui cửa vui nhà, thêm nhân lực....) thì cha mẹ đã mang cái trách nhiệm nuôi chúng cho tới khi trưởng thành. Và chính cha mẹ mang nợ với con cái, cho tới khi chúng khôn lớn, tự lập. Khi về già, các bậc cha mẹ nếu có cần con tiếp đỡ thì các người cũng mong là do tình thương yêu, đùm bọc mà ra, chứ không do “ nuôi chúng, bây giờ chúng nuôi lại.”

              Ông già nói nhiều.

               Câu chuyện sau đây do Cụ Linh kể. Cụ cho biết là ông bạn già Tân hồi này trở thành  nhà hùng biện quá độ. Trong bất cứ cuộc họp mặt nào với anh em, ông cũng dành nói hết. Ông kể những việc ông đã làm khi Nhật cướp chính quyền, chuyện  đói năm Ất Dậu với bao nhiêu người chết, chuyện đào hoa của ông khi xưa với các thiếu nữ Hàng Gai, Hàng Đào v v...Có chuyện ông đã kể đi kể lại cả chục lần, người nghe phát ngán mà ông vẫn tỉnh bơ, nói tiếp.

Hy vọng rằng có nhiều người cũng nghĩ như vậy.

bsnyd

Câu 3:

Xin bác sĩ nói về nghề lãnh đạo là thế nào và khi nói tới đề tài này thì  ai muốn nghe.

Xin cảm ơn bác sĩ.

Phan Tấn Hải

Định nghĩa một cách giản dị và dễ hiểu,lãnh đạo là người có nhiều người theo. Lảnh tụ xứng đáng có nhiều người theo.Người đó rất xứng đáng được tôn vinh. Quyền hành không được dùng để tạo ra sự kính trọng.

Lãnh đạo lả một tên đầy tớ lớn.Ông Chủ của Con Người diễn tả lý tưởng của lãnh đạo khi người đó nói, Và ai làm trưởng nhóm, hãy để người đó làm đầy tớ.”

Lãnh đạo nhìn sự việc qua các con mắt của người chung quanh.Ông ta tự tưởng mình ở vào vị trí của người khác và giúp những người này làm giấc mộng thành sự thực.

Nhà lãnh đạo không được nói, “Hãy làm đi” Anh ta sẽ nói, “Chúng ta hãy làm! Và đi trước. Ông ta không đi đằng sau với một cái roi; ông ta đi đằng trước với một tấm biểu ngữ.

Nhà lãnh đạo tự cho các người theo mình là làm việc với mình chứ không phải vì mình.

Nhà lãnh đạo coi họ như người hợp tác  trong một công việc và muốn cùng chia các lợi nhuận.Ông ta vinh danh tinh thần đồng đội.

Nhà lãnh đạo sao y nguyên với người khác.Ông ta là người xây dựng. Ông ta giúp đỡ người khác dưới quyền lớn mạnh bởi vì ông ta nghĩ rằng  trong một tổ chức có nhiều người nam thì tổ chức đó mạnh hơn.

Lãnh đạo không dìm nhân viên dưới quyền mà nâng họ lên. Ông ta dơ tay ra để giúp người theo mình tiến lên đến đỉnh.

Lãnh đạo cần tin tưởng ở moi người.Ông ra tin họ, tin cẩn họ và do đó lấy hết tinh hoa của họ. Ông ta đã tìm thấy đã lên cao tới quá tầm mong đợi.

Nhà lãnh đạo dùng cả trái tim lẫn cái đầu. Sau khi ông ta đã nhìn vào các sự kiện với cái đầu, ông ta sẽ để trái tim coi lại.Ông ta không chỉ là ông chủ- ông ta là bạn nữa.

Nhà lãnh đạo là người tự khởi đầu. Ông ta không là chủ mà còn là bạn nữa.

Nhà lãnh đạo là người tự khởi xướng. Ông ta tạo ra các kế hoạch và bắt đầu thi hành.Ông ta là cả hai người: suy nghĩ và hành động- vừa mơ mộng vừa là người làm việc.

Nhà lãnh đạo có tinh thần hài hước. Ông ta tự cười thầm Ông ta có tinh thần khiêm nhường.

