Nhật ký Mành hè xua (mùa hè xanh)

Lê Thị Vi Diệu

Có một nơi ta gn bó mt thi tui tr, có một mùa hè không th nào quên..

Mùa hè năm tôi hai mươi.

Tôi dành rất nhiu thi gian đn đo vi quyết đnh ca mình cho mùa hè tui hai mươi. Chn MHX, tc là chn không v quê, không học anh văn, không đi làm thêm, không du lch phượt bi... Nhưng ri, sau tt c, sau bao nhiêu ngày đêm cân nhắc, lc gia bao li khuyên nh và cả những git nước mt, tôi đ lại sau lưng tt c những la chn khác ca mình, đ đến vi Mùa hè xanh...

Ròng rã nửa tháng tri cho công tác chun b, mọi th cũng đã sẵn sàng. B lại nhng chiếc qun jeans bi bm, đm váy điu đà, b lại nhng đôi sneaker cá tính, tôi t hào mặc trên mình chiếc áo mùa hè xanh, qun th dục cùng đôi dép t ong huyền thoi, trang phc mà chc chn tôi không bao gi động đến khi ở thành phố. Với cái style “chẳng giống ai”, chúng tôi bt taxi đến A116 đ kịp l xuất quân, y vy mà không mt chiếc nào dng li. Mãi gn 20 phút sau mi có bác tài chu nhn chúng tôi lên xe...

Sau giờ lễ, xe lăn bánh đưa gn 300 chiến sĩ chúng tôi thng tiến đến mnh đt Bình Phước. Đăk Ơ đón chúng tôi bằng thi tiết khó chu, sáng nng chiu mưa. Bước đến y ban xã, chúng tôi xếp hàng dài chuyn đ dưới cái nng gt cháy da tht. Sau khi đ đạc đã được chia đ về các nhà, chúng tôi theo xe ba gác đến tng đim ở. 28 ngày chiến dch chính thc bt đu..

Nói sao nhỉ, kể từng ngày ca chiến dch chc không biết bao nhiêu giy mc là đ. Tôi chỉ có thể viết vài dòng cho nhng người đng đi ca tôi, 41 chiến sĩ Đăk Ơ..

Đời sinh viên không nên b lỡ Mùa hè xanh, hãy đi dù chỉ một ln.. Ti sao ư?

Đi Mùa hè xanh, cái duyên đưa chúng tôi đến vi nhau mt cách tht kì diu. Nhng con người không quen biết nhau, không cùng quê quán, chng cùng khóa, cũng không hn chung lp, hoàn cnh sng cũng tht khác nhau. Có l, điểm chung duy nht ca chúng tôi là cùng chung khoa KQM và cùng mt trái tim mun làm tình nguyn.

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi phải tm bit chiếc smartphone hay cái laptop yêu du, tm ri xa mng xã hi, tm bit nhng b phim, những câu chuyn ngôn tình nc lòng, tm ngưng nhng bc nh selfie check in mi lúc mi nơi mà tr về với th mà tụi tôi gi vui là “cục gạch thn thánh”.

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi đã phải t bỏ thói quen thức ti 1-2h sáng, ri ng nướng lăn lóc ti tn 10h trong căn phòng đy đ tiện nghi, đ hằng ngày phi nghe tiếng báo thc è è lúc 5h, nghe tiếng Má gi: “Dậy đi mấy đa ơi”, ri li “Hai ơi ngi dy”, “Ba Trng à..”, “Lụm, Rớt dy nhanh đi nè”... Ri sau my ln lăn lăn, ming lm bm, chúng tôi cũng phi lò mò dy, v sinh cá nhân trong cái tiết tri se lnh ca bui sm..

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi phải xếp hàng chờ đợi đến cả tranh giành cái nhà vệ sinh buổi sáng sớm, vì ai cũng có nhu cầu mà :)). Rồi sau đó, đứa phải thò tay vào thau nước lạnh ngắt để giặt núi đồ bẩn của cả nhà ngày hôm qua, đứa ngáp ngủ cầm cây giẻ lau nhà, đứa hì hụi chẻ củi, đứa ngập mình trong khói bếp để chiên cơm hay nấu mì cho bữa sáng..

