ĂN NĂN DỐC LÒNG CHỪA

(Chúa nhật III mùa Chay, năm C)

JM. Lam Thy ĐVD.

Câu chuyện “mấy người Ga-li-lê bị tổng trấn Phi-la-tô giết cách tàn nhẫn được một số người kể lại với Đức Ki-tô” (Lc 13, 1) đặt ra một vấn nạn: Tại sao họ lại kể câu chuyện đó và họ kể với mục đích gì? Chắc chắn cũng lại là một cách “thử” để xem phản ứng của Đức Giê-su. Họ cho rằng mấy người ấy chết như vậy là đáng, vì tội chống lại chính quyền bảo hộ Rô-ma nên mới bị Tổng trấn Phi-la-tô giết. Cũng giống như câu chuyện ném đá “Người đàn bà ngoại tình” (Ga 8, 1-11). Nếu Đức Giê-su không đồng ý ném đá thì vi phạm Lề Luật (Luật Mô-sê cho phép ném đá cho đến chết những người đàn bà ngoại tình). Đồng ý ném đá thì lại đi ngược lại với luật của đế chế Rô-ma đang cai trị Do-thái (mà người đại biểu là Tổng trấn Phi-la-tô). Đồng ý hay không đồng ý, đằng nào cũng kẹt, và nếu gặp phải tay mơ thì sập bẫy là cái chắc. Nhưng Đức Giê-su thì khác xa, chỉ với một câu nói ngắn gọn ("Ai trong các ngươi sạch tội, hãy ném đá chị này trước đi"), Người đã lấy “gậy ông đập lưng ông” khiến đám kinh sư Pha-ri-sêu “tiu nghỉu như mèo bị cắt tai” âm thầm lủi mất tăm. Chính điều này cho thấy Đức Giê-su muốn dạy một bài học “đã là con người thì ai cũng có tội, không nhiều thì ít, chẳng nặng cũng nhẹ”, và vì thế, Người mới nói với người đàn bà ngoại tình: “Chị hãy về đi, và đừng  phạm tội nữa” (ngụ ý: Tôi cứu chị vì lòng thương xót, chớ không phải vì chị không có tội).

Tương tự như vậy, câu chuyện trong bài Tin Mừng hôm nay (CN III/MC-C) cho thấy Đức Giê-su đã thẳng thắn trả lời đám người Do thái: "Các ông tưởng mấy người Ga-li-lê này phải chịu số phận đó vì họ tội lỗi hơn mọi người Ga-li-lê khác sao? Tôi nói cho các ông biết: không phải thế đâu” (Lc 13, 2-3), với ngụ ý: Mấy người đó không phải chết vì tội lỗi hơn mọi người khác (nghĩa là cũng có tội); rồi Người nhấn mạnh “nhưng nếu các ông không sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết như vậy”. Người còn dẫn chứng thêm: “Cũng như mười tám người kia bị tháp Si-lô-ác đổ xuống đè chết, các ông tưởng họ là những người mắc tội nặng hơn tất cả mọi người ở thành Giê-ru-sa-lem sao? Tôi nói cho các ông biết: không phải thế đâu; nhưng nếu các ông không chịu sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết y như vậy." (Lc 13, 4-5). Rõ ràng, là con người thì ai cũng có tội, chẳng ai là hoàn toàn tinh tuyền thánh thiện cả. Duy có một điều là con người có nhận ra được tội lỗi của mình và có biết ăn năn hối cải hay không, mà thôi.

Chính vì thế, nên sau khi phán dạy “nếu các ông không chịu sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết y như vậy” (Lc 13, 5), Đức Giê-su dùng một dụ ngôn cụ thể (“Cây vả không ra trái”) để dạy về việc sám hối. Vả là thứ cây rất dễ ra trái dù không được tưới bón đều đặn, vậy mà cây vả này được trồng trong vườn và được chăm bón cẩn thận, vẫn lì lợm không thèm ra trái, khiến ông chủ vườn phải phàn nàn và quyết định: “Đã ba năm nay tôi ra cây vả này tìm trái mà không thấy! Hãy chặt nó đi, để làm gì cho hại đất!”  Người làm vườn cho ông đã can thiệp, xin ông để cho cây vả sống thêm một năm nữa, để anh ta cố gắng chăm bón cho nó, hy vọng nó sẽ sinh trái vào năm tới. Dụ ngôn đem cây vả ví với người tội lỗi: Cây vả được chăm bón cẩn thận mà không sinh trái, nào có khác gì con người được sống trong tình yêu thương chan chứa của Ông Chủ Trời mà vẫn “không nghe Lời Người”. Rõ ràng ông chủ vườn là Thiên Chúa Cha và người làm vườn đích thị là Người Con. Ấy cũng bởi vì Người Con “không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi sám hối ăn năn” (Lc 5, 32).