Nhà lãnh đạo có thể được hướng dẫn. Ông ta không quan tâm về cách tự quan sát và có một tầm nhìn rộng mở.

Nhà lãnh đạo chăm chú vào mục tiêu.Ông ta cố gắng để tạo cho các người theo và tự mình đóng góp vào sự giầu mạnh của cá nhân, sự hoàn thành của nhiều đời sống cho mọi người và sự tiến bộ của nền văn minh.

    Chứng loạn sản sụn.

Loạn sản sụn, còn gọi là achondroplasia, là bệnh di truyền do không chuyển sang xương của lớp sụn, nhất là ở chân và tay.Đây là một hình thức của  lùn gây ra do chỉ có một gien di truyền và thường thấy ở người cha lớn tuổi

   Bệnh Alzheimer.

Trong một nghiên cứu về bệnh Alzheimer tại sáu trung tâm chẩn đoán và điều trị của University of South California, các khoa học gia gợi ý rằng hơn ba phần tư là nữ giới.Đó là vì họ có nhân di truyền với bệnh Alzheimer nhiều hơn hoặc nói giản dị là họ sẽ kéo dài cuộc sống lâu hơn..

Chúng ta còn thảo luận về vấn đề này nhưng có nhiều chứng cớ là kích thích tố nữ giữ một vai trò quan trọng trong việc sản xuất ra diêu tố để các tế bào thần kinh có thể truyền từ tế bào này sang các tế bào khác.Nếu đúng thì giảm estrogen ở tuổi mãn kinh có thể thúc đẩy sự tiêu hủy của các dây thần kinh và tế bào não, gây ra bệnh Alzheimer với các đặc tính  là giảm trí nhớ vì tế bào não không còn nữa.

Một nghiên cứu với 2000 phụ nữ ở tiểu bang California gợi ý rằng uống kích thích tố ở tuổi mãn kinh có thể đưa tới giảm nguy cơ bị Alzheimer tới khoảng 40%.Các nhà nghiên cứu khác lại cho rằng nếu uống estrogen cũng có thể tăng trí nhớ ở nữ giới đã cắt bỏ noãn sào.

Giá ứ nhất uống estrogen và nhóm thứ hai uống giả dược. Kết quả là nếu uống estrogen sẽ có trí nhớ về lời nói cao hơn.Tuy nhiên nhiều nghiên cứu về sau này lại bác bỏ kết quả nghiên cứu của bà Sherwin và cho là không có sự thay đổi về trí nhớ dù có uống estrogens./.

Câu 4

Xin bác sĩ cho biết người cao tuổi làm gì để khỏi bị bore khi về hưu?

Nguyễn Như Bách.

Trả lời;

Thưa ông Bách,

Người già là các vị ở tuổi ngoài 55, đa số là công  tư chức về hưu sau suốt cuộc đời phục vụ quê hương. Các bác rất vui mừng là sẽ có nhiều thì giờ để “vui thú điền viên”, chơi với các cháu, đi tham quan du lịch, thăm viếng bạn bè xa gần... Nhưng cũng chỉ được trên dưới một năm, đi chơi mãi cũng chán, làm vườn trồng hoa cũng không còn hấp dẫn, các cháu nội ngoại đi học, con cái đi làm sáng tối..Ở nhà một mình, các bác không biết làm gì.cho hết ngày trong khi đó sức khỏe của mình còn tốt, trí óc còn minh mẫn. Chẳng lẽ lại lăn ra ngủ suốt ngày, coi phim bộ sáng chiều hoặc tụ họp bạn bè, khi chén rượu, quân cờ bài bạc “tứ đổ tường”...

Nhìn ra xung quanh, các bác thấy bà con lối xóm cũng còn nhiều điều cần giúp đỡ, tiếp tay. Các bác muốn tham gia vào các hoạt động cộng đồng, tương trợ lẫn nhau.

Nhưng, trước đây đa số các bác chỉ được huấn luyện trong phạm vi việc làm, văn phòng, bàn giấy nên hiểu biết về các vấn đề xã hội của các bác cũng giới hạn..

Cho nên rất nhiều bác có ý định trở lại trường, học hỏi một chuyên đề nào đó.

Vậy thì, có nên có những lớp học dành riêng cho tuổi già không nhỉ?