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi phải quen những bữa ăn “áp lực” với hàng tá quy định: “Không được ăn khi chưa mời”, “không được làm đổ cơm hay thức ăn”, “không được để thừa”, vân vân và mây mây.., và dĩ nhiên bữa ăn nào cũng vang lên giai điệu Bíp Bíp quen thuộc để “ghi đũa” một ai đó chẳng may vi phạm.

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi phải ăn một bữa ăn đầy ắp rau với đậu hũ, phải nếm mòn mỏi những nồi canh đại dương “bơi” mãi không thấy “kho báu”, phải tranh nhau chảo kho quẹt đậm đà vị nước mắm Chinsu..

Đi Mùa hè xanh, đàn em tôi đã bị kìm hãm thói quen quà vặt mỗi lúc buồn miệng, nhiều lúc thèm quá phải năn nỉ “bà chị Hai” khó tính cho một cục đường phèn, một cái bánh chợ Lớn hay một bịch snack nho nhỏ :))

Đi Mùa hè xanh, lần đầu tiên chúng tôi phải tắm chung, rồi cả tắm ké nhà hàng xóm, phải chia nhau từng gáo nước, rồi hạnh họe nhau đứa tắm nhanh tắm lâu, la ó lúc có đứa lấy nhầm áo đứa này, mặc nhầm quần đứa kia,...

Đi Mùa hè xanh, những buổi sáng rảnh rang cà phê cà pháo trở nên thật xa xỉ. Sau bữa ăn sáng, chúng tôi phải đạp xe xì khói chở nhau ra chợ xã, rồi lại những bài ca quen thuộc: “Tụi con là sinh viên tình nguyện, không có nhiều tiền, cô bớt bớt cho tụi con đi”, “Dì ơi cho con thêm 2 miếng để chia cho đều 8 đứa”,... :))))

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi phải quen với nhịp sống 7h sáng bắt đầu đi làm việc, trưa về ăn uống, nghỉ ngơi nửa tiếng, rồi 1h30 đến lớp dạy các em nhỏ, tối đúng 7h lại sinh hoạt thiếu nhi ở nhà văn hóa, về họp nhà, rồi 10h giăng mùng đi ngủ. Nói ra thì có lỗi thật chứ, nhiều lúc mệt mỏi quá, chúng tôi chỉ mong trời mưa thật to để được ở nhà ngủ sớm một hôm...

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi tiếp xúc vi nhng vic chưa tng làm, nào phát quang vi nhng dng c nhà nông riêng của người đng bào, nào đào móng đào mương, nào sơn trường, dng nhà tranh vách na,.. Không quen làm vic nng, nên bàn tay chúng tôi chng my chc đã phng rp và bong tróc, màu da chúng tôi chuyn dn sang nâu, bàn chân lúc nào cũng nhum màu đt đ..

Đi Mùa hè xanh, chúng tôi phải nghiêm túc tuân th những quy đnh bt di bt dch, đó là chiến sĩ không được đi mt mình, là không được rượu bia, không đ ướt mưa, không đi xe máy k cả là ngồi sau xe,... Nhng bui ra xã làm chương trình chung, chúng tôi di chuyn bng xe ba gác, ba sang hơn đi xe máy cày, ri ba được ch đi bằng xe ti. Lúc đi dân vn, đi phát quà hay đi sa nhà, dù đường có xa xôi ly li bao nhiêu, chúng tôi cũng cuc b, miệng nghêu ngao nhng câu hát mùa hè xanh..

Đi Mùa hè xanh, tôi còn có cả tỉ câu chuyện kể không biết khi nào cho hết....

Ừ vậy đấy, nghe cứ như than thở trách móc Mùa hè xanh nhỉ, cơ mà nếu không có mùa hè xanh, thì sẽ sao nhỉ?

Nếu không có Mùa hè xanh, chắc hẳn chúng tôi đã không xuất hiện trong cuộc đời nhau, hoặc có chăng cũng chỉ là những người-lạ-biết-tên-nhau.

