CẢI TỬ HOÀN SINH
(Chúa nhật I TN, năm C – Lễ Chúa Giêsu chịu Phép Rửa)

JM. Lam Thy ĐVD.

Cũng vì biến cố Chúa Giê-su chịu phép rửa tại sông Gio-đan đánh dấu việc mở ra một giai đoạn mới, giai đoạn xuất hiện công khai khởi đầu cho sứ vụ của Người sau 30 năm sống ẩn dật tại Na-da-ret, nên có thể nói lễ Hiển Linh khép lại mùa Giáng Sinh và lễ Chúa Giê-su chịu phép rửa mở đầu cho năm Phụng vụ mới (CN I/TN). Tuy nhiên, truyền thống phụng vụ Đông phương coi biến cố này vẫn là một thành phần trong lễ Hiển Linh, vì cùng mang một ý nghĩa: Thiên Chúa tỏ mình ra cho muôn dân. Hơn nữa, có thể nói đây là tột đỉnh của việc Chúa Hiển Linh, nên Lễ Chúa Giê-su chịu phép rửa thật xứng đáng dùng để kết thúc mùa phụng vụ Giáng Sinh, là mùa cử hành mầu nhiệm Chúa tỏ mình ra. Về Phụng vụ thì cả 2 ý nghĩa nêu trên đều hợp lý, nhưng về lịch sử thì biến cố Hiển Linh và biến cố Chúa Giê-su chịu phép rửa cách nhau tới 30 năm,

Việc tỏ mình ra của Đức Giê-su có thể xếp theo trình tự: Khi Đức Mẹ thăm viếng người chị họ Ê-li-da-bet, thai nhi Gio-an nhảy mừng trong lòng mẹ; nơi máng cỏ Bê-lem, thiên sứ báo tin cho các mục đồng; ngôi sao Tình Yêu dẫn 3 đạo sĩ từ Đông phương đến thờ lạy Người; khi chịu phép cắt bị, ông Si-mê-on và bà Anna ẵm kính Đức Giê-su và nói tiên tri trong đền thờ; khi được 12 tuổi, tại đền thờ Giê-ru-sa-lem, Người đã khiến các kinh sư luật sĩ phải kinh ngạc; và cho tới hôm nay, khi đã được 30 tuổi, Người đi giữa quần chúng đến sông Gio-đan xin ông Gio-an làm phép rửa. Việc làm này thêm một lần nữa chứng tỏ cụ thể Đức Giê-su đã vâng phục tuyệt đối ý định của Thiên Chúa Cha (Chúa Cha sai Chúa Giê-su xuống thế làm người, mà đã làm người dưới thế thì đương nhiên phải chịu phép rửa như lề luật đã định). Ngoài ra, khi chịu phép rửa, Người còn tiên báo toàn bộ sứ vụ mà Người sẽ thi hành: Đó là phép rửa mà Người hằng lo lắng khắc khoải để hoàn tất ("Thầy còn một phép rửa phải chịu, và lòng Thầy khắc khoải biết bao cho đến khi việc này hoàn tất!" – Lc 12, 50).

Đức Giê-su Thiên Chúa vì vâng lệnh Chúa Cha không những chỉ chịu phép rửa một lần, mà còn tới 2 lần: 3 năm sau phép rửa tại sông Gio-đan, Người lại chịu phép rửa một lần nữa. Lần này Chúa không chịu phép rửa bằng nước, mà bằng chính Máu và Thịt của Người. Người đã chịu phép rửa thay cho nhân loại bằng chính sinh mệnh của Người trên thập tự giá. Nói cách khác, Đức Giê-su đã lấy Máu của Người để rửa sạch tội lỗi cho nhân loại, đồng thới lấy Thịt của Người để tái sinh và nuôi dưỡng loài người trong đời sống mới. Chính biến cố Đức Giê-su Ki-tô chịu phép rửa tại sông Gio-đan là tiền đề dẫn vào Phép Rửa mà Đức Giê-su hằng “lo lắng khắc khoải” thực hiện. Người còn gọi đó là Chén Đắng và theo bản tính loài người, Người đã kêu cầu cùng Chúa Cha cho khỏi phải uống ("Lạy Cha, nếu có thể được, xin cho con khỏi phải uống chén này. Tuy vậy, xin đừng theo ý con, mà xin theo ý Cha" – Mt 26, 3). Vâng, quả thật “Khi còn sống kiếp phàm nhân, Đức Giê-su đã lớn tiếng kêu van khóc lóc mà dâng lời khẩn nguyện nài xin lên Đấng có quyền năng cứu Người khỏi chết.” (Dt 5, 7) vì Chén Đắng (tức Phép Rửa lần thứ 2) ấy.