Quả thực là (Tôi cứu chị vì lòng thương xót, chớ không phải vì chị không có tội) “Vậy chị hãy về đi và đừng phạm tội nữa”;  “Tôi nói cho các ông biết: không phải thế đâu; nhưng nếu các ông không sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết như vậy”. Đừng phạm tội nữa tức là phải biết hối cải, và nếu không biết sám hối thì: “Cái rìu đã đặt sát gốc cây: bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa” (Mt 3, 10; Lc 3, 9). Vấn đề đã “hai năm rõ mười”: Hãy nhìn lại mình và sẵn sàng bước vào Mùa-Chay-Cuộc-Đời để ăn năn hối cải về những sai phạm mình đã vướng mắc. Đừng ảo tưởng mình hoàn toàn trong sạch, không tì vết và có thể đứng vững trước ba thù, bởi “ai tưởng mình đang đứng vững, thì hãy coi chừng kẻo ngã” (1Cr 10, 12). Tuy nhiên cũng đừng lo sợ thái quá để rồi rút cổ gục đầu trước những thử thách, vì “Không một thử thách nào đã xảy ra cho anh em mà lại vượt quá sức loài người. Thiên Chúa là Đấng trung tín: Người sẽ không để anh em bị thử thách quá sức; nhưng khi để anh em bị thử thách, Người sẽ cho kết thúc tốt đẹp, để anh em có sức chịu đựng.” (1Cr 10, 13). Tắt một lời, hãy sẵn sàng thực hành Lời Chúa: "Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần" (Mt 4, 17).

Nói đến sám hối. tôi lai nhớ đến hồi nhỏ học xưng tội trong Kinh Bản Hỏi: “Hỏi phải làm mấy sự cho được xưng tội nên? Thưa phải làm 4 sự: Một là xét mình; hai là ăn năn dốc lòng chừa; ba là xưng; bốn là đền”. Nếu chỉ ăn năn vì tội lỗi đã phạm thì chưa đủ, mà còn cần “dốc lòng chừa”. Vào thập niên 50 thế kỷ XX, linh mục nhạc sĩ Tâm Bảo có sáng tác bản thánh ca “Giọt lệ thống hối” bày tỏ tâm tình sám hối một cách thống thiết. Tôi rất thích dùng chữ thống hối, bởi lẽ “sám hối” – theo từ nguyên – mới chỉ là “ăn năn, hối hận về tội lỗi của mình”; nhưng “thống hối” còn hàm nghĩa “đau xót, đau đớn tột cùng (thống thiết, thống khổ) vì ăn năn, hối hận (sám hối)”. Vâng, và chỉ có thống hối (sám hối đến độ thống thiết) mới thực sự là “ăn năn dốc lòng chừa”.

Ôi! Lạy Chúa! Con biết rõ con là kẻ có tội, nhưng chẳng bao giờ con nhìn rõ được tội trạng của con. Chỉ có Chúa thấu suốt mọi sự và luôn sẵn sàng muốn hoà giải với con. Vâng “chính nhờ Ngài, với Ngài và trong Ngài”, con sẽ được hoà giải, hoà giải với Ngài, tự hoà giải chính mình và hoà giải với anh em của con. Cúi xin Chúa thương ban cho con “ơn nước mắt”, “ơn hoà giải”, để con biết “nhìn lại mình” mà sẵn sàng thống hối về tội lỗi con đã xúc phạm đến Chúa, đến anh em của con. Ôi ! “Lạy Chúa đoái thương nghe tiếng con phàn nàn. Con dốc lòng ăn năn, con sấp mình con xin hết lòng kêu van, xin Chúa thứ tha bao sai lầm tội lỗi. Con quyết lòng tự hối theo đường Chúa đi mà thôi …” (Tâm Bảo – “Giọt Lệ Thống Hối”).