Nếu không có Mùa hè xanh, chắc chắn chúng tôi chẳng có cái lý nào để gọi nhau bằng những đại từ nhân xưng thân mật Nội, Ngoại, Tía, Má, chị Hai, anh Ba, chị Bốn, Út,... Chúng tôi chẳng có cho mình một cái tên trong gia phả và cũng chẳng phải “ăn sẹo” vì gọi sai tên. Thế mà, thách ai không đi mà có thể “được” ăn sẹo như chúng tôi đấy.

 

Gia phả KQM

Nếu không có Mùa hè xanh, không biết vi bn thì sao, nhưng vi tôi, t hn 28 ngày hè ca tôi s chìm trong mạng xã hi, vi nhng tin tc t kenh14, hay những dòng status vu vơ, những đon chat vô nghĩa ti ngày mà vô tình quên đi nhng cuc đin thoi v cho gia đình, những li hi thăm ba m anh chị, những người thân thuc nht.. Không smartphone, ta mi thc s nhận ra ai là nhng người nh đến ta nhiu nht. Cm stupidphone trên tay, tôi n s gọi v cho ba mẹ nhiều hơn, hào hng k về sự khác lạ của cuc sng ở Đăk Ơ, kể về những gì tôi và đng đi mình đã tri qua..

Nếu không có Mùa hè xanh, đ ai đủ động lc 28 ngày lin dy lúc 5h sáng, đ biết bình minh tht đp, và mt ngày tht dài? Ngày ở thành phố, thò đầu ra khi chăn khi mt tri đã lên đến đnh, bo sao không thiếu thi gian cho mt ngày cơ chứ?

Nếu không có Mùa hè xanh, không nhanh chân lẹ tay tranh cái toilet, sẽ làm sao biết được cái cảm giác “nước tràn bờ đê”? Không đánh răng cùng nhau, làm sao có được những cuộc thi cấp nhà như: “Ai phun nước xa hơn?”, “Ai đánh răng nhanh hơn?”. Không cùng nhau nấu ăn, sao biết ai là người chiến thắng trong cuộc thi chiên cơm buổi sáng giữa hai đối thủ nặng kí Hai Đậu Hũ và Ba Trứng, làm sao biết hương vị cơm chiên Quảng Nam hay Tiền Giang ngon hơn? Không cùng nhau giặt đồ, làm sao biết được ai là người ở bẩn nhất, sao biết size áo người này, kiểu “siêu nhân” người kia cơ chứ? Rồi làm sao có được hàng ti tỉ câu chuyện cười vỡ bụng mà sau này phải nhắc hoài nhắc mãi..

Nếu không có Mùa hè xanh, chắc chúng tôi đã không thể thấy những chén cơm vét sạch đến nỗi không cần rửa, hay sẽ không có những lúc ngồi soi từng hạt cơm rơi xuống đất, cũng không thể trải nghiệm những lần bị phạt nếu lỡ vô tư ăn trước khi mời, những lần chặn số để ăn hết số cơm còn lại. Chúng tôi sẽ chẳng thể nào hiểu cảm giác thèm thuồng khi “ăn chuyền vòng”. Và tất nhiên như vậy sẽ không có những ánh mắt hình viên đạn ném cho Ba Trứng khi ăn quá nhiều, hay Năm Thịt uống ngụm sữa hơi to,... Rồi lấy đâu ra những tràng cười ngặt nghẽo khi “chia thịt về các hộ gia đình”, khi mà mỗi đứa được 5 lát thịt siêu mỏng :)). Mùa hè xanh dạy cho tôi cách ăn hết, ăn sạch sẽ và ăn mọi thứ bất kể ngon dở. Cơm khê, cơm sống, kho quẹt cháy, đồ ăn mặn nhạt, tất cả chúng tôi đều đã thử qua.

Nếu không có Mùa hè xanh, chúng tôi đã thẳng tay chi tiền cho những bữa ăn sang chảnh, những món BBQ hay trà sữa Phúc Long, chứ chẳng thể nào biết được cái cảm giác chóp chép thòm thèm lúc đi ngang hàng trà sữa, bánh tráng trộn hay lúc dạy học tụi nhỏ ngồi ăn vặt mà “thầy cô” thì lại chẳng được mua thứ gì, hay mấy lúc cùng nấu ăn, ngồi kể lại những câu chuyện ăn uống phủ phê ở thành phố...