Một cách cụ thể, Phép Rửa tại sông Gio-đan tiên báo đầy đủ tiến trình mầu nhiệm cứu độ, từ cuộc khổ nạn chết trên thập tự giá đến Phục Sinh vinh hiển. Do đó đã có cảnh trời mở ra, Thánh Thần ngự xuống dưới hình chim bồ câu, và tiếng Chúa Cha tuyên bố từ trời cao: "Con là Con Chí Ái của Ta, hôm nay Ta đã sinh ra Con". Cùng với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần, Chúa Giê-su đã có từ trước vô cùng, vậy tại sao hôm nay Chúa Cha lại phán: “hôm nay Ta đã sinh ra Con”? Nếu coi Phép Rửa tại sông Gio-đan là tiền đề cho cuộc tử nạn của Chúa Giê-su, thì Lời phán dạy của Chúa Cha thật vô cùng ý nghĩa. Cuộc tử nạn của Chúa chính là phép rửa Người phải gánh chịu thay cho nhân loại và tới ngày thứ ba thì Người từ cõi chết sống lại hiển vinh. Sống lại tức là phục sinh, là tái sinh (sinh ra một lần nữa). Lời Chúa Cha đã bao hàm ý nghĩa “Hôm nay Ta đã sinh ra Con lần nữa” vậy. Ngoài ra, trong Phép Rửa tại sông Gio-đan có đầy đủ cả Ba Ngôi Thiên Chúa, nên nói sự kiện này là cao điểm nhất cho biến cố Thiên Chúa tỏ mình ra.

Phép rửa là phép thanh tẩy con người để trở nên con cái Thiên Chúa, bạn của Đức Ki-tô (Ki-tô hữu), nhưng Đức Giê-su đã là Con của Thiên Chúa và là Thiên Chúa thật sự rồi, tại sao còn chịu phép rửa? Cái vấn đề chính ở chỗ này, và cũng vì thế nên Thánh Gio-an Tẩy Giả đã một mực từ chối, không dám làm phép rửa cho Người ("Chính tôi mới cần được Ngài làm phép rửa, thế mà Ngài lại đến với tôi!" – Mt 3, 14). Tuy nhiên, Đức Giê-su đã trả lời thẳng thắn: "Bây giờ cứ thế đã. Vì chúng ta nên làm như vậy để giữ trọn đức công chính" (Mt 3, 15). Khi nói: ”Nên làm như vậy để giữ trọn đức công chính”, rõ ràng là Đức Vua Công Chính chỉ muốn chứng tỏ cho loài người hiểu là Người đã tuyệt đối vâng lệnh Chúa Cha xuống thế làm người; và đã làm người như bao người khác, thì Người cũng sẵn sàng giữ đúng lề luật để làm gương ("Vì, Thầy bảo thật anh em, trước khi trời đất qua đi, thì một chấm một phết trong Lề Luật cũng sẽ không qua đi, cho đến khi mọi sự được hoàn thành" – Mt 5, 18).

Rửa (hoặc tẩy) là dùng nước để làm sạch, tẩy xoá đi những ô uế, dơ dáy. Việc dùng nước trong nghi thức Thanh Tẩy chỉ là tượng trưng, để cho loài người thấy bằng mắt và qua kinh nghiệm từng trải về việc làm sạch, sẽ hiểu được ý nghĩa sâu xa tiềm ẩn trong nghi thức ấy. Ý nghĩa chính của bí tích Thánh Tẩy là rửa sạch tâm hồn, tẩy xoá tội lỗi; vì thế, khi thực hành phép rửa là phải cầu xin Chúa Thánh Thần, bởi chính Thần Khí Chúa mới làm sạch được tâm hồn con người, như lời dạy của Thánh Gio-an Tẩy Giả: "Tôi, tôi làm phép rửa cho các anh trong nước để giục lòng các anh sám hối. Còn Đấng đến sau tôi thì quyền thế hơn tôi, tôi không đáng xách dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho các anh trong Thánh Thần và lửa" (Mt 3, 11). Chúa Thánh Thần chính là nguồn suối tẩy rửa nhơ uế, là ngọn lửa vừa để thiêu đốt những tì ố xấu xa, vừa là sức mạnh giúp con người trở nên can đảm, có nghị lực đối mặt với ba thù, đồng thời hun đúc tình yêu (lửa Mến) trong điều răn nền tảng (mến Chúa yêu người). Biểu tượng Chúa Thánh Thần là “Nước” và “Lửa” cũng là vì thế.