Các lớp học này có thể tổ chức ở bất cứ một cơ sở giáo dục, trường ốc nào, dân lập cũng như công lập. Như là một ban nghành của trường chính. Càng nhiều lớp ở các quận huyện khác nhau càng tốt, để các bác dễ dàng tới học, khỏi cất công lọc cọc gò lưng đạp con ngựa sắt quá xa.

Lớp có thể mở vào các thời gian khác nhau trong ngày, tùy theo số người đăng ký..

Chương trình học không giống như của thanh niên sinh viên con cháu với lý thuyết dài dòng, với những cuốn sách dầy cộm, phải vận dụng trí nhớ để thu lượm.

 Môn học phải giản dị, ngắn gọn, cụ thể đi vào vấn đề phù hợp với tuổi tác và nhu cầu các bác...

Thầy giáo không cần thao thao bất tuyệt, tràng giang đại hải, mà nên chậm rải, nhẹ nhàng thảo luận qua lại với học viên “già” để biết chắc là các “cụ học sinh” tiếp nhận được kiến thức...

Rồi có những buổi thực tập tại chỗ, thí điểm để gây hào hứng và để các cụ mang hiểu biết mới học được ra mà áp dụng, rồi “thầy trẻ -trò già” bổ túc cho nhau.

Các lớp học như sau hiện nay là nhu cầu của nhiều bác:

-Lớp sử dụng máy vi tính căn bản, để các bác “hiện đại hóa” với các thông tin mọi thứ trên hoàn vũ, du lịch trên mạng, cũng như gửi điện thư thăm hỏi con cái bạn bè khắp năm châu bốn biển..

-Lớp căn bản về y khoa phòng ngừa, vệ sinh cá nhân, chích ngừa...để các bác có kiến thức giúp thân nhân, bà con lối xóm và chính bản thân các bác ngõ hầu có thể giảm bệnh tật, sống khỏe mạnh hơn..

-Lớp hướng dẫn về dinh dưỡng hợp lý, hợp vệ sinh để khỏi bị các bệnh tiểu đường, béo phì, cao huyết áp...và nhất là tránh ngộ độc thực phẩm, thức ăn..

-Các lớp dậy vẽ, dậy trồng hoa, dạy khiêu vũ, dạy làm đồ tiểu công nghệ, đồ gốm...

-Các lớp bổ túc kiến thức lịch sử, địa dư của quê hương và các quốc gia trên thế giới, các trào lưu văn học, nghệ thuật...

-Lớp căn bản về quản trị tài chánh, đầu tư chút ít tiền để tăng lợi tức hưu..

-Các lớp hướng dẫn về an toàn giao thông, anh ninh lối xóm để các bác truyền đạt lại cho các cháu cũng như bầy trẻ lối xóm...

-Lớp khiêu vũ “múa đôi” để giải trí lành mạnh đồng thời cũng là để cơ thể vận động, đổ mồ hôi.

và nhiều lớp khác, tùy theo nhu cầu của số đông các bác.

Phí tổn tổ chức các lớp này có lẽ cũng không nhiều lắm.

Mỗi trường sở cho mượn một phòng ốc. Thầy là những nhà chuyên môn cơ bản của trường cũng như ngoài đời. Các vị này thường thường rất sẵn sàng hy sinh một tuần vài giờ để làm công việc “khai trí” người già này. Tất nhiên là ta cũng yêu cầu người già đi học đóng một phần học phí nho nhỏ, như là một cam kết học hỏi và sòng phẳng cung cầu.

Lớp cũng có thể kêu gọi sự tiếp tay của nhà nước, của các cơ quan thiện nguyện, các doanh nhân, hội Người Cao Tuổi...

Ta cũng có thể liên lạc với các trường học tương tự ở Mỹ, ở Ðài Loan...để yêu cầu hỗ trợ. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, có rất nhiều Trường Học cho Người Già, tổ chức khá quy mô mà ta có thể liên hệ với. Gọi là Già giúp Già với nhau, để học hỏi. Vì có người đã ví con người là một cái máy để học, mà não bộ cái động cơ để kéo cái máy đó.

Giúp các bác bây giờ cũng là để xây dựng nền tảng giúp mình sau này: có sẵn cơ sở, nền nếp để khi về hưu, có nơi học hỏi bổ túc kiến thức.