Nếu không có Mùa hè xanh, chắc chẳng thể nào có câu chuyện dở khóc dở cười khi chị Hai cuống cuồng tìm áo vì sợ mất, còn cái người đang mặc nhầm áo kia cũng hăng hái đi tìm phụ mà chẳng hề biết mình đang là tên tội đồ. Cũng chẳng thể có câu chuyện sáng sớm chị Hai nhăn nhó vì đồ mình lại có người mặc nhầm đâu nhỉ.

Nếu không có Mùa hè xanh, thử hỏi ai đi chợ mà “lầy” như tụi sinh viên tình nguyện không cơ chứ? À mà, không đi chợ thì làm sao biết được cảm giác lúc được mấy cô bán hàng cho đồ ăn. Lúc mua 2 lạng thịt được cho thêm hẳn 3 lạng, lúc mua rau được miễn phí, hay lúc được cho thêm bịch chả cá, lát đậu hũ,... Cảm giác ấy, mừng khôn tả xiết, hai đứa đi chợ cứ đứng rối rít cảm ơn rồi hí hửng ngồi lên xe, đạp một mạch về nhà khoe “chiến lợi phẩm” với cả nhà.

Nếu không có Mùa hè xanh, không có giờ giấc cố định, chắc hẳn tụi sinh viên chúng tôi đã sống theo nhịp sinh học chẳng giống ai. Không cùng nhau chung sống hết một tháng trời, làm sao hiểu được tình yêu thương của một gia đình không cùng máu mủ. Làm sao có được kỉ niệm buổi khuya 2h sáng, đứa lớn gọi Má dậy dắt đi vệ sinh, đứa nhỏ sốt cao gọi Nội Ngoại nấu nước chườm khăn, gọi chị Hai cạo gió, làm sao hiểu được cảm giác của đứa bị “khủng bố” giấc ngủ vì tiếng ngáy của Ba Trứng, rồi làm sao có những tin nhắn trong tình thế cấp bách “Hai ơi mang cho Má cuộn giấy vệ sinh” :))...

Nếu không có Mùa hè xanh, và nếu không có những quy định khắt khe mà chúng tôi phải tuyệt đối tuân thủ, thì làm sao ghi vào Nhật kí nhà dòng kỉ niệm một buổi sinh hoạt quên mang theo áo mưa, làm Nội phải chạy lạch bạch mang qua, hay lúc thằng Út Rặn sốt nằm li bì, chị Bốn phải hi sinh buổi sinh hoạt để ở nhà chăm em, để rồi phát hiện ra những điều thú vị :))))

Nếu không có Mùa hè xanh, chúng tôi đã bỏ lỡ mất cảm giác háo hức đan dép, chà dép thật sạch để đi ra xã, gặp “mấy trăm anh em” nhà khác, chị em nhà tôi thay phiên thắt tóc cho nhau với phương châm: “Ở nhà xấu bao nhiêu cũng mặc kệ, ra ngoài là phải đẹp” :))

Nếu không có Mùa hè xanh, làm gì có cơ hội tri nghim cái cm giác thích thú ngi trên xe máy cày hay xe ba gác, rung hơn c máy tập th dục, tưởng chng sau chiến dch, chúng tôi gim c ký mỡ bụng y :)). À còn na, không đi Mùa hè xanh, chc chng ai biết cái cm giác chui vào thùng xe ti đy...phân gà nó khó t thế nào, nhưng cũng phi bt mũi bm bng đi vì đang rt gp..

Nếu không có Mùa hè xanh, làm sao biết được cm giác “thèm ng”, làm sao thấy được cái cnh “thầy cô” chỉ mong chợp mt được 30 phút, mà “học sinh” đã đến đy nhà, đến mc có ba áp lc quá, c nhà phải đóng ca ng trưa, y vy mà my em nh vẫn c lấp ló thò mt vào nhìn “thầy cô” ngủ :)))

Nếu không có Mùa hè xanh, tôi đã không biết được vic dy hc cho các em nh đồng bào khó khăn chng nào, và vn đ lớn vn chưa gii quyết được là làm sao cho các em có được ý thc hc, hc đ thành người, đ vươn ti nhng ước mơ xa hơn...