Người Ki-tô hữu khi được lãnh nhận phép rửa phải coi đó như một đặc ân – một hồng ân – Thiên Chúa ban cho. Hầu hết Ki-tô hữu đã được nhận phép rửa ngay từ khi mới sinh (trừ một số tân tòng lãnh nhận khi đã trưởng thành, quen gọi là “trở lại Đạo”) và như thế là khởi đầu cho sứ vụ của mình – sứ vụ một ngôi sao Tình Yêu trong Giáo Hội có trách nhiệm đem lại ánh sáng cho trần gian ("Chính anh em là ánh sáng cho trần gian" – Mt 5, 14). Thật là ý nghĩa khi khởi đầu cuộc sống trần gian, con người được lãnh nhận phép Thánh Tẩy, bởi chính đây là lúc người Ki-tô hữu nhận được sự sống mới, sự sống của ân sủng, sống hiệp thông với Thiên Chúa Ba Ngôi và cùng lúc coi hết mọi Ki-tô hữu là con cùng một Cha. Đó chính là một mầu nhiệm khai sinh con người mới trong đời sống mới, được chính Đức Giê-su Ki-tô uỷ thác sứ vụ rao giảng Lời Chúa, làm nhân chứng sống cho Tin Mừng Cứu Độ (”Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần” – Mt 28, 19).

Chỉ tiếc một điều, con người không ý thức được, nên đã coi phép rửa chỉ như là một nghi thức gia nhập của một tôn giáo (theo Đạo – ai chưa rửa tội thì chưa có Đạo, ai đã rửa tội rồi mới là người có Đạo). Vì thế, con người đã tự dập tắt sự sống mới, để đắm chìm trong hận thù ghen ghét, đố kỵ kiêu căng…, rồi đi đến tình trạng mà Kinh Thánh miêu tả như là “chết lần thứ hai”. Chết một lần vì tội Nguyên tổ, bây giờ lại chết lần thứ hai vì chính mình tự kết án mình, đến độ có thể nói loài người không chỉ giết Đức Ki-tô một lần trên thập giá, mà hàng ngày, hàng giờ vẫn tiếp tục đánh đòn, giết Người luôn mãi. Phải chăng vì thế mà Đức Giê-su là Con Thiên Chúa và là Thiên Chúa thật, mà phải chịu phép rửa tới hai lần? Hoá cho nên, nếu anh là người chịu phép rửa từ lúc sơ sinh, anh cần phải học để hiểu cho tường tận về bí tích Thánh Tẩy, còn nếu anh chịu phép rửa lúc trưởng thành (tân tòng), anh đã được giáo dục tường tận, thì lại càng cần phải tâm tâm niệm niệm về mầu nhiệm này. Tắt một lời, dù anh ở vào trường hợp nào thì cũng vẫn cần, rất cần được bồi dưỡng và phát triển – thông qua các bậc sinh thành, các người đỡ đầu, cộng đoàn dân Chúa – nhận thức và nhất là đức tin về một bí tích “cải tử hoàn sinh” con người của anh trong đời sống mới: Bí tích Thánh Tẩy.

Đức Giê-su Thiên Chúa còn chịu phép rửa tới 2 lần, còn anh, anh hãy xin cho được chịu phép rửa hàng năm – không, anh hãy xin cho được chịu phép rửa hàng ngày – vì hàng ngày anh vẫn liên tục đánh đòn Chúa, tìm giết Chúa, tâm hồn anh vẫn liên tục nhơ uế, rất cần được tẩy rửa cho sạch tội lỗi. Bằng cách nào ư ? Chắc anh đã tìm ra: Chính là bằng cách lắng nghe, suy niệm và thực hành Lời Chúa, tham dự các bí tích, thực hành các nhân đức, và nhất là cầu nguyện, cầu nguyện liên lỉ. Chỉ có như thế, anh mới được chính Đức Giê-su Ki-tô làm phép rửa cho anh bằng Thánh Thần và lửa, rồi cũng chính Người sẽ dang hai tay đón anh vào Trái Tim Người như Lời Người đã cầu xin cùng Chúa Cha: “Con không chỉ cầu nguyện cho những người này, nhưng còn cho những ai nhờ lời họ mà tin vào con, để tất cả nên một, như Cha ở trong con và con ở trong Cha để họ cũng ở trong chúng ta” (Ga 17, 20-21).

Ôi! Lạy Chúa! Con biết tội con nặng lắm rồi, rất cần được thanh tẩy trong Thánh Thần và lửa như Lời Chúa – thông qua Thánh Gio-an Tẩy Giả – đã hứa. Cúi xin Chúa cho con được thanh tẩy tâm hồn con, con người con, cả cuộc sống của con hàng ngày hàng giờ, bằng những bí tích nhiệm màu, nhất là bí tích Thánh Tẩy mà Chúa đã dạy con trên sông Gio-đan năm xưa, để con xứng đáng là Con Thiên Chúa Cha và là Con Giáo Hội hiền thê của Chúa. Ôi! “Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, khi Ðức Ki-tô chịu phép rửa tại sông Gio-đan và Thánh Thần ngự xuống trên Người, Chúa đã long trọng tuyên bố Người là Con chí ái. Xin cho chúng con là đoàn nghĩa tử được tái sinh bởi nước và Thánh Thần, hằng bền vững thi hành ý Chúa. Chúng con cầu xin, nhờ Đức Ki-tô, Chúa chúng con. Amen.” (Lời nguyện nhập lễ, lễ Chúa Giê-su chịu phép rửa).