Và nếu không có Mùa hè xanh, có l tôi đã lỡ bao nhiêu nhịp, bao nhiêu màu sc ca tui tr, của đi sinh viên...

Một chút vi chúng tôi đã sng 28 ngày qua..

Thật may mn khi gia đình cho chúng tôi tá túc là nhng con người vô cùng tuyt vi. Cô chú là người đng bào, nói tiếng Kinh còn chưa sõi, bn tôi nhng tưởng s khó khăn để hòa hợp Vy mà, tht bt ng! Mình là ai, gốc gác ra sao, tính tình thế nào, cô chú còn chưa rõ, nhưng h vẫn yêu thương chúng tôi như thể những đa con trong gia đình. Nhng gì chúng tôi nhn được t cô chú kể sao xiết, s quan tâm đến t những th vật cht bình thường như miếng tht, đĩa măng, cái bánh, hay nhng tình cm chân cht tht lòng làm chín đa chúng tôi không khi xúc đng. Cô nh và gọi tên chúng tôi theo cái cách thân mt gn gũi nht “chị Má”, “chị Nội”, “anh Ba”, “anh Năm”,... chú không th hiện nhiu như cô, nhưng chúng tôi vn cm nhn rõ s quan tâm của chú qua li hi thăm thng Út Rn m sao, con bé Út Rt thế nào rồi, có cn đi vin không, hay đôi lúc thy ch Nội v ngủ lăn quay, chú bảo my đa con nít im lng cho ch Nội ng, chị Nội mt lm ri.. Nhng tình cm y du đơn sơ mộc mc nhưng luôn làm chúng tôi cm thy xuyến xao. Ngày chia tay vi nhng cái ôm thm thiết, git nước mt lăn dài trên đôi gò má, chc chn chúng con s có ngày quay lại thăm cô chú...

Nhà Bếp và gia đình cô chú

Bà con ở đây, mới ngày đu vn còn mi l, chúng tôi sang chào hỏi, h vẫn khá dt dè, xem chúng tôi như những v khách trẻ tuổi t thành phố đến đây ch để du lịch, hay thăm thú tìm hiu cuc sng. Điu đó khiến chúng tôi thoáng bun.. Nhưng ch vài ngày sau, khi chúng tôi bắt đu hot đng, thì đi đến đâu, bà con cũng biết đến chúng tôi, h chào hỏi bng nhng câu tiếng Kinh lơ lớ: “Nay lại đi làm h”, “Sinh viên tình nguyện đây mà”,... Đi dân vn, con nít chy theo chúng tôi, bu quanh chng cn biết l quen. Đi phát quang dọn c, mấy đa thanh thiếu niên nhanh tay l chân phụ giúp anh chị. Ngày đi sơn nhà văn hóa, sơn trường hc, cũng có “500 anh em” h trợ. Dần dà, gia chúng tôi không còn quá nhiu khong cách. Ti nh cứ hồn nhiên vô tư, có đứa ngoan hin, đa nghch ngm, có đa thích chc phá anh ch, nhưng ri trong sâu thm tng đa luôn có nhng tính cách d thương rt riêng. Chúng tôi đã quá quen vi vic nhà lúc nào cũng có con nít ti chơi, cũng quen vi nhng cái chào nng nhit ca my cô my chú mi lúc đi ngang nhà, hay nhng lúc được bà con mang ti cho nào rau, nào tht, nào gà, lúc ng cơm lam, lúc tô canh thc, ni chui sau vườn, mi th tuy không nhiều, nhưng là tình cm, là v quê hương mà chúng tôi luôn mãi trân trng..

Nhà Bếp cùng 500 anh em thôn 4 Đăk Ơ

Ngày trở về, tôi sẽ giữ cho mình những khonh khc thiêng liêng ca nhng bui chia tay..

Chia tay lớp hc, đi mt vi nhng ánh mt thơ ngây, hồn nhiên, chúng tôi mong chiến dch được kéo dài thêm, đ được dy các em nh thêm vài ngày. Dọn dp đ đạc đ trả lại căn phòng hc thân quen, chúng tôi kìm nén nhưng không ngăn ni nhng git nước mt rơi..

Cái đêm chia tay thiếu nhi trong bui sinh hot cui cùng, mưa to gió ln khiến chín đa chúng tôi cm thy bế tắc, nhưng ai ng, trời va bt trút nước, my em nh đã mang áo mưa bt chp chy đến nhà chúng tôi, khonh khc y, tt c như vỡ òa..

Đêm văn nghệ và lửa trại chúng tôi cất công chuẩn bị, đến giờ G thì trời lại mưa, thêm một lần nữa chúng tôi chỉ biết nhìn mâm cơm mà lòng buồn rười rượi. Nhưng rồi trời không phụ lòng người, đêm hôm ấy, một bữa tiệc tinh thần đậm chất cây nhà lá vườn cũng được diễn ra với bao ánh mắt hân hoan của bà con... Đêm cuối tại điểm ở, thôn tổ chức buổi tiệc nho nhỏ chia tay chúng tôi, ai cũng đôi lời phát biểu, nhắn nhủ, nghe chân thành mà thấm đượm nỗi niềm. Chúng tôi quay về nhà trên tinh thần chuẩn bị đồ đạc cho sáng ngày mai, thì lại được đón nhận một bất ngờ lớn từ các em nhỏ, những đứa đã gắn bó với chúng tôi trọn hai mươi tám ngày. Chúng tôi đã bật khóc, khóc trong niềm hạnh phúc, khóc trong niềm xúc động trào dâng, vì ít ra, chúng tôi đã không hề vô hình trong tụi nhỏ...

Các em ra xã tiễn anh chị

Sáng hôm sau, 9h chúng tôi phải lên xe, cô chú vn c gắng làm mt ba ăn nh cuối cùng, ti con nít dy sm hơn mi ngày, đ được đến chơi vi anh ch nhiều hơn dù mt phút. Chuyến xe đưa chúng tôi đi cũng đã dng trước ca, cô nghn lòng ôm tng chiến sĩ chúng tôi mà nước mt tuôn rơi, my đa nh ôm lấy anh ch hôn lấy hôn đ, hứa hn mt ngày nào đó gp li nhau...

Bữa ăn gia đình cuối cùng

Ngày hội quân hôm y ở huyện, chúng tôi đã ôm nhau đng mt vòng, đã cùng cười, cùng khóc khi ôn li k niệm qua nhng câu nói “Từ nay,...không còn nữa...”, hay đến nhng li “Cảm ơn...”, “Xin li...” và c những li thú ti d thương “Em lén ăn cái bánh...”, “Hai ăn top cake mt mình..”, “Ba Trng và Rn đánh l uống nước mía...”. Mt mũi tèm lem nước mt, chúng tôi nhìn nhau cười, ch muốn được gi hoài giữ mãi giây phút y.. Bài hát chia tay ct lên nghe tht nao lòng...

Mùa hè xanh của tôi tht vn tròn khi có nhng người anh em đng đi d thương y, đ tôi không phải tiếc nui đã b lỡ một phút giây nào. Tôi quên làm sao được nhng lúc “sinh hot chiến sĩ” mun tt th, lúc thằng qu Út Rặn biến hình “dâu tây” đ kể câu chuyện bí mt ca anh Năm Tht, ri c trò chơi win-win tao nhã ca bn con gái trong nhà, hay trò bùm bùm chat siêu tc... Tôi nh cả cái lúc cắp tay thng Út Qut nhà Mâm chy lanh quanh phá phách, làm stylist cho Ba Da, Út Rn, Năm Tôm, lén ăn bánh vi Má Đng, quy canxi cùng anh em, hóa thân thành 3 hun luyn viên khó tính ngi cùng nhau chém gió trên sân bóng, ri cười rn rt trong đêm khi bóp mũi Tư Bom đang ngáy ngủ, hay lẳng lng ngi nghe cu Tư Cà Tía kể chuyện tình, đ cùng chia sẻ với nhau nhng mnh ghép tht đp ca mùa hè...

Tôi, cùng 40 người đng đi, đã v nên cho mình mùa hè xanh thật xanh...

Trang Độc Giả

Trang Nhà